Argos
Privatisering politie
Het incident bij de finale van het EK-voetbal tussen Italiaanse tv-journalisten en particuliere beveiligers bracht het probleem nog weer eens goed voor het voetlicht: wat mogen particuliere beveiligingsdiensten. En wat is voorbehouden aan de politie?
----------
Inleidende teksten, misschien niet volledig:
Gemeenten mogen politiekosten bij voetbalwedstrijden en andere grote evenementen niet doorberekenen aan clubs en organisatoren. Dat schreven de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken deze week aan de Tweede Kamer. Dat kan niet, omdat politiesurveillance bij dit soort gelegenheden, aldus het kabinet, “behoort tot de wezenlijke en eigenlijke kerntaken van de overheid”. Maar als het om surveillance gaat blijkt in andere gevallen heel wat minder principieel te worden omgesprongen met deze “wezenlijke en eigenlijke kerntaak van de overheid”.
Tekst 1
Hans van Duin, voorzitter van de Nederlandse Politiebond, in het journaal van 5 juli van dit jaar. Dit kan absoluut niet, zegt van Duijn, kijkend naar de filmbeelden van het incident bij de finale van de Europese kampioenschappen voetbal. Italiaanse journalisten werden in de Kuip hardhandig aangepakt door particuliere beveiligers.
In diezelfde uitzending van het journaal pleitte Van Duijn voor een onafhankelijk onderzoek naar het incident.
Tekst 2
De Nederlandse overheid reageerde op zijn zachtst gezegd terughoudend. Premier Kok sprak over komkommertijd en Italianen wiens emoties nu eenmaal wat sneller verhit raken. Maar een onderzoek moest er komen, vond ook minister van justitie Korthals.
Tekst 3
Half juli werd het Nederlandse onderzoek naar de affaire afgerond. De politie viel volgens justitie niets te verwijten. Eén particuliere bewaker wordt vervolgd omdat hij een wapen in bezit had. Dat hij met dat wapen ook geslagen heeft wordt niet vervolgd want dat deed hij, volgens justitie, om een agent te beschermen.
Het incident met de Rotterdamse stewards bracht een ander belangrijke kwestie nog weer eens goed voor het voetlicht, namelijk: Wat mogen particuliere beveiligingsdiensten. En wat is voorbehouden aan de politie? En vervaagt de grens tussen beide steeds meer?
De ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken wilden vorig jaar dat particuliere beveiligingsdiensten surveillancetaken van de politie zouden overnemen. En vorig jaar pleitte de Raad van Hoofdcommissarissen voor het betrekken van commerciële recherchebureaus bij het recherchewerk van de politie. De Tweede Kamer riep eind juni echter heel nadrukkelijk een halt toe aan deze ontwikkelingen.
Maar hoe is de praktijk? Argos vandaag over de voortschrijdende privatisering van de politie.
Tekst 4
Emiliano Ruiz, particulier beveiligingsbeambte van de Haven Beveiligings Dienst Total Secureties bv , begint aan zijn surveillancedienst in de Rotterdamse deelgemeente Hoogvliet.
Hij doet dat met volle instemming van de Rotterdamse politie, sterker nog, voordat hij aan zijn ronde begint is hij zojuist gebriefd op het politiebureau Hoogvliet. De politie werkt zelf mee aan de uitholling van haar taken. Waarom, vragen we aan politiewoordvoerder Joop van der Hor.
Tekst 5
Joop van der Hor is blij met de extra hulp, zoals hij dat noemt. De inzet van particuliere beveiligers is in Hoogvliet begonnen in oudjaarsnacht van 1997, om te voorkomen dat, net als het jaar daarvoor vernielingen aangericht zouden worden. Die inzet was zo’n succes dat Hoogvliet in oktober vorig jaar besloot de particuliere beveiligers dagelijks in te zetten. Al bijna een jaar wordt elke avond en nacht in de wijk Hoogvliet gesurveilleerd wordt door particuliere beveiligers. En dat wordt betaald door de deelgemeente zelf. Gemeenschapsgeld dus, wat in dit geval niet aan politieagenten wordt besteed maar aan een particuliere onderneming.
Hans Elemans is deelraadvoorzitter van de deelgemeente, zeg maar de burgemeester van Hoogvliet. Elemens wijst erop dat in Hoogvliet een ingrijpende renovatie plaats vindt waarbij veel gesloopt en verbouwd wordt. Dat zijn ideale locaties voor liefhebbers van koper en andere sloopmateriaal. En de politie heeft te weinig mensen om afdoende op te treden. Daarom heeft Elemans de hulp van particuliere beveiligers ingeroepen.
Tekst 6
De inzet van particuliere beveiligers in de deelgemeente Hoogvliet is geen uitzondering. Vorige week verklaarde deelraadvoorzitter Lokhorst van Charlois, een andere Rotterdamse deelgemeente, in een NPS-programma op radio 1, dat ook in zijn wijk een particulier bureau opereert. Hij legde daarbij een opmerkelijk verband met Euro 2000, het Europese voetbalkampioenschap.
Tekst 7
Woordvoerders van de politie van verschillende regio’s zijn erg voorzichtig over de gevolgen van de uitgebreide politie-inzet tijdens Euro 2000. De woordvoerder in Rotterdam zegt dat er tussen de politieregio’s afspraken zijn gemaakt over de basistaken van de politie die in elk geval niet verwaarloosd mogen worden. Meer wilde hij niet zeggen. Rob Kouwenhoven, woordvoerder van de politie Haaglanden, was afgelopen dinsdag in een uitzending van TV-West openhartiger.
