'Er is geen alternatief voor onze rechtstaat, voor onze democratie', zegt minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra in reactie op de bedreigingen aan het adres van Kaag. ‘We zullen de politiek moeten ontgiften, anders gaat het van kwaad tot erger.’ Over de details van zijn bezoek aan China wilde Hoekstra niet al te veel kwijt, wel beaamde hij dat Nederland op een koord moet dansen in hoe om te gaan met de grootmacht: ‘Je wilt nooit meer in de situatie komen zoals we die gezien hebben met energie in Rusland, en eerder met mondkapjes, waar anderen hun gewicht kunnen inzetten om ons handelen te forceren. Je zal je afhankelijk van China wat betreft grondstoffen dus moeten afbouwen. Dat is niet alleen opdracht voor ons, maar ook de Amerikanen zijn met antibiotica voor 90% afhankelijk van China.’ De levering van F16’s aan Oekraïne is volgens Hoekstra nog niet aan de orde: ‘'We beginnen met trainen van piloten, om voor de toekomst die optie van leveren te creëren. Zodat we als het zover komt geen tijd hoeven te verliezen. Want ieder uur in de oorlog is er één.’ 

China wil rol spelen bij vrede in Oekraïne (NOS)

‘Ons geduld raakt op’, zegt VVD-Kamerlid en woordvoerder Asiel Ruben Brekelmans over de belofte van Rutte om de asielinstroom omlaag te brengen. ‘Voor de zomer zal er een nationaal pakket moeten liggen om Nederland onaantrekkelijker te maken voor asielzoekers.’ Het is volgens Brekelmans nog geen kabinetscrisis waard: ‘Maar voor ons is asiel het belangrijkste thema, er moet een oplossing komen. Er straalt nu een soort machteloosheid vanaf. Dat is voor niemand goed.’  

Kijk ook deze gesprekken over migratie (ook over stikstof en wonen)
Frontex-voorman: Situatie Middellandse Zee 'niet beheersbaar' (Nieuwsuur)
Aantal nieuwe asielzoekers niet gedaald, half jaar na belofte Rutte (RTL)
Kritische VVD-leden zijn gedraal eigen partij zat (de Telegraaf)
VVD-leden steunen asielwet, Rutte belooft terugdringen asielinstroom (NOS)

Het landsbestuur moet ‘eerder, vaker en beter actief luisteren naar burgers’. Dat is de belangrijkste conclusie uit het jaarverslag dat de Nationale Ombudsman presenteerde aan de Tweede Kamer. De overheid staat nu niet naast de burger, maar er recht tegenover. Waarom lukt het de overheid maar niet om het vertrouwen van de burger terug te winnen?

‘Ik vertrouw de overheid, maar niet altijd’, zei de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen naar aanleiding van zijn jaarverslag waarin hij concludeert dat de overheid steeds vaker tegenover de burger staat in plaats van ernaast: ‘De overheid betaalt de rechtsbescherming voor toeslagenouders. Ga maar naar een advocaat en bestrijdt mij met een procedure, daar zit zoveel onmacht achter bij de overheid: “ik weet niet hoe ik het op moet lossen, we zien elkaar bij de rechter”.’ Het vertrouwen in de overheid is inmiddels historisch laag, de AIVD waarschuwt zelfs dat zo’n 100.000 mensen inmiddels denken dat de aardbevingen in Turkije en Syrië in scène zijn gezet: ‘Het toeslagenschandaal heeft niet alleen effect op de toeslagenouders, maar ook op heel veel anderen. Het vertrouwen verliezen is heel ernstig, treurig. Maar je moet de burgers vertrouwen geven om het terug te krijgen.’ 

Meer Ombudsman jaarverslagen 
AIVD vreest ondermijning democratische rechtsorde (Trouw)
Crisis in top Mensenrechtencollege klokkenluiders moeten veld ruimen (NOS) 
Meer over de crisis bij College voor de Rechten van de Mens (FTM) 

Bij ons te gast is Ilja Leonard Pfeijffer over zijn nieuwe roman. 14 maanden schreef hij eraan, de historische roman over de Griekse politicus, strateeg, intrigant, krijgsheer Alkibiades. Het is een lijvig boek geworden, over Alkibiades, maar ook over Athene en haar ondergang . Welke rol speelde Alkibiades hierbij en hoe herken je een democratie in verval? 

'Democratie is een buitengewoon fragiel en onderhoudsgevoelig bestel en kan aan zichzelf ten onder gaan', vertelt auteur Pfeijffer. In zijn nieuwste boek ‘Alkibiades’ beschrijft hij de ondergang van de Atheense democratie door de ogen van deze historische Griekse figuur. ‘Er zijn voorbeelden te over van democratieën die een autocratie voortbrengen. Als het vertrouwen van de burger in de democratie tot een nulpunt daalt, dan kan het op een gegeven moment een goed idee lijken om een sterke man de macht te geven om orde op zaken te stellen. En dat is heel gevaarlijk.’ Er zijn een aantal kenmerken van een klimaat waarin de democratie onder druk komt te staan: ‘In de Griekse politieke filosofie heet dat een ochlocratie, de dictatuur van de massa. Dan wordt het steeds moeilijker om politici te vinden die tegen de publieke opinie in te gaan en impopulaire maatregelen durven te nemen. En die verder durven te kijken dan de volgende opiniepeiling, dan wordt het heel lastig om een coherent lange termijnbeleid te ontwikkelen.’ Pfeijffer schreef zijn boek uit bezorgdheid over de parallellen met het heden: ‘Ik hoop dat ik mijn lezers mag uitnodigen om in de spiegel van de geschiedenis te kijken, nadrukkelijk in de hoop dat we in staat zijn om er iets aan te doen.’  

Kijk ook naar dit gesprek met Minister van Staat Herman Tjeenk Willink over hoe we de Democratische Rechtsorde kunnen herstellen