Appelchutney, ik maak het graag. Nog liever eet ik het, met kip tandoori gemarineerd in yoghurt op een pitabroodje. Maar om dat te kunnen doen zit ik eerst een halve middag appels te schillen. Op zondag, voor de tv, dat wel. Hoewel mijn familie dankbaar misbruik maakt van mijn chutneytalent was de laatste lading potjes toch iets minder geslaagd. Moes, zo kon je het beter noemen. Appelmoes, met uitjes. Beetje zurig ook, van de azijn. De pan waarin ik het kookte was niet optimaal. En die appels – afkomstig van een zekere supermarktketen - zagen er van binnen ook niet al te lekker uit. Maar daar gaat dit verhaal niet over. Durven toegeven dat het is mislukt, daar ging ik over schrijven.
‘Het is faliekant mislukt’. Zeg ik niet zo graag. Ik probeer het af te schuiven op anderen en bedenk alle mogelijke redenen om mezelf in ieder geval niet de schuld te hoeven geven. Mislukken is geen optie, het is een taboe. En dat terwijl er dagelijks dingen niet helemaal lukken: mijn appelchutney, het Nederland-Ruslandjaar, het Koningslied, het huwelijk van Sylvie en Rafael.
Ook bij Dorst mislukt er wel eens wat. Vaker dan eens. En ook op onze redactie vinden we dat soms moeilijk toe te geven, dat geef ik toe. Onze grootste mislukking van 2013 was een inzending voor TV-lab. Dit is een week vol pilotafleveringen op Nederland 3. Zowel omroepen als kijkers kunnen hier hun programma-ideeën voor inzenden. Het format getiteld Reset - dat gedeeltelijk onder Dorst-vlag was bedacht - werd als enige VPRO-pitch uitgekozen. Blij, bier en hard aan de bak. Hoewel het idee al aardig stond, moest er nog een hoop gebeuren. Drie weken voor de uitzending en nog geen twaalf uur voor een grote draaidag trok de hoofdredactie de stekker eruit. Er was geen vetrouwen dat het goed zou komen.
Vijf maanden later is de kater bijna voorbij maar komt de buikpijn weer opzetten als ik erover schrijf. Toch denk ik dat mislukken van levensbelang is. Alleen als je durft te mislukken kun je lef tonen. En door lef te tonen wordt de kans iets vernieuwends of speciaals te maken aanzienlijk groter. Maar de publieke omroep kiest op dit moment te vaak de veilige weg. Ik ben van mening dat alleen door risico’s te nemen de publieke omroep nog echt kan innoveren. Mee met z’n tijd. Toon lef, durf te kiezen en schaaf niet alles net zolang weg totdat je een veilig concept over houdt.
Hoewel het terugtrekken van het TV-lab format al voelde als een mislukking denk ik achteraf dat de hoofdredactie nog best een stap verder had mogen gaan. Hadden ze niet gewaarschuwd, niet ingegrepen, dan waren we op onze bek gegaan tíjdens de uitzending. Dan hadden we oprechte conclusies kunnen trekken uit iets wat daadwerkelijk had bestaan en wat het publiek had kunnen beoordelen. Maar de hoofdredactie was voorzichtig en heeft ons ervoor behoed. Als ik er zo over nadenk: het is dus eigenlijk nooit tot een écht fiasco gekomen. Wat een slecht voorbeeld zeg.
Wat ik hiermee wil zeggen: erken de mislukking. Ik zie liever vijf experimenten voorbij komen waarvan er één is ‘gelukt’ en me weet te verrassen dan vijf keer een veilig programma. Laten we de mislukking vieren! Zoals filmmaker Marc Schmidt (De regels van Matthijs) eerder dit jaar nog schreef in 609 - cultuur en media, het blad van het Mediafonds: “Ik pleit daarom voor een jaarlijkse prijs voor het meest briljante filmfiasco, niet als Nederlandse variant van de Razzie, maar als oprecht eerbetoon.” Ik ben voor. Namens Dorst - het audiovisuele lab van de VPRO, dé plek om te experimenteren – daag ik alle jonge film-, documentaire- en televisiemakers met lef uit: stuur ons jouw idee. Geen veilige plannen. Maar ideeën met lef in vorm en inhoud. Maar al te graag bieden we ook in 2014 dit soort plannen een podium. Ongeacht de mogelijke mislukking. Dat beloven we.
In het vervolg gebruik ik gewoon weer een goede pan en appels van de Turkse groenteboer.