Argos
Hoe Minister Andriessen Philips redde (Deel 1)
Persbericht:
HULP ANDRIESSEN VOOR PHILIPS BIJ CONFLICT MET BELASTINGDIENST OVER DEAL MET RABOBANK.
Minister Andriessen van Economische Zaken heeft Philips afgelopen zomer in het diepste geheim geholpen bij een conflict tussen het concern en de belastingdienst. Philips zat in financiële problemen en wilde voor honderden miljoenen guldens zijn know how verkopen aan de Rabobank om die vervolgens onmiddellijk weer van de bank te huren. De belastingdienst en staatssecretaris van Financiën Van Amelsvoort weigerden aan deze constructie mee te werken. De fiscus zou er veel geld door mislopen. Philips kreeg uiteindelijk zijn zin, nadat het bedrijf Andriessen te hulp had geroepen. Na raadpleging van de landsadvocaat moest Van Amelsvoort tijdens een speciale bijeenkomst op het Torentje van Lubbers bakzeil halen. Dit verhaal wordt vanmorgen uit de doeken gedaan in Argos.
In een interview dat Argos deze week had met minister Andriessen, bevestigt de bewindsman zijn rol in de hulpoperatie voor Philips. "Ik heb wel wat voor Philips gedaan, dat is waar", zegt Andriessen. "Ze hebben natuurlijk een wat zwakke balans en bij bepaalde dingen kun je daar ook als overheid wel eens wat aan doen, ja. U komt nu met dit nieuwtje aanzetten, ik vind het wel leuk dat U dit opgespoord hebt." Andriessen wil er verder geen commentaar op geven.
De interventie van Andriessen was voor Philips van groot belang want Philips had grote problemen met zijn buitenlandse financiers. De buitenlandse banken vonden dat Philips te weinig eigen vermogen had en te veel leunde op geleend kapitaal. Om de dreiging af te wenden wilde Philips snel meer eigen vermogen verwerven door iets te verkopen, dat honderden miljoenen zou opleveren. Maar ze wilde het ook verkopen zonder het echt kwijt te raken. Philips bedacht een slimme constructie maar vond daarbij de belastingdienst op zijn weg. Die weigerde de constructie als een normale transactie te accepteren.
De door Philips uitgedachte constructie is verbluffend eenvoudig: je verkoopt iets, om het vervolgens onmiddellijk weer te huren. Dat is op zich nog niet eens zo heel uitzonderlijk. Maar Philips verkocht, zo ontdekte Argos, wel iets heel bijzonders, zijn know how; zijn patenten, zijn octrooien en andere kennis die het concern in zijn honderdjarige bestaan heeft ontwikkeld. De koper was een bank, de Rabobank. Philips kreeg daarvoor honderden miljoenen en huurt zijn eigen kennis nu van de bank.
Ook voor de Rabobank is het een voordelige deal. De Rabobank kan de aankoop opvoeren als een grote uitgave die haar winst drukt. Minder winst betekent minder belasting betalen.
Het belastingvoordeel voor de Rabo was daarom zo belangrijk omdat de bank anders geen belang zou hebben bij de constructie. En voor Philips was de transactie niet alleen vanwege het geld van groot belang maar ook vanwege het signaal dat er van uit zou gaan. Als de Nederlandse overheid langs die weg haar vertrouwen in Philips uitsprak dan konden ook de buitenlandse banken niet achterblijven.
Teksten:
Vr: Max van Weezel: U heeft van de zomer in alle stilte, zonder dat iemand het merkte, Philips gered?
A: Nou dat is ontzettend overdreven, ik heb wel wat voor Philips gedaan, dat is waar maar redden moeten ze zichzelf.
Vr: Max. Ze hebben een aanzienlijk belastingvoordeel van U en staatssecretaris van Amelsvoort gekregen in stilte?
A: Ik zal er niet zoveel commentaar op geven. Philips heeft een heleboel dingen gedaan, ze zijn precies op de manier aan het werken, ze moeten afslanken, ze moeten meer op de markt gericht worden, dat doen ze op eigen kracht. Zoals de heer Timmer daar aan de gang is dat vind ik uitstekend. Ze hebben natuurlijk een wat zwakke balans, enne ja, bij bepaalde dingen kun je daar ook als overheid wel eens wat aan doen, ja.
Max: En dat heeft U gedaan?
A: Ach laten we daar niet teveel over praten, ik heb er nog nooit wat over gezegd.
Hans: Maar waarom wordt dat geheim gehouden?
A: Omdat het nergens voor nodig is om daar over te praten. Het is zo zinloos, ik praat over andere ondernemingen ook niet. Ik zeg ook niet precies wat er gebeurd is. U komt nu met dit nieuwtje aanzetten, ik vind het wel leuk dat U dit opgespoord hebt, maar U had net zo goed een andere onderneming kunnen vinden en dan zou ik er ook niet veel van zeggen. Ik zal er geen commentaar op gaan geven.
tekst 1.
Minister Andriessen wil er niet al te uitgebreid op in gaan maar dat weerhoudt ons er toch niet van U in deze aflevering van ARGOS over een wel heel bijzondere vondst van Philips en de rol van de minister daarbij.
