Verzinsels

Voor sommigen blijft het verschil tussen citeren en parafraseren moeilijk, zelfs als het gaat om personen die publiceren over taal.
Voor de zekerheid: als je iemand citeert, dan schrijf je een of meer zinnen van diegene over, vervolgens zet je er aanhalingstekens voor en achter, en je vermeldt de bron. Vergeet je die aanhalingstekens en de bron, dan wordt citeren plagiaat. Ook leuk. Vooral als het publiek erachter komt dat je plagiaat hebt gepleegd. Vroeger werden mensen betrapt op plagiaat, tegenwoordig worden ze meer betrapt op verzinsels. Ze leggen bijvoorbeeld Bob Dylan dingen in de mond die hij nooit heeft gezegd en vergeten ‘kort verhaal’ erboven te zetten.
Parafraseren is als je een stukje tekst van een ander in je eigen woorden navertelt zonder de oorspronkelijke tekst al teveel onrecht aan te doen. Zo heeft Karel van het Reve zich herhaaldelijk erover opgewonden dat men dacht dat Karl Marx beweerd had dat godsdienst opium voor het volk was, terwijl hij stelt dat religie opium van het volk (‘des Volkes’) is.
Recentelijk citeerde Jan Kuitenbrouwer mij in zijn column in NRC Handelsblad, althans hij noemde mijn naam, gebruikte aanhalingstekens en legde mij een uitspraak in de mond. Volgens hem zou ik naar aanleiding van het Koningslied hebben beweerd dat dit is ‘wat de Gordons van deze wereld nu eenmaal maken’.
Hier wordt nog meer gefantaseerd dan naar aanleiding van de uitspraak van Marx. Ik had geschreven: ‘Volgens mij was het niet erger dan wat Gordon, die vorig jaar een verkiezingsavond van de vvd opluisterde, zoal produceert.’
Nooit zou ik over ‘de Gordons van deze wereld’ spreken, want er is maar één Gordon en dat hij van deze wereld is, spreekt voor zich. Mocht er ooit een Gordon opduiken die op een andere planeet woonachtig is, wordt het relevant om onderscheid te maken tussen de ‘Gordon van deze wereld’ en ‘de buitenaardse Gordon’. Kuitenbrouwer gaat ervan uit dat iedereen net zo’n gemankeerd stilist is als hijzelf.
Zou het superdividend dat aan de aandeelhouders van NRC Handelsblad is uitgekeerd de volgende keer een tikkeltje minder kunnen, zodat een goede redacteur c.q. factchecker voor de heer Kuitenbrouwer kan worden ingehuurd? God mag weten welke verzinsels hij nog meer verspreidt.