Argos
Woningbouwcorporaties
Staatssecretaris Remkes van Volkshuisvesting presenteerde deze week zijn lang verwachte nota Wonen met daarin zijn toekomstvisie op het wonen in Nederland. De woningbouwcorporaties spelen hierin een belangrijke rol. Ze moeten een half miljoen woningen verkopen. Daarnaast moeten meer dan 200.000 woningen worden gesloopt en vervangen door nieuwbouw. De controle op de woningbouwcorporaties wordt geïntensiveerd. En dat terwijl diezelfde corporaties halverwege de jaren negentig juist zijn verzelfstandigd en de sociale huursector toen helemaal in hun handen werd gelegd.
In Argos een onderzoek naar de manier waarop corporaties hun maatschappelijke kerntaak, het huisvesten van sociaal zwakkeren, de laatste jaren hebben uitgeoefend.
Luistert u naar Argos.
----------
Argos over de manier waarop woningbouwcorporaties sinds hun privatisering in 1992 hun maatschappelijke kerntaak, de huisvesting van sociaal zwakkeren, hebben uitgevoerd.
Vraaggesprekken met:
- enkele huurders van de woningcorporatie 'De combinatie' in Delftshaven;
- Pieter Hooimeijer, hoogleraar Demografie aan de Universiteit Utrecht;
- Henk Cornelissen, secretaris van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtsgebieden (LSA);
- Adri Duivesteijn, Kamerlid voor de PvdA;
- Willem van Leeuwen, directeur van AEDES, een overkoepelende organisatie van woningcorporaties;
- André Thomsen, hoogleraar woningverbetering en woningbeheer aan de Technische Universiteit Delft;
- staatssecretaris Remkes van Volkshuisvesting.
Onderwerpen van gesprek zijn: de sloopplannen van en misstanden bij woningcorporatie 'De combinatie' in Delftshaven; het gebrek aan inspraak van de huurders bij de plannen van woningcorporaties; de vraag of de privatisering van de woningcorporaties ertoe heeft geleid dat ze hun maatschappelijke kerntaak, de huisvesting van mensen met een laag inkomen, uit het oog hebben verloren; het woningbouwbeleid van woningcorporatie 'De combinatie' dat gericht is op woningen voor mensen met hogere inkomens; de sociale gevolgen van dit beleid; de mislukking van het stadsvernieuwingsproject in de Haagse wijk Nieuw Waldeck, waar de oorspronkelijke bewoners de hoge huren inmiddels niet meer kunnen betalen; de stimulering door de overheid van een commerciële aanpak in de volkshuisvesting; het ontbreken van een goede controle op de uitvoering van de maatschappelijke functies van de corporaties; het risico van gettovorming als gevolg van het commerciële beleid van de woningcorporaties.
Verder een verslag van een bezoek aan de wijk Bospolder Tussendijke van de Rotterdamse deelgemeente Delftshaven, waarin een vraaggesprek met opbouwwerker Ed Molenaar over de plannen van de woningcorporatie om de goedkope huurwoningen te slopen en ze door duurdere woningen te vervangen.
Bevat tevens een verslag van een bezoek aan de Haagse stadsvernieuwingswijk Nieuw Waldeck, waarin een vraaggesprek met bewoner Jan van Maren over de hoge huurprijzen van de woningen in Nieuw Waldeck, het vertrek van de oorspronkelijke bewoners, omdat ze de hoge huren niet langer kunnen opbrengen en de hoge huurprijs van zijn eigen kleine woning.
Aansluitend een voorgelezen fragment uit de reactie van de gemeente Rotterdam op het handelen van woningcorporatie 'De combinatie'.
----------
Inleidende teksten, misschien niet volledig:
Tekst 1
“Wij mogen van de woningcorporatie in een hutje op de hei gaan zitten.” Dat zegt een bewoonster van een oude stadswijk in de Rotterdamse deelgemeente Delfshaven over woningbouwvereniging ‘De Combinatie’. Dat is één van de ruim zevenhonderd woningcorporaties in Nederland.
