Regisseur Eric de Vroedt beent om de acteurs heen. Het is zoeken naar de juiste toon. Het gaat om de details. Wanneer mag de lach worden ingezet, hoe lang moet hij klinken? De Vroedt checkt de tijd. Nog een kwartiertje en dan is het vier uur en einde repetitie, maar het kan nog net een keer. ‘Voor haar is dit een ultieme daad van solidariteit,’ legt hij uit. ‘De anderen zien het als het bewijs van alles waar ze tegen zijn, of ze vinden het juist prachtig.’
The Nation is bedacht en wordt geschreven en geregisseerd door De Vroedt, sinds dit jaar artistiek leider van Het Nationale Theater, zoals het Nationale Toneel nu heet. Het deftige Haagse dat de oude naam aankleeft, gaat eraf als het aan hem ligt. Hij wil hier theater maken dat met de poten in de klei van de samenleving staat.
De verdwijning van Ismaël is de kapstok voor een veel groter verhaal met de Schilderswijk, die hogedrukpan, als pars pro toto voor de Nederlandse multiculturele samenleving. Net als de tv-serie The Wire richt The Nation de schijnwerpers op het weefwerk waaruit zo’n wijk bestaat. Op de mensen en de hele karavaan van goede bedoelingen, verkeerde intenties, gebrekkige kennis, grote betrokkenheid, pittige discussies en dito meningen. Met in de hoofdrol politieagenten, jihadisten, ondernemers, politici, Gutmenschen, journalisten en welzijnswerkers. En net als in The Wire moet zo een beeld ontstaan van de betrokken instituties. Zoals de politie, waar niet alleen de koffieautomaat eeuwig hapert en de verouderde pc’s vastlopen, maar ook de agenten zelf vastlopen in de complexe dagelijkse realiteit. Zoveel culturen, zoveel do’s en don’ts. Wie alle details wil kennen, moet haast een antropoloog zijn.
Toevallig zit er een in de zaal eind maart, tijdens een van de try-outs van het eerste deel. De man woont ook nog in de Schilderswijk. Of het een beetje klopt, vraagt De Vroedt hem na afloop tijdens het nagesprek. ‘Jawel,’ antwoordt de man, ‘maar het negatieve overheerst bij jullie. Terwijl ik als bewoner ook zoveel leuke bijzondere dingen meemaak.’ Hij vertelt over zomerse barbecues die spontaan worden gehouden.
Commentaar is welkom en wordt verwerkt. Om het stuk zo realistisch mogelijk te maken en om de buurt erbij te betrekken, worden er lezingen georganiseerd waar de tekst wordt besproken. Als er inhoudelijk iets niet klopt, wordt de tekst bijgeschaafd. Er is voldoende belangstelling voor, zegt De Vroedt. ‘Dat juist de Koninklijke Schouwburg dit doet, vinden mensen bijzonder. Het betekent erkenning en die wordt serieus genomen. The Nation gaat over politiegeweld, jihadisme, de islam, onderwerpen die hen raken. We hebben een netwerk opgebouwd in de Schilderswijk, mensen praten mee over het stuk en geven feedback.’ Er is een educatief programma waarin jongeren van verschillende middelbare scholen aan de slag gaan met hun eigen The Real Nation.