27 april

Deze week in Buitenhof: Robert Serry en Vita Kovalenko over vredesonderhandelingen Oekraïne. Nout Wellink bespreekt het handelsconflict tussen de VS en China en Sheila Sitalsing sluit aan om te praten over haar boek ‘Waar ik me voor schaam’

diplomatieke doorbraak in zicht?

Volgens het Witte Huis ligt er een deal met Rusland over de oorlog in Oekraïne. Dat zou betekenen dat Oekraïne gedwongen wordt om de Krim en het oosten van het land op te geven. Daarover was zaterdag in Rome, rond de de begrafenis van de Paus, overleg tussen de presidenten Trump en Zelensky. Is dit het begin van een vredesakkoord of wordt Oekraïne voor de bus gegooid? In Buitenhof oud-diplomaat Robert Serry en de Oekraïense Vita Kovalenko. Wat betekent dit alles voor Oekraïne? En voor Europa?

‘Dit was à l'improviste. Dat zie je eigenlijk maar zelden in de diplomatie. Dat zoiets dus op het laatste moment tot stand lijkt te komen’, aldus Serry over de ontmoeting tussen de Amerikaanse president Trump en zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky in het Vaticaan tijdens de uitvaart van paus Franciscus. ‘Voor Oekraïne was het een kleine diplomatieke overwinning’, vertelt de Oekraïense Nederlander Vita Kovalenko. Zelensky’s 'grootste doelstelling is zo lang mogelijk de VS aan de onderhandelingstafel behouden’. Serry is kritisch op het zogenaamde zevenpunten plan van de Amerikanen. Hij noemt een belangrijk pijnpunt aan Oekraïense kant: de erkenning van de Russische annexatie van de Krim. 'Dan schaart Amerika zich in het rijtje van landen als: Iran, Noord-Korea, Jemen en Cuba’. Volgens Kovalenko weet men in Oekraïne dat er op een gegeven moment ‘over bepaalde territoriale onderhandelingen’ gesproken moet worden. Maar het sentiment heerst: eerst een staakt-het-vuren en pas daarna gaan onderhandelen.  

Volgens de oud-diplomaat komen er enkele belangrijke data aan. Eind april ‘dat zijn de honderd dagen van Trump’, vertelt hij. En 9 mei is in Rusland de Dag van de Overwinning. ‘Dan wil Poetin natuurlijk kunnen zeggen: “ik heb de overwinning behaald”. Dat zal denk ik een Pyrrusoverwinning zijn’, aldus Serry.  

Aan het eind van het gesprek vraagt Vita Kovalenko zich af of ‘er een vrede of rechtvaardige vrede’ komt voor Oekraïne. Serry denkt dat Oekraïne de oorlog niet kan winnen. ‘Het moet nu eindigen. Als het niet gebeurt, dan wordt het alleen maar erger’. Ook wijst Serry erop dat vier vijfde nog altijd Oekraïens is. ‘Met Europese steun kan Oekraïne gaan bouwen aan zijn eigen toekomst in vrijheid’. 

Lees meer:

Robert Serry

diplomaat

Loopbaan
- Stichting Open Door Ukraine
- Senior Adviser European Institute of Peace
- Voormalig VN gezant Midden-Oosten Vredesproces 
- Voormalig crisismanager NAVO  
- Oud-ambassadeur in Ierland en Oekraïne 

Publicaties
- The Endless Quest for Israeli-Palestinian Peace (2017) 

Eerder in Buitenhof op 2/3/25 over de confrontatie tussen Zelensky en Trump in het Witte Huis

Vita Kovalenko

Oekraïense Nederlander

Loopbaan
Erasmus Universiteit Rotterdam
Taalwetenschappen Oekraïne
Stichting Brand New Ukraine

Eerder in Buitenhof op 16/2/25 over de toekomst van Oekraïeners en Russen

 

wordt China onderschat?

De climax van het handelsconflict tussen de VS en China lijkt achter de rug, toch zijn de ogen vooral op Amerika gericht. Wordt China onderschat?