Koos Andriessen, de minister van Economische Zaken, een man die er van houdt om de zaken achter de schermen te regelen. Vanmiddag in Argos een lang gesprek met hem. Niet alleen omdat we door een tip hoorde dat Andriessen deze zomer in het diepste geheim iets heel belangrijks voor Phillips deed, maar ook omdat hij binnen enige weken komt met een lang verwachte nota over de bouw van nieuwe kerncentrales in Nederland. daarvoor heeft Andriessen altijd hartstochtelijk gepleit.
Nu zijn afscheid nadert neemt hij opeens wat gas terug te nemen zo merkte we tijdens het gesprek.
tekst 2.
Minister Andriessen is als het om kernenergie gaat blijkbaar beducht voor het ontbrekende maatschappelijke draagvlak. Ook het boren naar gas in de Waddenzee zit in de portefeuille van Andriessen. Ook dit boren in de Waddenzee roept veel maatschappelijk verzet op. Maar daarvoor is Andriessen veel minder gevoelig.
KOPFRAGMENT WADDENZEE
Het is een hele moeilijke zaak, er zijn zeker nog problemen, er zal inderdaad een zekere bodemdaling plaatsvinden maar daar zijn ook oplossingen voor. Ik vind dat we moeten boren.
tekst 3.
Het rechtse gelijk van de ondernemer Andriessen.
Andriessen die PvdA voorman en vicepremier regelmatig mateloos irriteerde met z'n reactionaire opvattingen.
citaat: (over asielzoekers en het minimumloon. zie stuk Max.)
Andriessen werd zeker in het begin meer als een ondernemer dan een minister gezien binnen het kabinet. Een beetje een vreemde eend in de bijt.
tekst 4.
Andriessen en zijn stille diplomatie voor het Nederlandse bedrijfsleven. Bij de voorbereiding van het interview kregen we er regelmatig al dan niet spectaculaire voorbeelden van te horen. Wat er echt uit sprong was een geheime operatie, deze zomer, om Philips te helpen. Dit keer waren er niet zoals bij Fokker en DAF subsidies nodig uit de ruif van Economische Zaken. Andriessen kon volstaan met het vlottrekken van een conflict tussen Philips en de Belastingdienst. Het belang van zijn interventie was er niet minder om.
Wat was er aan de hand. Zoals verschillende bronnen, onafhankelijk van elkaar ons deze week bevestigden, had Philips grote problemen met zijn buitenlandse financiers. De buitenlandse banken vonden dat Philips te weinig eigen vermogen had en te veel leunde op geleend kapitaal.
Philips wilde om de dreiging af te wenden, snel meer eigen vermogen verwerven door iets verkopen. Iets verkopen dat honderden miljoenen zou opleveren. Maar ze wilde het ook verkopen zonder het echt kwijt te raken. Philips bedacht iets heel slims.
Er was echter een lastig probleem. De belastingdienst wilde niet meewerken. De belastingdienst was bang dat het zou uitlekken. Was bang dat ze het verwijt zouden krijgen dat ze Philips voortrokken boven andere belastingplichtigen. Ook de politieke baas van de belastingdienst, staatssecretaris Van Amelsvoort, weigerde de slimme constructie van Philips te accepteren. Dus riep Philips Andriessen te hulp. Andriessen kwam er niet uit met van Amelsvoort en stapte naar Lubbers. En omdat Andriessen en Lubbers zelf ook niet helemaal zeker waren van hun zaak werd de landsadvocaat geconsulteerd die hen gelijk gaf. Op het allerhoogste niveau, in het Torentje van Lubbers, werd de knoop doorgehakt. Philips kreeg zijn zin.
Van Amelsvoort moest bakzeil halen.
Andriessen reageert uiterst behoedzaam wanneer we afgelopen dinsdag de kwestie aan hem voorleggen.
Vr:Max. U heeft van de zomer in alle stilte, zonder dat iemand het merkte, Philips gered?
A: Nou dat is ontzettend overdreven, ik heb wel wat voor Philips gedaan, dat is waar maar redden moeten ze zichzelf.
Vr: Max. Ze hebben een aanzienlijk belastingvoordeel van U en staatssecretaris van Amelsvoort gekregen in stilte?
A: Ik zal er niet zoveel commentaar op geven. Philips heeft een heleboel dingen gedaan, ze zijn precies op de manier aan het werken, ze moeten afslanken, ze moeten meer op de markt gericht worden, dat doen ze op eigen kracht. Zoals de heer Timmer daar aan de gang is dat vind ik uitstekend. Ze hebben natuurlijk een wat zwakke balans, enne ja, bij bepaalde dingen kun je daar ook als overheid wel eens wat aan doen, ja.
Max: En dat heeft U gedaan?
A: Ach laten we daar niet teveel over praten, ik heb er nog nooit wat over gezegd.
Hans: Maar waarom wordt dat geheim gehouden?