Die woningcorporaties spelen een belangrijke rol in de lang verwachte ontwerp-nota ‘Wonen’, die VVD-staatssecretaris Remkes van Volkshuisvesting afgelopen maandag presenteerde. Remkes ontvouwt daarin zijn toekomstvisie op het wonen. De corporaties moeten van Remkes een half miljoen woningen verkopen en daarnaast moeten er meer dan 200.000 woningen worden gesloopt. Ook wil Remkes een veel intensievere controle op die woningbouwverenigingen. Dat is opmerkelijk, want halverwege de jaren negentig zijn die corporaties juist verzelfstandigd. Ze kregen toen de verantwoordelijkheid voor de sociale huursector bijna helemaal in handen. De overheid trok zich grotendeels terug. De corporaties moesten op eigen benen staan.
In Argos vandaag een onderzoek naar de manier waarop corporaties hun maatschappelijke kerntaak, namelijk het huisvesten van de sociaal zwakkeren, de laatste jaren hebben uitgevoerd.
TEKST 2
Opbouwwerker Ed Molenaar. Al enkele jaren helpt hij bewoners van de wijk Bospolder - Tussendijke in de Rotterdamse deelgemeente Delfshaven met hun strijd tegen de in hun ogen autoritaire woningbouwcorporatie De Combinatie. In deze “aandachtswijk”, een nieuwe naam voor wat vroeger achterstandswijk heette, is zo’n 70 procent van de bewoners van allochtone afkomst. De Combinatie beheert er zo’n 80 procent van de woningen.
De wijk heeft de afgelopen vijf jaar een ware metamorfose ondergaan. 1200 woningen moeten worden gesloopt en daarmee is – zo zegt Molenaar - De Combinatie voortvarend begonnen. Veel van de bewoners zijn al verhuisd, weg uit de wijk. Het resultaat is een gebied waarin veel huizen zijn dichtgetimmerd, en sloopterreinen braak liggen. De sloop van woningen past precies in de herstructureringsplannen die staatssecretaris Remkes deze week presenteerde.
TEKST 3
Janet van Deursen. Ze woont al dertig jaar in de Schippersbuurt, in de Rotterdamse deelgemeente Delfshaven. Ze wil er voor geen goud weg. Met een beetje onderhoud zou ze er naar eigen zeggen nog jaren kunnen wonen.
Janet van Deursen hoort dus in wijkcentrum ‘Pier 80’ dat haar huis tegen de vlakte gaat. Als ze samen met andere bewoners woningbouwcorporatie De Combinatie vraagt om een onafhankelijk onderzoek naar de kwaliteit van de woningen, wordt dat geweigerd.
Als wìj bellen met de Combinatie, krijgen wij als reden te horen: “Er is al 10 jaar geleden een onafhankelijk onderzoek gedaan door de gemeente. En die kwam tot de conclusie dat er gesloopt moet worden”. Tien jaar geleden, in 1990 dus. Maar dat is pas twee jaar, nadat de woningcorporatie de huizen had gerenoveerd, zoals Janet van Deursen net vertelde.
Dit soort klachten over een gebrek aan inspraak van huurders bij de woningcorporaties is niet alleen een Rotterdams fenomeen, zegt Pieter Hooimeijer. Hij is hoogleraar Demografie aan de Universiteit van Utrecht.
Tekst 4
Het gebrek aan inspraak van huurders bij woningcorporaties is een probleem op landelijk niveau, zegt hoogleraar Hooimeijer. Dat is ook de ervaring van Henk Cornelissen. Hij is secretaris van de LSA, het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtsgebieden. Daarin zitten bewonersorganisaties uit 25 gemeenten.
Tekst 5
Meneer Aydemir. Ook hij woont in de wijk Bospolder/Tussendijke in het Rotterdamse Delfshaven en huurt eveneens van woningcorporatie ‘De Combinatie’. In zijn geval in een complex dat er inderdaad heel slecht aan toe is. Het staat op de nominatie om te worden gesloopt, maar wel veel later dan andere woningen in de wijk die in veel betere staat verkeren.
Nadat het plafond naar beneden is gekomen, worden Aydemir en zijn gezin voor het weekend in een hotel geplaatst. ‘s Maandags krijgt hij van de woningcorporatie drie andere woningen toegewezen om te gaan bezichtigen. De buurman van Aydemir, die zelf door een open riool en talloze lekkages zijn eigen huis is ontvlucht en bij zijn ouders is ingetrokken, gaat mee om te kijken.
