Politicus en corruptiejager Aleksej Navalny overleed deze week op 47-jarige leeftijd in een strafkolonie aan de rand van de Poolcirkel. Navalny was een fel criticus van President Poetin en was tot een jarenlange gevangenisstraf veroordeeld. We spreken over het leven van Navalny en zijn jarenlange strijd tegen het Kremlin met The Moscow Times oprichter Derk Sauer en met investeerder en activist Bill Browder. Browder stond jarenlang zij aan zij met Navalny bij het blootleggen van corruptie en mensenrechtenschendingen in Rusland.

‘Navalny was in staat honderdduizenden mensen de straat op te krijgen’, vertelt Derk Sauer, oprichter van The Moscow Times. ‘De hoop, de moed, het doorgaan’, zegt Sauer in tranen. ‘Hij was flamboyant, optimistisch en kon grappen maken over zichzelf. Alles wat Navalny had, heeft Poetin niet’, aldus Sauer over de kracht van Navalny.

‘Ik dacht dat hij te groot en belangrijk was om te worden vermoord, maar die illusie verdween afgelopen vrijdag’, vertelt investeerder en activist Bill Browder. Hij was een goede vriend en bondgenoot van de Russische oppositieleider Navalny die deze week overleed. Dat zijn lichaam niet wordt vrijgegeven is volgens Browder ‘standaardprocedure bij een politieke moord.’ Het gebeurde ook toen zijn advocaat Magnitsky stierf in een Russische cel: ‘tegen de familie zeiden ze dat het koelsysteem van het mortuarium kapot was.’ 

Lees meer:

• Documentaire Navalny (2Doc)
• TV Rain op YouTube
• Navalny Overleden (NOS)
• The Life of Alexei Navalny (The Economist op YouTube)
• SOTAvision op X - Protesterende Vrouw in Moskou

In München is de jaarlijkse internationale veiligheidsconferentie begonnen. Het defensiebudget staat hoog op de agenda na Trumps dreigende woorden dat Rusland ‘mag doen wat het wil’ met NAVO-landen die niet genoeg uitgeven aan hun defensie.
De dood van Aleksej Navalny werpt een extra schaduw over de top die toch al somber van toon was. Een belangrijke vraag die wereldleiders en top-diplomaten daar bespreken: kan Europa zichzelf beschermen tegen de dreiging van Rusland? Aan tafel zit oud-secretaris-generaal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer en vanaf de conferentie praat huidig assistent secretaris-generaal van de NAVO David van Weel ons bij.

‘Ik zou daar zeker achter gaan staan’, antwoordt Van Weel op de vraag hoe kansrijk Rutte is als nieuwe secretaris-generaal van de NAVO. ‘Het is van belang dat er een leider komt die kan verbinden en dat zien een hoop mensen in Rutte.’ Ook De Hoop Scheffer is optimistisch: ‘Hij kent de hele wereld en de hele wereld kent hem. Rutte komt met een grote dosis gezag en daar heeft de NAVO behoefte aan.’  

Op de vraag of de Hoop Scheffer Poetin als moordenaar ziet is zijn antwoord volmondig ‘ja’. ‘Hij calculeert het in en het interesseert hem niet. Ik heb de man een aantal malen ontmoet, het herstellen van zijn rijk is geen ambitie, maar een obsessie.’ Daarom is de Hoop Scheffer van mening dat 'de Poetinfluisteraars aan het kortste eind zullen moeten trekken bij de kabinetsformatie.' 

Lees meer:

• Wat geven NAVO-landen uit aan defensie? (RTL Nieuws)
• Rutte: Wilders weet donders goed dat steun aan Oekraïne moet doorgaan (Nieuwsuur)
• Nexit, asielzoekers en Oekraïne: wat zien VVD, NSC en BBB in Wilders' buitenlandplannen? (Nieuwsuur)
• Honderden aanhoudingen bij herdenkingsbijeenkomsten Navalny (de Volkskrant)
• Kallas in Munich: If US isolates itself, it will eventually cost more (ERR news)
   

Tom-Jan Meeus liep jarenlang in politiek Den Haag rond voor NRC. Hoe kijkt hij naar de ontwikkelingen rond de formatie. Gaat een nieuwe informateur helpen? Welke invloed hebben de nieuwe leiders en de nieuwe partijen op dit ingewikkelde proces? En hoe zit met het Oekraïne standpunt van de PVV. Zal de partij van Geert Wilders dit standpunt moeten veranderen om kabinetsvorming te bespoedigen?

‘Het lijkt me heel ingewikkeld voor Rutte om aan te blijven’, zegt Meeus. Hij spreekt van een ‘interessant dilemma’ bij de VVD mocht Rutte benoemd worden als secretaris-generaal van de NAVO terwijl hij nog demissionair premier is. ‘De VVD heeft een leider die er in electoraal opzicht uitermate zwak voor staat. Het is voorstelbaar iemand anders dan Yesilgöz uit te proberen als premier.’ Op de vraag wie dat zou moeten zijn luidt zijn antwoord: ‘waarom Remkes niet bellen?’ 

Lees meer

• Wilders neemt het op voor Rusland in onthullend interview (EW Magazine)
• Formatie 2023-2024 (NRC)
• Kabinetsformatie (Bureau woordvoering kabinetsformatie)