Argos
Medewerkster Nijmeegse Rijkspolitie raakt baan kwijt vanwege telefoongesprek met vluchtelingenorganisatie.
Het verhaal van een Nijmeegse vrouw, Riet S., die tot voor enkele weken werkzaam was bij het stafbureau van de Rijkspolitie in die plaats. De vrouw raakte haar baan kwijt nadat ze telefonisch contact had gezocht met het ASKV (Amsterdams Solidariteitskomitee Vluchtelingen). Ze deed dit op als privépersoon om informatie te vragen voor een asielzoeker bij haar in de buurt. De Rijkspolitie stelde geen prijs meer op de aanwezigheid van de vrouw nadat er op 14 oktober j.l. een functionaris van de BVD (Binnenlandse Veiligheidsdienst), de heer Valkhof, op bezoek was geweest met de mededeling dat mevrouw Riet S. contacten onderhield met criminele organisaties. Dat zou blijken uit het feit dat ze telefonisch contact had gezocht met het ASKV. Dit is slechts één van de voorbeelden, waarmee het radioprogramma ARGOS aantoont dat de BVD informatie verstrekt aan werkgevers, wat tot een beroepsverbod kan leiden. Dit gebeurt buiten de bij wet geregelde veiligheidsonderzoeken om.
Het PvdA Tweede Kamerlid Stoffelen reageert op de door ARGOS naar buiten gebrachte kwestie door in het programma te stellen dat "het onwenselijk is als de BVD - buiten de procedures van het wettelijke omschreven veiligheidsonderzoek om - werkgevers er van probeert te weerhouden bepaalde werknemers in dienst te nemen of er toe brengt die werknemers te ontslaan. Zo langzamerhand voel ik wel erg sterke behoefte - en ik zal dat ook doen tijdens het eerst volgende debat over de BVD - om het nog eens heel nadrukkelijk aan de orde te stellen. Er mag geen stiekem gedoe van de BVD plaatsvinden rondom functies die niet als vertrouwensfuncties gekenmerkt zijn", aldus Stoffelen.
uitgebreide beschrijving:
Vraaggesprek met een oud-medewerkster van de rijkspolitie in Nijmegen n.a.v. haar, door de BVD in gang gezette, ontslag. Zij verklaart waarom zij hulp zocht bij het 'Amsterdams Solidariteits Komite Vluchtelingen'. Een medewerkster van het ASKV ontkent de beschuldigingen van de BVD, als zou haar organisatie mede verantwoordelijk zijn voor de bomaanslag op het huis van staatssecretaris A. Kosto. Vraaggesprek met een oud-medewerker van PTT-Telecom en lid van de, volgens de BVD antidemocratische, Socialistische Arbeiders Partij over de moeizame zoektocht naar de reden van zijn ontslag. De Kamerleden Stoffelen en Dijkstal uiten hun kritiek op de werkwijze van de BVD. Met een fragment van een in 1991 opgenomen interview met BVD-directeur Lieffers over de werkwijze van de BVD.
00:00:40 Muziek en inleiding van het programma.
00:04:03 Medewerkster politie Nijmegen over haar ontslag.
00:09:10 Een medewerker van het Steunpunt Inzage PID Nijmegen over de motivatie van de BVD.
00:11:30 Medewerkster politie Nijmegen over haar contact met ASKV.
00:17:07 Een medewerker van het ASKV over het ASKV en de ontslagzaak.
00:21:00 De betrokken Nijmeegse politiechef weigert telefonisch commentaar.
00:26:05 Stoffelen geeft zijn reactie op de zaak.
00:32:16 Medewerker PTT Telecom over de werkwijze van de BVD en zijn ontslag.
00:42:13 Stoffelen en Dijkstal reageren op dit ontslag.
00:46:00 Fragment van interview met BVD-directeur Lieffers.
00:48:55 Medewerkster politie Nijmegen over haar kansen op werk in de toekomst: "Ik vind dat ze me flink te schande hebben gezet."
Hans Simonse rondt het gesprek af.
00:52:30 Einde.
Inleidende teksten:
BEROEPSVERBODEN DOOR VERDACHTMAKINGEN BVD. .
TEKST 1.
Woensdagmiddag 14 oktober j.l.. Het is even over drieën, als mevrouw Riet S., bij haar baas ontboden wordt. Achter het bureau zit behalve de chef ook een man van de BVD, de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Een uur later staat mevrouw Riet S. op straat, haar baan is ze kwijt.
Riet werkte als administratief medewerkster op het stafbureau van de Rijkspolitie in Nijmegen. Ze moest persoonsdossiers schonen en samenvoegen in verband met de reorganisatie van de politie.
Ze kreeg haar baan in augustus van dit jaar via en
banenpoolproject van de Gemeentelijke Sociale dienst.
Goedemiddag, deze aflevering van ARGOS gaat over de lange arm van de BVD.