Tekst 6
Met veertien mensen op een driekamerwoning. Deze bizarre situatie duurt drie weken, totdat een ijlings gestart onderzoek door Bouw- en Woningtoezicht uitsluitsel geeft.
Tekst 7
Uiteindelijk moet Bouw- en Woningtoezicht dus ingrijpen om de woningcorporatie te corrigeren. Overigens verschuilt de corporatie zich achter datzelfde Bouw- en Woningtoezicht, als wij om een reactie vragen op dit geval. “Die instantie verklaarde ons steeds dat de panden verhuurd konden blijven”, aldus De Combinatie.
Volgens professor Hooimeijer, hoogleraar demografie aan de universiteit van Utrecht, heeft een dergelijk voorval alles te maken met de manier waarop woningcorporaties te werk gaan.
Tekst 8
In de Rotterdamse wijk Bospolder/Tussendijke gaat de rondleiding van opbouwwerker Ed Molenaar verder.
Tekst 9
Henk Cornelissen, van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtsgebieden, constateert dat dit soort sociale gevolgen zich landelijk voordoen.
Tekst 10 = BREAKTEKST
U luistert naar radio 1, de VPRO, het programma Argos.
Staatssecretaris Remkes van Volkshuisvesting presenteerde deze week zijn lang verwachte nota Wonen met daarin zijn toekomstvisie op het wonen in Nederland. De woningcorporaties spelen hierin een belangrijke rol. In Argos vandaag een onderzoek naar de manier waarop corporaties na de verzelfstandiging hun maatschappelijke kerntaak, namelijk het huisvesten van de sociaal zwakkeren, de laatste jaren hebben uitgevoerd.
Tekst 11
Iemand, die in die Tweede Kamer zit, is de Haagse PvdA-politicus Adri Duivesteijn. Twintig jaar geleden was hij als actievoerder betrokken bij de totstandkoming van de wijk Nieuw-Waldeck. Hij was er ook bij toen toenmalig staatssecretaris Jan Schaefer van Volkshuisvesting 25 miljoen gulden in de wijk pompte onder de nadrukkelijke voorwaarde dat mensen met lage inkomens er zouden kunnen blijven wonen. In de jaren ’90 was Duivesteijn als Kamerlid betrokken bij de politieke besluitvorming om de woningcorporaties zelfstandiger te maken.
Tekst 12
De juridisch adviseur van de actiegroep van bewoners van Nieuw Waldeck overweegt juridische stappen tegen woningbouwvereniging ‘Haagwonen’, waarbij Jan van Maren huurt.
Ook de politiek moet wat hem betreft worden aangeklaagd wegens onbehoorlijk bestuur, omdat de beloften die destijds door staatssecretaris Jan Schaefer zijn gedaan, niet zijn nagekomen.
Woningcorporatie Haagwonen heeft geen behoefte te reageren op ons verzoek om informatie. “Het zij zo”, zo zegt woordvoerder Dekkers van de corporatie, “sommige huren gaan omhoog, sommige gaan omlaag en sommige huizen worden gewoon verkocht.” In een onderzoek dat een Haagse welzijnsorganisatie begin vorig jaar publiceerde over Nieuw-Waldeck staat te lezen: “Een aanzienlijke groep bewoners kampt met armoede problemen. Met name in de wijk Nieuw-Waldeck leiden hoge huren tot schulden.” De gemiddelde huurprijs in Nieuw-Waldeck ligt volgens het rapport 40 procent hoger dan het stedelijk gemiddelde van corporatiewoningen.
Woningbouwvereniging Haagwonen wil niet reageren. Wél praten wil Willem van Leeuwen. Hij is directeur van Aedes, de overkoepelende organisatie van woningcorporaties.
Tekst 13
Directeur Van Leeuwen van de overkoepelende organisatie van woningcorporaties Aedes. Volgens hoogleraar demografie Hooimeijer ontbreekt het op dit moment aan goede controle op de corporaties.
Tekst 14
André Thomsen is hoogleraar woningverbetering en woningbeheer aan de Technische Universiteit Delft.
Tekst 15
We leggen de klachten en kritiek uit deze uitzending voor aan staatssecretaris Remkes van Volkshuisvesting.
Tekst 16
Nog een keer terug naar Rotterdam. Naar Janet van Deursen in de Schippersbuurt in de deelgemeente Delfshaven, waar de woningcorporatie tegen haar zin haar huis gaat slopen.