De VPRO Bagagedrager, die vorig jaar door de VPRO Gids in het leven werd geroepen, is en was opnieuw een groot succes. Ruim tweehonderd schrijvers en journalisten jonger dan 33 jaar dienden een reisplan in. De jury, bestaande uit Selli Altunterim (programmamaker NTR), Jeroen van Bergeijk (uitgeverij Fosfor), Karen van Dijk (VPRO Dorst) en Elfie Tromp (voorzitter en winnaar VPRO Bagagedrager 2013), selecteerde vijf kandidaten die hun idee nader mochten toelichten in een filmpje.
Winnaar werd Rasit Elibol, die zich als kind elke zomervakantie rot verveelde samen met zijn buurjongen Okkie. Al hun vriendjes waren op vakantie terwijl zij rondhingen in Wormer. Samen droomden ze over kamperen in Frankrijk. Nu mag Rasit zijn droom waarmaken: met Okkie naar een camping in Frankrijk.
VPRO Bagagedrager publieksprijs
Dit jaar was er naast het oordeel van de jury ook een rol weggelegd voor het publiek, dat voorafgaand aan de prijsuitreiking kon stemmen op de kandidaat van zijn voorkeur. Ook de VPRO Bagagedrager publieksprijs stelt de publieksfavoriet in staat op reis te gaan – met de fiets. Deze werd gewonnen door Kim van der Meulen.
In Amsterdam is 24 mei de winnaar bekendgemaakt van de tweede VPRO Bagagedrager, een aanmoedigingsprijs voor jonge reisschrijvers. Rasit Elibol krijgt een stipendium van 2500 euro om zijn reisplan uit te voeren en te verwerken tot een verhaal dat na de zomer wordt gepubliceerd in de VPRO Gids. Een langere versie verschijnt bij uitgeverij Fosfor als e-book. De VPRO Bagagedrager publieksprijs ging naar Kim van der Meulen.
Het juryrapport
Door Elfie Tromp
Zitting nemen in een jury van een prijs die je zelf hebt gewonnen, het is als een kijkje krijgen in de keuken van je lievelingsrestaurant. Het ene moment bewonder je de flambeerkunsten van de kok en ineens sta je zelf met het fileermes in handen.
Het moeilijkst van het voorzitterschap is hard zijn. Je kunt iemands plan niet zomaar neersabelen, omdat je weet hoeveel liefde en vaak ook tijd een schrijver er in heeft gestopt. Gelukkig was ik niet alleen en werden de ingezonden plannen door de jury van vele kanten bekeken. Persoonlijke noodzaak, schrijfstijl, originaliteit en kritisch vermogen, dat waren onze voornaamste selectiecriteria.
Natuurlijk waren er plannen die ons niet veel deden of ronduit koud lieten. Soms had een schrijver een aardig idee, maar stuurde hij ons slechts een opsommende alinea die niet getuigde van veel passie. Ook kregen we pakketjes met glitters, tekeningen en foto's die diffuus maakten waar het nu werkelijk om ging: het plan van de schrijver.
Er was een groot aantal plannen dat wij graag gerealiseerd zouden zien worden. De een had een bijzondere insteek, de ander wierp licht op een voor ons onbekend onderwerp. Vele plannen getuigden van een fijne schrijfstijl. Maar helaas, dit is een wedstrijd en dat betekent dat er uiteindelijk maar één kan winnen.
Daarbij wil ik wel opmerken dat we hopen dat deze wedstrijd meer jonge reisschrijvers zal laten opstaan. Als er iets is dat deze wedstrijd mij heeft geleerd, is dat er zo veel verhalen de moeite waard zijn om gelezen te worden. Ze moeten alleen nog opgeschreven worden. Dus schrijf, lieve reisschrijvers, schrijf. Over grote, verre avonturen en kleine, vergeten verhalen. Als jullie het niet vastleggen, dan doet niemand het en dat is eeuwig zonde.
Uiteindelijk dienden ruim tweehonderd mensen een reisplan in.
De vijf genomineerden wisten ons zowel te overtuigen van hun neus voor intrigerende verhalen als ook hun prettig schrijvend vermogen.
Die vijf zijn:
Rasit Elibol (1984) bleef als kind elke zomervakantie thuis in Wormer, samen met zijn buurjongen Okkie. Wekenlang verveelden ze zich terwijl al hun vriendjes weg waren. Nu willen zij ook een keer op vakantie: naar een camping in Frankrijk.
In 1975 werd schrijver en filmmaker Pier Paolo Pasolini vermoord. De omstandigheden zijn nooit opgehelderd. Raoul de Jong (1984) wil in Rome op zoek naar de laatste liefde van zijn grote held; een jonge fotograaf die Pasolini een paar weken voor zijn dood ontmoette.
De oom van Alma Mathijsen (1984) woont al jaren tijdens de wintermaanden in Thailand met zijn twintig jaar jongere vriendje. Nu heeft zijn vriend aids en hij wil niet behandeld worden. Alma wil haar oom en zijn vriend opzoeken in Thailand om hun relatie te leren begrijpen.
Hun leven lang al zijn Kim van der Meulen (1984) en haar identieke tweelingzus Ingrid een bezienswaardigheid. Om te ervaren hoe het voelt om geen uitzondering te zijn, willen ze samen naar het Braziliaanse dorpje Cândido Godói waar een op de vijf zwangerschappen resulteert in een tweeling.
Tien jaar geleden was Jori Stam (1987) met zijn ouders in een vakantiehuis in Noorwegen waar duistere dingen gebeurden: een onthoofd Jezusbeeld in de kelder, verdwenen kittens, gesloten deuren met vreemde symbolen. Waren er duivelskunstenaars aan het werk in Sogndalsdalen?
Uit het plan van de winnaar spreekt een pretentieloos verlangen dat aanstekelijk werkt. Door alleen al zijn idee te lezen, bekeek de jury de wereld om zich heen opnieuw. Al de dingen die we voor lief hebben genomen zijn door hem afgestoft. Dit plan is een lofzang op het kleine, vaak ondergewaardeerde avontuur waar wij meer over willen lezen. De winnaar van de Bagagedrager 2014 is Rasit Elibol!
De jury,
Jeroen van Bergeijk
Karen van Dijk
Selli Altunterim
Elfie Tromp (voorzitter)