A: Omdat het nergens voor nodig is om daar over te praten. Het is zo zinloos, ik praat over andere ondernemingen ook niet. Ik zeg ook niet precies wat er gebeurd is. U komt nu met dit nieuwtje aanzetten, ik vind het wel leuk dat U dit opgespoord hebt, maar U had net zo goed een andere onderneming kunnen vinden en dan zou ik er ook niet veel van zeggen. Ik zal er geen commentaar op gaan geven.
tekst 5.
Minister Andriessen bevestigt dus het bestaan van de deal met Philips. Wel probeert hij het allemaal wat af te zwakken door te suggereren dat zoiets wel vaker voorkomt. Toch had Philips een heel bijzondere, bepaald niet alledaagse, constructie uitgedacht. We belde zo ongeveer de halve wereld af om er achter te komen. Uiteindelijk viel gisteravond de puzzel in elkaar. De door Philips uitgedachte constructie is verbluffend eenvoudig.
Je verkoopt iets, om het vervolgens onmiddellijk weer te huren. Dat is op zich nog niet eens zo heel uitzonderlijk. Maar Philips verkocht, zo ontdekten we, wel iets heel bijzonders, zijn know how. Philips verkocht zijn patenten, zijn octrooien en andere kennis die het concern in zijn honderdjarige bestaan heeft ontwikkeld. Philips verkocht het aan een bank, de Rabobank. Philips verkocht zijn know how aan de Rabobank, kreeg daarvoor honderden miljoenen, en huurt zijn eigen kennis nu van de bank.
Ook voor de Rabobank is het een voordelige deal. De Rabobank kan de aankoop opvoeren als een grote uitgave die haar winst drukt. Minder winst betekent minder belasting betalen.
De constructie is briljant maar de belastingdienst moet wel mee willen doen. Immers de belastingdienst loopt er veel, heel veel geld door mis. Daarom dreigde ze een spaak in het wiel te steken en daarom moest Andriessen Philips de helpende hand toesteken.
Het belastingvoordeel voor de RABO was daarom zo belangrijk omdat de Rabo er anders helemaal geen belang bij zou hebben aan de constructie mee te doen. En voor Philips was de transactie niet alleen vanwege het geld van groot belang maar ook vanwege het signaal wat daar van uit zou gaan. Als de Nederlandse overheid langs die weg haar vertrouwen in Philips uitsprak dan konden ook de buitenlandse banken niet achter blijven.
Maar goed, er was meer waarom we deze week met Andriessen wilde praten.
Andriessen is niet alleen de ambassadeur van de werkgevers maar ook van de kernenergielobby, zo vind bijvoorbeeld de milieubeweging.
Zo'n 88% van de Nederlandse bevolking is nog steeds tegen de bouw van nieuwe kerncentrales. Maar het lijkt wel of de 50-ste verjaardag van de kernenergie, eind 1992, wordt aangegrepen om de renaissance van de kernenergie in Nederland aan te blazen. Maar hoe zit het dan met de toezegging van Lubbers gedaan vlak naar de ramp in Tsjernobyl, dat Nederland alleen nog nieuwe centrales zou bouwen "wanneer deze absoluut, maar dan ook absoluut veilig zijn".
Tsjernobyl leidde tot een pauze. Na deze kabinetsperiode is die pauze voorbij. Aan minister Andriessen de taak om nu met een omvangrijk Dossier te komen over alle voor en tegens en over hoe het nu verder moet met kernenergie in Nederland. Binnen enkele weken komt Andriessen met dat stuk. Het krijgt de pretentieuze titel 'Dossier 93'.
tekst 6.
Een opmerkelijke 'vrijblijvendheid' manifesteert de minister hier opeens. Tot nu toe kennen we Andriessen vooral als de kernenergie lobbyist die er keer op keer op wees dat we uiterlijk aan het begin van de komende kabinetsperiode definitief knopen moeten doorhakken.
Lubbers zei na Tsjernobyl, we gaan alleen door als het absoluut veilig is. De PvdA koppelde aan die uitspraak de eis dat dit dan inherent veilige centrales moeten zijn.
Andriessen geeft toe dat nog op het punt van het afvalprobleem noch op het punt van de absolute veiligheid hij inmiddels "de steen der wijzen heeft gevonden".
"Dat is echt niet helemaal opgelost". Mijn belangrijkste probleem is het maatschappelijk draagvlak.
Volgens Andriessen valt er aan het boren naar aardgas in Waddenzee niet te ontkomen. Ook daarover ligt een concept dossier klaar. Het is een hele moeilijke zaak, er zijn zeker nog problemen, er zal inderdaad een zekere bodemdaling plaatsvinden maar daar zijn ook oplossingen voor. Ik vind dat we moeten boren. Gezien de claims die we anders krijgen maar ook omdat het zonde is om het erin ter laten zitten.
Ik ga niet wedden met U, maar U zult zien dat boren in de Waddenzee gaat een keer gebeuren, kernenergie ben ik heel anders over, dat heb ik al gezegd, dat kan tientallen jaren duren, maar de Waddenzee daarvan zullen we een keer zeggen, als we nu alles heel zorgvuldig doen dan kunnen we niet anders, het is of miljarden mede ten gunste van onze economie aanwenden of anders zulke grote sommen aan schadevergoeding betalen.