Tekst 8
De Europese Kampioenschappen voetbal hebben veel gevraagd van de toch al onderbezette Nederlandse politie. Daardoor is de druk toegenomen om te zoeken naar creatieve oplossingen. En dat is vooral het inschakelen van particuliere beveiligingsorganisaties. Natuurlijk worden die al wel langer ingezet bij bijvoorbeeld de bewaking van bedrijfsterreinen. Maar in dat geval worden ze betaald door de bedrijven zelf. Dat de inzet van particuliere beveiligers wordt betaald met gemeenschapsgeld - dezelfde pot dus waaruit ook de politie wordt betaald - is een nieuwe ontwikkeling. In Rotterdam wordt behalve in de eerder genoemde wijken Charlois en Hoogvliet ook in Delfshaven in sommige straten toezicht gehouden door een particulier bedrijf.
Aan het ministerie van justitie leggen we de vraag voor in welke andere gemeentes ook particuliere beveiligdiensten voor politietaken worden ingezet. De voorlichter moet ons het antwoord schuldig blijven. De beleidsambtenaar die dat zou kunnen weten, is nog met vakantie. Ook bij het Nederlandse Politie Instituut en bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft men geen overzicht. “We hebben in Nederland nu eenmaal gekozen voor gedécentraliseerde politie”, meldt ons een woordvoerder.
We houden zelf een belronde langs 12 van de 24 politieregio’s. En dat levert nog meer gevallen op.
In Lemmer en in Langweer in Friesland surveilleert een particuliere beveiligingsdienst op straat. Ook in Enkhuizen surveilleren particuliere beveiligingsbeambten op straat. En in de Gooi- en Vechtstreek is vorig jaar een aantal particuliere beveiligers aangesteld met een Bijzondere Opsporingsbevoegdheid.
Tekst 8-B
Hans van Duijn is voorzitter van de grootste Nederlandse politievakbond, de Nederlandse Politiebond. We vragen hem om een reactie op de inzet van particuliere beveiligingsbureaus , zoals bijvoorbeeld in de Rotterdamse wijk Charlois
Tekst 9
Ibo Buruma is hoogleraar strafrecht in Nijmegen. Buruma signaleert een aantal specifieke problemen bij de inzet van particuliere beveiligers in publieke ruimtes, zoals gewone woonwijken .
Tekst 10
Marlon en Marcel, twee particuliere rechercheurs van het bureau FIF 33 in Rotterdam. In oktober vorig jaar gingen we met hen op pad. We staan voor het huis van een nietsvermoedende werknemer ergens in Nederland. Een praktijkvoorbeeld uit het werk van de ongeveer 300 commerciële bureaus die in opdracht van jaloerse ex-echtgenoten, achterdochtige werkgevers of verzekeraars mensen schaduwen en fotograferen. Regelmatig worden daarbij onderzoeksmethodes gebruikt die de politie niet, of alleen onder strenge voorwaarden, zou mogen gebruiken: zoals afluisteren, onder valse voorwendsels een huis binnendringen, of pseudokoop.
Het recherchewerk is een ander onderdeel van politiewerk waar particuliere bureaus steeds vaker worden ingezet. Tachtig tot negentig procent van de bedrijfsfraude in Nederland wordt niet onderzocht door de polítie maar door commerciële recherchebureaus.
In oktober vorig jaar spraken we met Huub Schalken, plaatsvervangend korpschef van de politieregio Brabant Zuidoost. Schalken is een van de auteurs van een notitie van de Raad van Hoofdcommissarissen over de samenwerking tussen de politie en dergelijke bureaus.
Tekst 11
Schalken toonde zich een fervent verdediger van deze vorm van privatisering van politietaken. De Raad van Hoofdcommissarissen schreef in september vorig jaar een brief aan toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Bram Peper waarin ze pleitte voor een verdergaande samenwerking tussen de politie en de commerciële recherchebureaus op het gebied van informatie-uitwisseling.
Na zijn warme pleidooi voor zelfredzaamheid en weerbaarheid middels privatisering van politietaken zag plaatsvervangend korpschef Schalken nog wel één groot probleem.
Tekst 12
De informatie-uitwisseling van de politie met de commerciële bureaus behelst ook de uiterst gevoelige en betrouwbare CID-informatie. Plaatsvervangend korpschef Schalken formuleerde hier heel behoedzaam omdat hij weet dat dit een heel gevoelige materie is. CID-informatie is geheime informatie die de politie verzamelt in haar werk. Dat kan informatie die gebaseerd is op geruchten of horen zeggen bij het afluisteren van een telefoonlijn. Het gaat om informatie over personen die door geen enkele rechter is getoetst en waarvan het absoluut verboden is dat anderen dan politieagenten daar toegang toe hebben.
Hans van Duijn, de voorzitter van de Nederlandse Politiebond reageerde dan ook furieus op de uitspraken van Schalken.
Tekst 13
De privatiseringsgedachte blijkt zelfs doorgedrongen te zijn tot de Nederlandse politiecommissarissen. Ibo Buruma, hoogleraar strafrecht aan de universiteit van Nijmegen is kritisch over deze opvattingen van de Raad van Hoofdcommissarissen.
Hans van Duin wijst de privatisering van politietaken principieel van de hand. Maar ook hij moet tot zijn spijt constateren dat de privatisering van de politie steeds verder om zich heen grijpt.
Aansluitend Gerard Legebeke igm Kamerlid Peter van Heemst.