1. Mensen hebben een lichaam en daar zitten ze in de meeste gevallen mee in hun maag. Het lichaam doet niet wat het doen moet, het slaapt niet, het heeft rugpijn of vertoont esthetische tekortkomingen. Leven zonder lijkt ideaal, ik heb daar weleens over geschreven, hoewel ik begrijp dat deze gedachte teruggaat op de aloude tegenstelling tussen lichaam en ziel. Alsof het denken zich buiten het lichaam zou kunnen bevinden, alsof het bewustzijn geen lichamelijke sensatie zou zijn. Toch kan ik mij niet aan de indruk onttrekken dat mijn denken zich buiten mijn lichaam bevindt, alsof ik bestuurd word vanaf een andere planeet.
2. Op het lichaam zit huid. Op huid zit doorgaans haar. Veel mensen willen af van dat haar. Dat is cultureel bepaald en de omgang van mensen met lichaamsbeharing toont aan dat cultuur aan verandering onderhevig is. Wie erotische foto’s of films uit de jaren zestig bekijkt, ziet bossen okselhaar. Tegenwoordig is okselhaar in de meeste kringen taboe, hoewel ik hier en daar een voorzichtige revival zie. Vaak gaat de bestrijding van lichaamshaar gepaard met uitslag en andere vormen van ongemak. Overigens zijn er natuurlijk kale mannen die juist strijden voor meer haar. Het is ook nooit goed.
3. Met behulp van make-up kunnen vlekken en andere ongerechtigheden worden gecamoufleerd. We zouden kunnen zeggen dat kleding niet alleen bedoeld is om het lichaam warm te houden maar ook om het te camoufleren. Make-up is dan de voortzetting van kleding: meer camouflage. Men zou eens moeten uitrekenen hoe veel er alleen al in Nederland jaarlijks aan anti-rimpelcrème wordt uitgegeven. Ik bedoel dit niet moralistisch, wij maken ons nu eenmaal vooral zorgen om het eigen verval.
4. Hoogbejaarden en zeer zieke mensen lijden soms aan verlies van decorum. Het maakt hen niet meer uit wat ze zeggen of hoe ze eruitzien, het lichaam hoeft niet meer te worden gecamoufleerd. Als een zieke slang hangt het aan het hoofd. Dit is de eindfase van het lichaam, hoewel er misschien ook mensen zijn die dan nog doorgaan met camoufleren bij wijze van symbolisch protest.