Argos
NIMBY
Als het aan de regering ligt moeten beslissingen over grote projecten als de Betuwelijn, de aanleg van snelwegen, de bouw van afvalverbranders en kerncentrales of het opslaan van radioactief afval in zoutkoepels in de toekomst sneller genomen kunnen worden. Vrij onopgemerkt stuurde Minister Alders vorige maand een voorstel tot wetswijziging naar de Tweede Kamer waarmee hij in de toekomst dwarsliggende Gemeenten tot medewerking hoopt te dwingen. In Argos een reportage over de gevolgen van de NIMBY-wet (Not In My BackYard) voor bijvoorbeeld Schiedam, Gorinchem en Pieterburen. Ook over de bezwaren van de milieubeweging, die door de nieuwe wet buiten spel gezet dreigt te worden.
Inleidende teksten:
tekst
Professor van Buuren is hoogleraar bestuursrecht in Utrecht en lid van de raad van advies voor de ruimtelijke ordening. Van Buuren was één van de opstellers van een vernietigend rapport over het NIMBY wetsvoorstel.
Op zich heeft van Buuren er wel begrip voor dat de centrale overheid zoekt naar mogelijkheden om projecten van landelijk belang met meer voortvarendheid te kunnen aanpakken, of er in elk geval voor te zorgen dat zo'n plan niets op het eerste de beste eigenwijze wethoudertje stuk loopt of 10 jaar vertraagd wordt. Toch heeft hij kritiek op het NIMBY voorstel.
tekst
In opdracht van de lobbyclub Nederland Distributieland, onderzocht adviesbureau Kolpron uit Rotterdam of de besluitvormingsprocedures in ons land meer tijd in beslag nemen dan in de ons omringende landen. Dat bleek inderdaad zo te zijn. Met name in vergelijking met landen als België en Frankrijk zijn de verschillen opmerkelijk. Over een besluit waarover we in Nederland 8 jaar doen, doen ze in België 2 jaar. De maximale tijd voor een procedure om aan alle wettelijke voorschriften te voldoen voor het nemen van een planologisch besluit ligt in Frankrijk op vier en in België op acht jaar. In Nederland kan dat, wanneer alle beroepsmogelijkheden worden benut, oplopen tot maar liefst 23 jaar, zo bleek uit het onderzoek van Kolpron. Overigens verschillen de Nederlandse en Duitse situatie aanzienlijk minder van elkaar.
De opdrachtgevers van het onderzoek en de werkgevers waren natuurlijk reuze blij met deze uitkomsten en riepen in koor: "Zie je wel." Zoals zo vaak gebeurt met dit soort onderzoeken werden er vooral bepaalde uitkomsten uitgevist om er conclusies aan te kunnen verbinden die goed in het lobbyverhaal passen. Zo publiceerde het NCW-blad de Werkgever een artikel over het Kolpron onderzoek waarin men de conclusie trok dat de cijfers duidelijk maken dat dwarsliggende gemeenten en belangengroepen die intelligent gebruik maken van de alle beroepsmogelijkheden de belangrijkste 'vertragers' zijn van infrastructurele projecten. Dat het daardoor dus allemaal zo lang duurt in Nederland.
Toch is het Kolpron onderzoek en stuk genuanceerder dan de Werkgever ons wil doen geloven. Dat blijkt als we aan Kolpron directeur de Graaf vragen hoe de grote verschillen tussen Nederland enerzijds en België en Frankrijk anderzijds verklaart moeten worden.
tekst
Hebben de onderzoekers van Kopron behalve naar de duur van besluitvorming ook naar de kwaliteit van de genomen besluiten gekeken?
tekst
Afgelopen dinsdagavond. Het historische Academiegebouw van de Universiteit in Leiden. Een dan nog behulpzame portier wijst ons de weg. Eerst de stenen wenteltrap, dan de houten trap, U loopt langs collegezaal 8, waar vanavond de christelijke studentenvereniging Pannapolon haar godsdienstoefeningen bedrijft, en dan ziet vanzelf zaal 9.
Dit is de plek die Elco Brinkman vanavond heeft uitgekozen om zich warm te lopen voor een tienjarig premierschap door een werkelijk alles, maar dan ook echt allesomvattende politieke toespraak te houden voor keurig nette maar wel geeuwende studenten.
Als we de CDA voorman deze week willen spreken over NIMBY dan is dit de enige mogelijkheid zo heeft de voorlichter ons laten weten. Na afloop heeft Brinkman vast wel vijf minuten. Het is tien uur voordat de zaal eindelijk leegloopt. En dan op het m.s. dreigt het toch nog even niet door te gaan.
