Argos
Genetische revolutie in europa mislukt?
Tien jaar geleden leek genetische modificatie nog de oplossing voor veel kwalen: minder bestrijdingsmiddelen, minder milieuvervuiling en hogere opbrengsten waardoor ook de honger in de Derde Wereld zou kunnen worden opgelost.
In de 'Integrale Nota Biotechnologie' die de regering twee maanden geleden naar de Tweede Kamer stuurde krijgt biotechnologie in principe nog volop de ruimte om zich te ontwikkelen. Maar de consument in Europa gelooft er niet in. Dat gaat zo ver dat het bedrijfsleven zich begint terug te trekken.
Vandaag in Argos leggen woordvoerders van vooraanstaande biotechnologische bedrijven als Advanta en Monsanto uit waarom de genetische revolutie in Europa mislukt is.
---------
Argos over het mislukken van de genetische revolutie in Europa.
Bevat vraaggesprekken met:
- Marcel Schuttelaar, eigenaar van een communicatiebedrijf Schuttelaar & Partners en voormalig woordvoerder van het biotechnologische bedrijf Monsanto;
- Cees Noomen, medewerker van het biotechnologische zaadbedrijf Advanta;
- Dick Stellingwerf, lid van de Tweede Kamer voor de RPF;
- Richard Visser, hoogleraar Plantenteelt aan de Landbouwuniversiteit in Wageningen.
Aan de orde komt o.a.: de weerstand van de consument tegen genetisch gemodificeerd voedsel; het belang van de biotechnologie voor de voedingsmiddelen- en farmaceutische industrie; de gevaren van de genetische modificatie; de mislukking van een project waarbij in de jaren '90 genetisch gemodificeerde aardappelen werden geteeld die door Richard Visser waren ontwikkeld; de nadelige gevolgen van het project voor de betrokken boeren; de vraag waarom de weerstand tegen genetisch gemanipuleerde gewassen in Europa zo groot is; de problemen van de biotechnologische bedrijven Advanta en Monsanto als gevolg van de weerstand; en de politieke discussie over de biotechnologie.
Bevat verder een verslag van een bezoek aan een Groningse akker waar transgene aardappels werden verbouwd voor een zetmeelfabriek, waarin een vraaggesprek met Stephan Duin, agrarisch journalist, over het verbod op de verbouw van transgene aardappels.
Geïllustreerd met: Historische geluidsfragmenten; TV-fragmenten; en een citaat uit de 'Integrale Nota Biotechnologie' van het kabinet.
-----------
Inleidende teksten, waarschijnlijk niet compleet:
Aankondiging
Deze week werd er geen BSE-koe ontdekt in Nederland. Dat is alweer een meevaller. Ook geen nieuws over dioxine-kippen en de salmonella-eieren zijn door iedereen weer goed hard gekookt dus ook op dat front is er alleen maar goed nieuws te melden. Maar ja, de consument, of liever gezegd de emotie van de consument, opgezweept door die jongens en meisjes van de pers die van elk probleem meteen een hype maken, die emoties laten zich maar moeilijk bedwingen. Dat is een groot probleem voor de industrie die toch dag en nacht voor ons in de weer is om zo veilig mogelijk voedsel in de schappen van de supermarkt te zetten.
Daarbij wordt op steeds grotere schaal gebruik gemaakt van biotechnologie. Met behulp van genetisch manipulatie wordt menig lapje vlees nog smakelijker gemaakt en laat het zich in transgene zonnebloemolie nog smeuïger bereiden. Maar de consument vertrouwt het allemaal steeds minder. Luister u naar Argos vandaag met nieuw voedsel voor uw emoties.
Tekst 1
Genetische modificatie was tien jaar geleden een nieuwe technologie met fantastische mogelijkheden. Het zou het gebruik van bestrijdingsmiddelen tot een kwart terugbrengen, de arbeidsomstandigheden van de boeren zouden drastisch verbeteren en de opbrengsten zouden fenomenaal zijn. Er zouden granen ontwikkeld worden die in de hete Sahara en tot boven de vorstgrens konden gedijen. Kortom het wereldvoedselvraagstuk zou na de gedeeltelijk mislukte groene revolutie door deze nieuwe genetische revolutie alsnog worden opgelost.
