Tegenlicht
Nederland 2, 21.10-22.00 uur
In de aflevering ‘De kracht van water’ van Tegenlicht wordt gekeken naar nieuwe, duurzame manieren om met ons drink- en afvalwater om te gaan. Wie na gedane zaken het toilet doorspoelt, spoelt namelijk kostbare grondstoffen en drinkwater weg. Met name fosfaat, grondstof voor kunstmest, gaat zo verloren. En dat terwijl de fosfaatvoorraden naar schatting binnen dertig jaar uitgeput zullen zijn, waarmee de voedselvoorziening op aarde in gevaar komt. Er zit dus geld in het terugwinnen van fosfaat uit onze uitwerpselen, de beste motivatie voor ‘groene’ innovaties.
150 Jaar geleden bedacht de Amsterdamse arts Samuel Sarphati (1813-1866) een plan om de uitwerpselen van de stedelingen op te vangen en dienst te laten doen als mest voor de boeren. Dé oplossing tegen ziektes in de stad en voor vruchtbaarheid van het land. Daarna kwamen de jaren des overvloeds, met het riool en schoon water uit de kraan. Nu is het plan van Sarphati weer actueel. In het Westelijk Havengebied van Amsterdam is een installatie gebouwd waarmee uit het rioolwater fosfaat wordt teruggewonnen en biogas wordt opgewekt. Door magnesiumchloride aan het gezuiverde rioolslib toe te voegen, slaat het fosfaat neer in de vorm van de meststof struviet. Met het fosfaat uit de Amsterdamse uitwerpselen kan jaarlijks het equivalent van 10.000 voetbalvelden worden bemest. Een andere methode om fosfaat uit afvalwater terug te winnen is het gebruik van algen, waarmee aan de Universiteit Wageningen wordt geëxperimenteerd. Een belangrijke vraag bij het terugwinnen van fosfaat is of er geen schadelijke stoffen, zoals hormonen uit de anticonceptiepil, op landbouwgrond terechtkomen.
Tegenlicht kijkt ook naar het huishouden van de toekomst. Kunnen we zelf ons water zuiveren, fosfaat terugwinnen en biogas opwekken? En kan de overheid daarbij een rol spelen?