de vrouw achter de bom

Radio 5, 21.00-22.00 uur

Het idee dat vrouwen hersenloze wezens zijn die niet zelf kunnen nadenken hebben we – grotendeels – achter ons gelaten. Maar zodra het serieus wordt steken de stereotypes toch weer de kop op. Zo worden wetenschappers nog steeds met (blanke) mannen geassocieerd. Aan het opvallende gebrek aan vrouwelijke hoogleraren (niet alleen een Nederlands probleem) en de redenen daarachter heeft deze gids de afgelopen weken verschillende artikelen gewijd. Het radioprogramma De kennis van nu bracht in zijn zomerserie Vrouwen in de wetenschap vergeten wetenschapsters onder de aandacht. Briljante vrouwen, die een belangrijke bijdrage aan de wetenschap leverden, maar daar nooit voldoende erkenning voor hebben gekregen. De universitaire wereld wordt vaak gezien als een ‘softe’ wereld, maar niets is minder waar. De wetenschappelijke wereld is hard. Soms keihard. Als je niet oplet wordt het onderzoek waar je jaren aan hebt gewerkt zo voor je neus weggekaapt of word je domweg niet genoemd in een baanbrekend artikel. Dit overkwam de Weense natuurkundige Lise Meitner (1878-1968), de laatste vrouw in deze serie.

Meitner ‘de beste wetenschapper waar je nooit van gehoord hebt’ stond samen met Otto Hahn aan de wieg van de atoombom. Hahn kreeg in 1944 de Nobelprijs voor Chemie. Meitner, die jarenlang met Hahn had samengewerkt en de peettante was van zijn zoon werd zelfs in zijn dankwoord niet genoemd. Dat de gedreven Meitner een briljante natuurkundige was, daar konden ook de heren in haar eigen tijd niet omheen. Al in 1917 (!) kreeg ze haar eigen natuurkunde-afdeling. Een unicum voor een vrouw. Maar voor het zover was moest ze jarenlang in de kelder van het Chemisch Instituut werken en was het haar verboden om de hoger gelegen verdiepingen te betreden. Naar de wc moest ze in een café op de hoek.