De nieuwe Tweede Kamer had meteen een drukke week. Het demissionaire kabinet moest diep gaan voor nieuwe steun aan Oekraïne, er was een fel debat over de verkiezingsuitslag, er werd een Kamervoorzitter gekozen en VVD-leider Yesilgöz legde een bommetje onder de spreidingswet. Hoe heeft partijleider van Groenlinks-PvdA Frans Timmermans de week beleefd? En hoe kijkt hij terug op de campagne en de verkiezingsuitslag? 

Hoe komt het dat GroenLinks-PvdA niet meer kiezers heeft weten te bereiken?
‘Ik denk dat wij mensen geconfronteerd hebben met een toekomst waar veel onzekerheden in zitten’, geeft partijleider Frans Timmermans als mogelijke reden. ‘Wij hebben geprobeerd antwoorden voor die onzekerheden te formuleren. Maar we zijn te weinig aan die antwoorden toegekomen in de debatten.’ Hoe kijkt hij naar de formatie? ‘Mijn hoop is dat de andere partijen wel vasthouden aan hun eigen programma en niet meegaan met alles wat Wilders vraagt (…) Voor het eerst is de grootste partij een partij met echt ook trekjes die een bedreiging zijn voor de democratische rechtsstaat.’ Hij waarschuwt: ‘Het ondermijnen van de democratische rechtsstaat begint niet met het veranderen van de grondwet. Het eindigt daarmee.’

Lees meer:

• Hoe stemde uw buurt op 22 november? (de Volkskrant)
• Atlas van afgehaakt Nederland (Josse de Voogd & René Cuperus)
• Meer over verkiezing en formatie (NOS)

Het zijn onzekere tijden. Terwijl de wereld te maken heeft met oorlogen, klimaatverandering en toenemende migratie, groeit het maatschappelijk onbehagen. Zo wint er in Nederland steeds weer een andere partij die zich afzet tegen de gevestigde orde. We lijken op drift en staan steeds vaker lijnrecht tegenover elkaar. Wat kunnen we doen om ons niet te laten verlammen door angst? En hoe kunnen we verbinding blijven zoeken in deze donkere dagen? In de laatste Buitenhof-uitzending van dit kalenderjaar vragen we om raad aan psychiater Dirk de Wachter en psycho-analist Paul Verhaeghe.

Waar komt het maatschappelijk onbehagen vandaan? Volgens psychoanalyticus en psycholoog Paul Verhaeghe komt dit door een systeemfout: ‘De systeemfout is een doorgeslagen vrije marktwerking die een extreme vorm van ongelijkheid installeert en blijft installeren'. 'In Europa zijn er een aantal politieke partijen die dat onbehagen gaan kanaliseren naar oorzaken die daar nauwelijks mee te doen hebben. Bijvoorbeeld: immigratie of Europa.' Psychiater Dirk de Wachter stelt: ‘Ik zie dat onze maatschappij soms wat zelfgenoegzaam wordt en de fundamentele pilaren van de menselijkheid dreigt te verwaarlozen. Die pilaren zijn de zorg, het onderwijs en de cultuur.’ Het gevoel van machteloosheid lost volgens Paul Verhaeghe in ieder geval niks op: ‘Het is al een effect van dit soort maatschappij, dat wij ervan overtuigd geraakt zijn dat ‘ik’ dat moet oplossen. 'Wij kunnen dat alleen maar in een groep aanpakken’. Dirk de Wachter pleit ervoor om ‘het kleine goede’ te doen: ‘Nodig iemand uit in de kersttijd van wie je weet: die mens is wat alleen.’