Argos
Arbeid maakt ziek. De andere WAO-diskussie.
Argos over het verband tussen arbeidsomstandigheden en arbeidsongeschiktheid waardoor mensen in de WAO terecht komen.
Vreemd genoeg wordt pas sinds enkele jaren onderzoek verricht naar de oorzaken van arbeidsongeschiktheid. Uit eerste cijfers blijkt dat bij iets meer dan de helft van de WAO-ers de arbeidsomstandigheden een hoofdrol spelen bij uittreding uit het arbeidsproces. Toch werd hier met geen woord over gesproken tijdens de recente WAO-debatten.
Inleidende teksten:
tekst 1.
Een steenzetter aan het werk langs de Waal bij Herwijnen. Nederlandse dijken tellen kilometers basaltblokken die alleen handmatig kunnen worden onderhouden. Deze 27-jarige steenzetter heeft nog voor jaren werk, als hij het tillen van zware stenen tenminste volhoudt. Anders belandt hij in de WAO. En dan is zijn toekomst onzeker. Zeker nu de tweede kamer afgelopen week het besluit nam toekomstige WAO-ers fors te korten.
De politieke partijen vliegen elkaar in de haren over de vraag hoeveel de nieuwe WAO'ers er financieel op achteruit zullen gaan. De PvdA-CDA-coalitie ging bijna ten onder aan het vraagstuk.
Wat er tijdens de verhitte discussie bij in schoot is de vraag hoe mensen als deze steenzetter uit de WAO te houden.
In ARGOS vanmiddag deze andere WAO-discussie. In hoeverre maakt arbeid ziek?
Hoogleraar Arbeidsgezondheidskunde aan de universiteit van Amsterdam, Frank van Dijk, waarschuwde aan de vooravond van het Kamerdebat voor een eenzijdige discussie. Het verlagen van de WAO-uitkering zou te veel centraal staan. Politieke partijen, werkgevers en werknemers zijn volgens van Dijk te veel bezig met het centen tellen van mensen die toch al geen kant op kunnen en te weinig met het voorkomen dat mensen ziek worden.
tekst 2.
We zijn op bezoek bij de firma de Boer in Almere. Een moderne diepdrukkerij die door 70 medewerkers in een vier ploegendienst volcontinu draaiend wordt gehouden. Het nachtwerk, het oorverdovende lawaai van de enorme persen en de chemicaliën waarmee in een drukkerij gewerkt wordt maken het interessant om juist hier eens te kijken naar de arbeidsomstandigheden. De directie is één en al openheid maar ze drukken dan ook de VPRO-gids.
tekst 3.
Sinds we drukkerij de Boer in 1989 voor het eerst bezochten is er wel het een en ander gedaan aan het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. De papierrollen van 2500 kilo per stuk, hoeven niet met de hand verrold te worden. Daar hebben ze inmiddels een handig apparaat voor. Ook werden de klachten en kleine ongemakken van de werknemers geïnventariseerd en waar mogelijk verholpen. Een beschermkapje hier, een schone filter daar. Toch klaagt drukkerij-chef Roberts nog steeds over de gemakzucht van veel van zijn werknemers. Kasten vol beschermbrillen, handschoenen en oordoppen, maar even zo'n ding pakken, ho maar. In 1989 maakte we een rondgang door het bedrijf in gezelschap van een arbeidsdeskundige van het NIA, het Nederlands Instituut voor Arbeidsomstandigheden.
tekst 4.
Dat was drukkerij de Boer in 1989. De man die zijn handen in een emmer tolueen stond te wassen hebben deze week opnieuw gesproken, hij zit nog niet in de WAO, U hoort hem straks.
Van het tochtige industrieterrein in Almere naar het goed verwarmde gebouw van de Tweede Kamer in Den Haag. Wat weten de politici eigenlijk over het verband tussen werkomstandigheden en arbeidsongeschiktheid? Aangezien er in het WAO-debat amper over deze relatie gesproken werd leggen we die vraag nog maar eens voor aan de woordvoerders van PvdA en CDA. Luistert U naar het PvdA Tweede Kamerlid Leijnse.
tekst 5.
Het ging de afgelopen weken meer om het redden van het kabinet dan om het wegnemen van één van de belangerijkste oorzaken van het hoge aantal WAO-ers, de arbeidsomstandigheden. Ook het CDA Tweede Kamerlid Biesheuvel moet dat wel toegeven.
tekst 6.
Hoeveel van de 900.000 WAO-ers zijn arbeidsongeschikt geworden door slechte arbeidsomstandigheden? De politici weten het gewoon niet of schermen met cijfers die ze in de krant hebben gelezen.
Als wij in 1989 deze vraag aan toenmalig staatssecretaris van Sociale Zaken de Graaf voorleggen dan heeft hij daar geen antwoord op.
Tot voor kort was er in Nederland ook geen enkel wetenschappelijk onderzoek voorhanden waaruit je dit cijfer kon halen. Onderzoeker Schellart, hij is verbonden aan de Gemeenschappelijke Medische dienst in Amsterdam, begon in 1989 in opdracht van het min. van Soza aan dit pionierswerk.
tekst 9.
Volgens sommigen was het ministerie van Soza ook jarenlang helemaal niet geïnteresseerd in de oorzaken van arbeidsongeschiktheid. En al helemaal niet in de oorzaak slechte werkomstandigheden, want daar waren ze immers zelf verantwoordelijk voor. In 1989 bevestigde een gepensioneerde topambtenaar dat voor onze microfoon. De heer Den Broeder, plaatsvervangend directeur generaal tot eind 1988, zat er met zijn neus bovenop toen de Graaf zijn stelselherziening inzette.
tekst
Uit het onderzoek waar Schellart vanaf 1989 mee bezig is, "Arbeidsgebondenheid van WAO-intrede", blijkt een duidelijke relatie te bestaan tussen werk en arbeidsongeschiktheid.
tekst 10.
Onderzoeker Schellart over wat zijn onderzoek bij de onderzochte arbeidsongeschikte los maakte.