Vorige week presenteerde ‘s lands geheime dienst voor het eerst in haar bestaan een openbaar jaarverslag. Immers ook de BVD moet, nu de koude oorlog achter de rug is, opener en democratischer worden. De 112 pagina's informatie moeten dit symboliseren. Toch staat er ook heel veel niet in. Bijvoorbeeld over de rol van de BVD als carrière-killer. In ARGOS daarom het verhaal van Riet S.. Toen ze bij het stafbureau Rijkspolitie kwam werken was er niets aan de hand. Het antecedentenonderzoek was positief en nadat ze een verklaring had ondertekend, waarin ze geheimhouding beloofde, kon ze meteen aan de slag. Ze functioneerde naar ieders tevredenheid tot dat ze op woensdagmiddag 14 oktober op de kamer van chef, Aad Meijboom moest komen. Behalve Meijboom zat er een voor haar onbekende man.
TEKST 2.
BVD-er Valkhof vertrok, maar voor Riet S. had het zijn bezoek direct ingrijpende consequenties. Rijkspolitie-chef Meijboom zette haar met onmiddellijke ingang op straat. Gezien de informatie van de BVD-er kon Riet niet langer werken bij de rijkspolitie, zo vond ie. Verbouwereerd ging Riet naar huis. Daar zat ze twee weken lang tevergeefs te wachtte op nader bericht. Op 28 oktober, vorige week dus, volgde er, op haar verzoek, een tweede gesprek met chef Meijboom. Riet was deze keer niet in haar eentje. Ze had iemand als getuige meegenomen, Louis Seveke van de vereniging SIP. SIP staat voor Steunpunt Inzage PID-Nijmegen. Het SIP probeert voor haar leden inzage te krijgen in de dossiers die door de politie-inlichtingendiensten zijn aangelegd. Seveke hoorde samen met Riet het verhaal van Meijboom aan.
TEKST 3.
De enige verklaring voor de bijzondere belangstelling van de BVD voor het ASKV is mogelijk de wat onhandige manier waarop een van de vrijwilligers op persoonlijke titel een journalist te woord stond na de bomaanslag op het huis van Kosto, nu precies een jaar geleden. De jongen verklaarde in het NOS-Journaal wel begrip te hebben voor de motieven van de daders. Het ASKV haastte zich een dag later deze ongepaste dubbelzinnigheid recht te zetten en verklaarde dat het plegen van een bomaanslag een niet gepast en onwerkbaar middel is om een politieke discussie aan te scherpen. Rechtzetting of niet, een kwade reuk bleef er toch hangen. Maar om de club nu meteen met een terroristische organisatie te associëren.
De BVD deed dat volgens Riet S. duidelijk wel tijdens het gesprek met haar en rijks politiechef Meijboom. We bellen met Meijboom om te horen wat hij van die informatie van de BVD vond.
TEKST 4.
Dit is nog steeds de VPRO, het programma Argos. Vandaag over de lange arm van de BVD, de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Over hoe de BVD menige carrière knakt door bij de werkgever informatie te dumpen die de werknemer buitengewoon politiek verdacht maakt. Een paar weken geleden overkwam het Riet S., een medewerkster van de Nijmeegse Rijkspolitie, dat ze haar baan kwijtraakte vanwege een telefoongesprek met een vluchtelingenorganisatie. Het PvdA Tweede Kamerlid Stoffelen reageert in eerste instantie voorzichtig wanneer we hem de kwestie voorleggen.
TEKST 5.
Eens even kijken of Kamerlid Dijkstal van de VVD-fractie net zo voorzichtig en formeel reageert als meneer Stoffelen.
TEKST 6.
De BVD mag zich eigenlijk maar op een manier met het verleden en de achtergronden van werknemers bemoeien. Door middel van het zogenaamde 'veiligheidsonderzoek'. De procedure daarvoor staat precies omschreven in de wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Het is een onde4rzoek naar de criminele en politieke antecedenten van mensen die bij de overheid en het bedrijfsleven op een vertrouwensfunctie zitten. Dat zijn functies die - zo staat het in de wet - "de mogelijkheid bieden om de veiligheid of andere gewichtige belangen van de staat te schaden".
De Amsterdammer Paul van Kuijeren ondervond in april van dit jaar wat de consequenties van zo'n veiligheidsonderzoek kunnen zijn. Van Kuijeren werkte sinds februari 1992 bij het district Amsterdam van PTT-Telecom. Hij was medewerker transmissie-exploitatie en hield zich bezig met het regelen van de aanleg van telecommunicatielijnen voor bedrijven. Van Kuieren kreeg bij zijn aanstelling te horen dat er een veiligheidsonderzoek naar hem zou worden ingesteld door de BVD omdat zijn nieuwe baan een vertrouwensfunctie betrof. Hij was al twee maanden aan het werk toen, een half uur voordat zijn proeftijd afliep, zijn directe chef wat bleek om de neus binnenkwam.
TEKST 7.
