De Franse President Macron maakte weinig vrienden toen hij eerder deze week suggereerde dat Europa Amerika niet zou steunen als het tot een conflict om Taiwan komt. Europa zou een derde pool moeten vormen op het wereldtoneel en niet slaafs achter Amerika aan moeten lopen. Maar kan Europa dat, een derde machtsblok vormen? Welke rol speelt premier Mark Rutte hierin? En hoe zet het Pentagon-lek de verhoudingen verder op scherp? We bespreken het met Arend Jan Boekestijn, historicus en docent aan de universiteit Utrecht, en Tim de Wit, journalist en presentator van Bureau Buitenland, samen presenteren zij de Podcast Europa draait door.

Het is niet per se goed nieuws als China zich zou gaan bemoeien met vredesonderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland, stelt de Wit: ‘We gaan naar een andere wereld toe als China, wat toch een groot autocratisch land is, als onderhandelaar wordt gezien. Dat zou een enorme nederlaag voor het Westen zijn.’ Volgens Boekestijn moeten we sowieso gaan wennen aan de nieuwe machtsverhoudingen: ‘Wij zijn verschrikkelijk afhankelijk voor onze groene transitie van de zeldzame aarde van China, 90% komt daarvandaan. Dat betekent dat Europa en Nederland strategischer moeten denken. China gaat niet luisteren als wij de mensenrechtkaart spelen. Het wordt meer een transactionele wereld: voor wat hoort wat.’ Zijn er dan nog lichtpuntjes? ‘Het zegt wel wat dat Rusland en China zo bang zijn voor ons democratische systeem’, zegt de Wit. ‘Poetin en Xi zijn allebei bang dat hun bevolking onze democratie ook wel zou willen. Dat vind ik dan wel weer een hoopvolle conclusie’, vult Boekestijn aan. 

‘De transatlantische slavernij is een gruwelijke episode uit onze geschiedenis, alleen het is nog niet alles', vertelt historicus Martin Bossenbroek. ‘De slavernijgeschiedenis van Afrika is nog veel triester dan alleen dat.’ Daarover gaat zijn nieuwe boek de Zanzibardriehoek: ‘Die aantallen zijn nog veel groter geweest, die 25 miljoen zijn alleen de slachtoffers. Daar komen ook nog dierbaren bij. En die mensen zijn weggerukt uiot een samenleving. Die daardoor ontwricht zijn geraakt.’ Maar het is niet enkel verleden tijd: ‘Er is nog steeds verkapte slavernij in Afrika. Dat zie je op tal van plekken. Er wordt gesproken van 7 miljoen Afrikanen die in een vorm van slavernij leven.’ Zo werkt het verhaal van slavernij nog steeds door: ‘De Wagner-groep duikt steeds vaker op in Afrika, China rukt op om zich meester te maken van de grondstoffen daar. Dus Afrika wordt nog steeds als wingewest gebruikt.’  

Kijk ook dit gesprek over slavernij en contractarbeid
Het geheim van Mauritanië (Bram Vermeulen voor VPRO)