Tekst
Dit is de stem van Burgemeester IJssels van het vestingstadje Gorinchem. Vanuit het Gemeentehuis heeft IJsels onze verslaggever op de fiets meegenomen naar de plaats des onheils. Al fietsend langs de Linge naar de snelweg waarlangs minister Maij-Weggen van Verkeer en Waterstaat een spoorlijn wil aanleggen. De omstreden Betuwe¬lijn.
Tekst
Door de huidige wetgeving lopen procedures lange vertragingen op. Wat vindt Victor Jurgens, huisjurist van Natuur en Milieu. Maakt de milieubeweging nu gebruik of misbruik van de moge¬lijkheden om te vertragen.
Jurgens stelt dat vertraging door inspraak rondes de overheid ook regelmatig voor grote blunders behoed heeft.
tekst
Zorgvuldigheid en tijd hebben volgens de milieubeweging iets met elkaar te maken. Al is het maar omdat milieugroepen, maar ook lagere overheden, soms veel tijd nodig hebben om de aan hun voorgelegde plannen te bestuderen en te doorgronden en vervolgens deskundigheid te verzamelen om met goed onderbouwde kritiek te komen.
tekst
De Tweede Kamer lijkt de mening van Jurgens wel te delen. Juist deze week liet de kamer weten dat wanneer de regering al te overhaast te werk gaat en al te veel aan de leiband van de spoorwegen loopt dat de Kamer ze dan een eigen onderzoek zullen gaan instellen. Verder kreeg minister Maij deze week een rapport overhandigd waaruit blijkt dat er nog heel veel kan worden verbetert aan de plannen voor de Betuwelijn. Een beetje meer tijd nemen om er over na te denken lijkt voor een plan van 5 miljard toch geen overbodige luxe.
Er zijn dus drie bezwaren:
1) eigenlijk gaat het om de bestuurlijke cultuur, die moet worden veranderd
2) inhoudelijke argumenten tegen Nimby, de minister kan zonder enige planologische toetsing beslissingen nemen en krijgt daardoor te veel macht
3) lokale democratie komt in het geding, doordat de beslis¬singsbevoegdheid niet langer bij de lokale overheid ligt, maar bij de centrale overheid. De burgemeester wil daarom dat de Tweede Kamer een knoop doorhakt, in plaats van de belangheb¬bende minister.
Professor van Buuren
Tekst:
Bij de ruimtelijke ordening in Nederland speelt de gemeente de hoofdrol. Zij beslist waar een fabriek komt, of een woonhuis, of een varkensstal. Dat doet zij door het bestemmingsplan te wijzigen en vergunningen af te geven. Het bestemmingsplan wordt vastgesteld door de gemeenteraad. Het moet in overeen¬stemming zijn met plannen die zijn opgesteld door de Provinci¬ale Staten, de structuurplannen en die moeten weer in overeenstemming zijn met plannen van de Tweede Kamer, de Planolo¬gische Kernbeslis¬singen. Op die manier heeft de inrichting van ons land een hoog democratisch gehalte.
Maar daar komt veran¬dering in, als het aan de regering ligt. De wet Nimby maakt het de minister mogelijk om zonder veel problemen de dwarsliggende gemeenten hun macht te ontnemen . Op dit moment duurt het allemaal veel te lang, stroperigheid noemt minister Alders het in zijn wetsvoorstel. Er is voor¬overleg tussen alle betrok¬kenen en als ieder¬een uitge¬praat is moeten er bestemmingsplan-nen worden gewij¬zigd en vergunnin¬gen ver¬leend. Maar een gemeente kan jaren dwars gaan liggen en vertragen als ze dat wil. Dat kan dus in de toekomst niet meer. De provincie of de minister kunnen dan de minister buiten spel zetten en zelf het bestemmingsplan wijzigen en vergunningen verlenen.
Adviescommissies lieten niet veel over van het Nimby-wetsvoor¬stel, luistert u naar Professor van Buuren van de RARO, de raad van advies voor de ruimte¬lijke ordening:
De professor heeft inhoudelijke kritiek, namelijk dat er geen planologische grondslag meer is voor een beslissing. Maar hij geeft ook aan dat de lagere overheden en de burgers minder invloed krijgen op de besluitvorming, dat ze onder druk worden gezet.
Dat is ook de angst van burgemeester IJssels van Gorichem.
We keren terug naar professor van Buuren. Liggen de vertragin¬gen aan de bestuurlijke cultuur in Nederland, zoals burgemees¬ter IJssels stelt. Of zijn de vertragingen toch te wijten aan dwarsliggende gemeenten en opstan¬dige burgers, zoals door de minister in de MvT wordt gesugge¬reerd ?
Op welke manier wil Van Buuren de wetgeving veranderen