Nadat van Kuieren een aantal dagen, nog wat verbouwereerd, thuis heeft zitten duimen draaien belt hij op vrijdag toch nog maar een keer zijn afdelingschef. Die vind het bij nader inzien toch ook allemaal een beetje te gek. Je moet wanneer je ontslagen wordt toch op z'n minst te horen krijgen waarom je ontslagen bent. De afdelingschef beloofde te gaan bellen met de PTT-directie, pas na veel geharrewar lukt het een week later, een afspraak voor van Kuieren te maken met de directeur sociale zaken van de PTT in Amsterdam.
TEKST 8.
Toen van Kuieren ook daar niet veel verder kwam besloot hij contact op te nemen met de ambtenaar van Verkeer en Waterstaat die de PTT had benaderd met de mededeling dat van Kuieren een veiligheidsrisico’s was. Het wordt een lang taai gevecht maar uiteindelijk krijgt van Kuieren het rapportje dat de BVD over hem naar Verkeer en Waterstaat gestuurd heeft.
TEKST 9.
(reactie STOFFELEN op SAP zaak.)
In het verleden heeft PvdA-Tweede Kamerlid Stoffelen al eens door middel van een motie bedongen dat mensen niet afgewezen mogen worden voor een vertrouwensfunctie louter en alleen omdat ze lid zijn van een bepaalde politieke partij. Dat geldt dan ook voor de Socialistiese Arbeiders Partij?, zo willen we van Stoffelen weten.
TEKST 10.
Ook aan het VVD Tweede Kamerlid Dijkstal vroegen we een reactie op het verhaal van van Kuieren.
TEKST 11.
Ex-PTT-werknemer Van Kuijeren is inmiddels in beroep gegaan bij de Raad van State, tegen zijn ontslag op grond van het door de BVD uitgevoerde veiligheidsonderzoek. In 1991 verrichtte de BVD 10.865 veiligheidsonderzoeken.
Een jaar geleden interviewden wij de heer Lieffers, directeur Economische en Maatschappelijke Belangen van de BVD. Dat naar aanleiding van een soortgelijke ontslagzaak bij de Nederlandse Spoorwegen. Die hadden een werknemer ontslagen nadat de BVD buiten alle procedures om informatie over deze man had gedropt bij de NS-leiding. BVD-directeur Lieffers verzekerde ons dat de BVD uiterst zorgvuldig omgaat met de veiligheidsonderzoeken en met de informatie die de dienst aan het bedrijfsleven verstrekt.
TEKST 12.
De twee schrijnende voorbeelden die we U in dit programma lieeten horen maken wel duidelijk dat de theorie van BVD directeur Lieffers niet overeenkomt met de praktijk. Bijvoorbeeld niet met de praktijk van BVD agent Valkhof.
Uit jaarverslag BVD over 1991:
(Het eerste openbare jaarverslag ooit van de BVD, vorige week gepubliceerd)
* Over SAP:
In het hoofdstuk 'zorg voor het voortbestaan van de democratische rechtsorde' rekent de BVD onder het kopje 'Beïnvloeding-extreem links' de SAP samen met de Verenigde Communisten van Nederland (VCN) onder 'de toch al uitgedunde kring van orthodoxe marxisten-leninisten in Nederland'. Deze 'organisaties en personen die blijkens hun doelstellingen of gedrag duidelijk ondemocratisch zijn' behoeven nog maar een minimum aan aandacht volgens de dienst.
* Over RARA - bom Kosto:
Onder het kopje 'politiek gewelddadig activisme' meldt de BVD dat de actiegroep RARA, de belangrijkste exponent van de 'anti-imperialistische stroming binnen het activisme', het actieterrein heeft verlegd naar het vluchtelingen- en vreemdelingenbeleid en verantwoordelijk is voor de bomaanslagen van 13 november vorig jaar op het huis van Kosto en het ministerie van Binnenlandse Zaken. Omdat volgens de BVD de bommenleggers elkaar heel goed kennen en een 'hoge graad van beveiligingsbewustzijn hebben', is het moeilijk om aan informatie te komen. "Een langdurige en intensieve inspanning van de Dienst ter oplossing van deze en ter voorkoming van nieuwe dergelijke feiten is echter, gezien de ernst ervan, gerechtvaardigd."
* Over veiligheidsonderzoeken:
"De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten draagt de BVD op veiligheidsonderzoeken te verrichten bij vertrouwensfuncties en functies in het bedrijfsleven die naar het oordeel van de verantwoordelijke ministers de mogelijkheid bieden de veiligheid of andere gewichtige belangen van de staat te schaden."
In 1991 verrichtte de BVD volgens het jaarverslag 10.865 veiligheidsonderzoeken (in 1990 10.019) waarvan zo'n 1000 bij de rijksoverheid, bijna 3000 bij defensieorderbedrijven en meer dan 6000 bij 'vitale' ondernemingen in het particuliere bedrijfsleven. Dat op een totaal van 55142 vertrouwensfuncties in 1991.
In 1990 is begonnen met het reduceren van de circa 18000 vertrouwensfuncties bij de PTT, mede in verband met de verzelfstandiging van de PTT. Aantal vertrouwensfuncties bij PTT eind 1991: 9881.
Aantal veiligheidsonderzoeken in 1991 bij de PTT: 889.