De techniek van het ingrijpen in het erfelijk materiaal van gewassen en dieren is meer dan 25 jaar oud maar pas de laatste tien jaar zijn zogeheten transgene gewassen op grote schaal verwerkt in het voedsel. Nederland reageerde aanvankelijk lauw. Afgezien van het verzet van enkele kleine actiegroepen zoals de ‘ziedende bintjes’, werd de nieuwe voedseltechnologie in Nederland geruisloos geïntroduceerd. Inmiddels bevat 60% van de producten uit de supermarkt een grondstof die genetisch veranderd is.
Sinds kort is sprake van een kentering. Aangevoerd door milieuorganisaties komt de consument langzamerhand in opstand. En de bedrijven, die bang zijn hun klanten te verliezen reageren daarop.
Frietolay, Unilever en McDonalds hebben laten weten geen gemanipuleerde grondstoffen meer te gebruiken. Monsanto, het machtigste Agrobedrijf ter wereld, dat al zijn kaarten op de biotechnologie zette, kelderde op de beurs met meer dan 30% in waarde. Marcel Schuttelaar was communicatiestrateeg bij Monsanto.
Tekst 2
Advanta levert over de hele wereld landbouwzaden. Het bedrijf is eigenaar van het grootste researchlaboratorium van Europa en heeft duizenden hectaren proefvelden. Advanta ziet zich gedwongen zijn strategie te veranderen. Directeur Cees Noome.
Tekst 3
In Argos vandaag het verhaal over het verloop van de biotechnologische revolutie in Europa. Een verhaal over boze actievoerders, teleurgestelde fabrikanten en boeren die zich bekocht voelen
Tekst 4
Steef van Duin, agrarisch journalist, staat met verslaggeefster Praxedis Bouwman in de Groningse klei tussen de dorpen Terpscompagnie en Muntendam. Op het land van een van de tweehonderd boeren die de afgelopen jaren transgene aardappelen verbouwden voor de zetmeelfabriek AveBe. Die aardappelen zijn inmiddels verboden maar ze zijn onuitroeibaar.
Marcel Schuttelaar is eigenaar van het communicatiebureau Schuttelaar en partners. Zijn specialiteit is gentechnologie. Hij werkte jarenlang voor het Amerikaanse bedrijf Monsanto. Tegenwoordig adviseert hij zeven verschillende ministeries over biotechnologie.
Tekst 5
“Biotechnologie als hulpmiddel op weg naar een duurzame samenleving”, aldus Marcel Schuttelaar. Voorstanders van biotechnologie zeggen: er is eigenlijk niks nieuws onder de zon. Plantenveredeling is al sinds mensenheugenis een veel gebruikt middel inde landbouw. Biotechnologie is eigenlijk een logische opvolger dan die techniek.
Dick Stellingwerf, Tweede Kamerlid voor de RPF / Christen Unie, is het daar niet mee eens.
Tekst 6
Het NOS-journaal van 25 oktober 1999. Over de opwinding in Engeland die daar veel grotere vormen aannam dan in Nederland.
Ries de Visser is moleculair geneticus en werkt aan de Landbouwuniversiteit in Wageningen.
De Visser onderzocht in opdracht van Greenpeace de onzekerheden die in de wetenschap bestaan over biotechnologie. In zijn rapport dat in september van dit jaar verscheen noemt hij dertig onzekerheden, zelf spreekt hij van ‘blinde vlekken'
Tekst 7
Onderzoeker De Visser, over ziekteverwekkers die via de transgene planten bij de mens terecht kunnen komen. Volgens De Visser staat de techniek van de genetische modificatie nog in de kinderschoenen. De meeste studies zijn korte termijn studies. Over de effecten op langere termijn is nog veel te weinig bekend. Van alle informatie die in de databanken voor genetisch modificeren ligt opgeslagen blijkt twintig procent fout te zijn.
Behalve de kruisbestuiving tussen planten en bacteriën vond De Visser ook voorbeelden van kruisbestuivingen tussen planten onderling. Dat wordt beaamd door directeur Cees Noome van het zaadbedrijf Advanta. We spreken Noome in Rilland Bath in Zeeland waar Advanta het grootste researchcentrum van Europa heeft.