Nout Wellink was van 1997 tot 2011 president van De Nederlandsche Bank. Na zijn vertrek was hij tien jaar toezichthouder bij twee grote Chinese banken. Volgens Wellink heeft China zich al jaren op een handelsoorlog voorbereid. China heeft zich steeds onafhankelijker gemaakt van Amerika en is de handel gaan uitbreiden met landen in de eigen regio. Intussen dwingen China en de VS de andere landen partij te kiezen. Hoe gaat Europa zich opstellen? En wat betekent dit voor Nederland?

‘Ik heb me langere tijd geërgerd aan opmerkingen dat het zo’n geniale zakenman is’, aldus Wellink over Donald Trump. ‘Ik heb hem een economische en politieke terrorist genoemd’. Economisch in de context van de handelsoorlog en politiek noemt hij als voorbeeld USAID. Wellink maakt zich ernstige zorgen over ‘de chaotische’ en ‘ruwe manier’ waarop Trump en zijn regering politiek optreden in Oekraïne en Gaza. ‘Dan moet je zorgen hebben over hoe deze man verder gaat met het geopolitiek bedrijven in de context van Iran en zeker van China’. 

‘Niemand wint in zo'n conflict’, aldus Wellink over de handelsoorlog tussen de VS en China. ‘De Chinezen hebben zich structureel voorbereid’, vertelt hij. Bovendien zijn ze geduldig en ‘hebben ze een machtig wapen: de bijzondere aardmaterialen’, volgens Wellink zijn die enige jaren geleden genationaliseerd.  

Lees meer:

Nout Wellink

oud-president van De Nederlandsche Bank

Loopbaan
- Niet-uitvoerend lid raad van bestuur ICBC
- Lid raad van bestuur Bank of China
- Voorzitter Basels Comité voor Bankentoezicht
- Buitengewoon hoogleraar monetaire vraagstukken VU

waar ik me voor schaam

Journalist Sheila Sitalsing kwam er na de dood van haar moeder achter dat haar grootouders fout waren in de oorlog. En niet zo’n beetje ook. Waarom had haar moeder al die tijd gezwegen? En hoe moest Sitalsing omgaan met de schaamte die haar overviel? Ze schreef er een boek over: ‘Waar ik me voor schaam’. Over de werking van intergenerationele schaamte en totalitaire verleiding.

‘Kan hij hebben geweten van de ultieme gevolgen van de jodenvervolging? Kan hij hebben geweten dat er mensen werden vergast?’ vroeg Sitalsing zich af nadat ze erachter kwam dat haar grootouders “fout” waren tijdens de Tweede Wereldoorlog en collaboreerden met de Duitse bezetters. Op wat voor manier straalt zo’n verleden af op Sitalsing? ‘In hoeverre kan je dan nog belerende stukjes over anderen schrijven?’ vroeg ze zich af. ‘Dat is een gedachte waar je ook weer van geneest’, vertelt ze.  

De schrijver komt tijdens het schrijven van haar boek ‘Waar ik me voor schaam’ op verschillende vormen van collaboratie: ‘mensen van wie je een lidmaatschapskaart hebt kunnen vinden, van stamkaart en die een functie hebben vervuld’, maar er was ook sprake van ‘administratieve en ambtelijke collaboratie’. 

Aan het eind van deze Buitenhof vertelt Sitalsing dat ze echo’s uit het verleden hoort in het heden. ‘Taal en metaforen. Beeldtaal die gebruikt wordt om groepen uit te sluiten’, of ‘een autocratische leider met imperiale ambities’. Volgens de journalist kunnen we veel leren over hoe mechanismen van radicalisering werken en ‘hoe eenvoudig radicaliseren kan gaan’.

Kijk ook naar dit gesprek in Buitenhof over het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) die dossiers van foute Nederlanders.

Sheila Sitalsing

journalist en columnist de Volkskrant

Publicaties 
- Waar ik me voor schaam (2025) 
- Dagboek van een krankzinnig jaar (2021) 
- Mark (2016) 

luister de podcast

Buitenhof is als podcast gratis terug te luisteren via alle reguliere podcastapps op pc, tablet en smartphone, zoals iTunes, Stitcher en Overcast.

meld je aan voor de nieuwsbrief

Krijg als eerste te horen wie er zondag aanschuift voor een mooi gesprek, stevige discussie of goed debat. En krijg na de uitzending een nieuwsbrief met Het beste van Buitenhof. Schrijf je in voor de nieuwsbrief via onderstaand formulier.