Tekst 8
Het is november 1996. Dertig actievoerders van Greenpeace ketenen zich vast aan een vrachtschip in de haven van Antwerpen. De eerste grote actie de import van Amerikaanse gemodificeerde soja. Een fragment uit de televisierubriek Twee vandaag van 8 november 1996.
Die actie is het begin van een opkomend wantrouwen onder de consumenten in Europa.
Marcel Schuttelaar, in die dagen woordvoerder van Agrobedrijf Monsanto, beschouwt die gebeurtenis ook als een breuk in de geschiedenis.
Tekst 9
Richard Visser is hoogleraar plantenteelt in Wageningen. Hij werkte tien jaar aan een transgene fabrieksaardappel met veel zetmeel. Een aardappel die inmiddels verboden is maar tot op de dag van vandaag grote problemen veroorzaakt. Richard Visser, de ontdekker van deze aardappel.
Tekst 10
U luistert naar radio 1, de VPRO, het programma Argos. Vandaag over de biotechnologische revolutie die in Amerika voortvarend verloopt maar in Europa ernstig in het slop dreigt te raken. Agrarisch journalist Steef van Duin zocht samen met verslaggeefster Praxedis Bouwman naar hardnekkige transgene aardappels in het Groningerland. Die transgene aardappel is een van de mislukkingen. Maar er zijn er meer
We willen graag weten hoe daar in het bedrijfsleven zelf over gedacht wordt. We zoeken contact met directeur Cees Noome van het landbouwzadenbedrijf Advanta. Die wil eigenlijk liever niet met ons praten. Het heeft geen zin, zegt hij, ik heb weinig vrolijke dingen te vertellen. Noome is een teleurgesteld man.
Tekst 11
Cees Noome, directeur van Advanta, een van de grootste landbouwzaad-bedrijven in de wereld. De acties tegen de experimenten van Advanta leidden ertoe dat het bedrijf het afgelopen jaar slechts twee veldproeven heeft kunnen uitvoeren terwijl er vergunning was voor twintig. Bovendien schorste de Raad van State twee weken geleden de vergunning voor een groot aantal veldproeven met genetisch veranderd koolzaad en suikerbieten in negen provincies.
Tekst 12
Ook het grootste Agrochemische bedrijf ter wereld Monsanto deelt in de malaise. Het bedrijf moest aardappelfabrieken in Amerika sluiten. De omzet kelderde, de beurswaarde daalde. En de communicatiedeskundige van Monsanto, Marcel Schuttelaar, besefte dat hij niet langer achter zijn boodschap kon staan. Hij had de voorlichting voor Monsanto op zich genomen vanuit het idee dat biotechnologie een bijdrage was aan een duurzame samenleving.
Tekst 13
Terwijl het bedrijfsleven de consequenties getrokken heeft uit de algemene malaise is de reactie van de overheid opmerkelijk. Eind september publiceerde de regering de nota biotechnologie. Maar dat is nauwelijks opgevallen. Waarom die bescheidenheid van de overheid? Tweede kamerlid Dick Stellingwerf.
Tekst 14
Uit de Integrale Nota Biotechnologie:
Tekst 15
Cees Noome, directeur van Advanta bv.
Tekst 16
De biotechnologie verkeert in Europa in een crisis. Dat komt door het verweer van vijf landen, Griekenland, Frankrijk, Oostenrijk, Luxemburg en Duitsland. Nederland behoort niet tot de tegenstanders van biotechnologie. De Europese Commissie heeft in juli van dit jaar in een Europese Richtlijn laten weten dat deze vijf EU-landen de ban op genetisch gemanipuleerd voedsel moeten opheffen. Het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij liet gisteren weten dat op dit moment wordt bekeken hoe die richtlijn praktisch uitgevoerd moet worden.
Tekst 17
In de onlangs verschenen nota biotechnologie kondigt de regering het voornemen aan een maatschappelijk debat over deze kwestie te organiseren. Maar heeft dat debat eigenlijk nog wel zin? Ex-communicatieadviseur van Monsanto, Marcel Schuttelaar: