Argos
Coderekeningen en belastingfraude
Nederlands grootste bank, de ABN/AMRO, kwam vorige week opnieuw in het nieuws als slachtoffer van een grote fraudezaak uit 1997. Steeds meer duikt in deze zaak de vraag op: is ABN/AMRO zelf ook dader? Ook deze week opnieuw in het nieuws de beursfraudezaak de Clickfonds-affaire, eveneens uit 1997. En in die zaak rijst de vraag: wat blijft er over van forse beschuldigingen over witwassen en handel in voorkennis? Wat hebben deze twee schandalen met elkaar te maken? Argos over coderekeningen en belastingfraude.
----------
Argos over coderekeningen en belastingfraude. In 1997 werd bij de een filiaal van de ABN AMRO Bank in Amsterdam de grootste bankfraude uit de geschiedenis ontdekt. Vier accountmanagers werden ervan verdacht 180 miljoen gulden te hebben verduisterd van houders van coderekeningen. In eerste instantie figureert de ABN AMRO Bank daarin als slachtoffer, maar steeds meer komt de vraag naar voren: is de ABN AMRO Bank ook dader?
Ook de zogenaamde 'clickfonds-affaire', een beursfraudezaak uit 1997, kwam onlangs opnieuw in het nieuws. In deze zaak rijst steeds meer de vraag wat er overblijft van de beschuldigingen van het Openbaar Ministerie over 'witwassen'
en 'handel met voorkennis'?. In de reportage worden beide zaken opnieuw in kaart gebracht en wordt de vraag gesteld wat de twee zaken met elkaar te maken hebben.
De reportage bevat vraaggesprekken hierover met:
- advocaat Victor Koppe, raadsman van één van de verdachten in de fraudezaak bij de ABN AMRO Bank en van acht verdachten in de clickfonds-affaire;
- D66-Kamerlid Giskes (telefonisch).
De verslaggever bezoekt een filiaal van de ABN AMRO Bank in de Amsterdamse Sarphatistraat waar in 1997 de grote fraudezaak werd ontdekt en informeert tevergeefs bij twee medewerksters naar de opening van een coderekening.
De verslaggever brengt daarnaast een bezoek aan het nieuwe hoofdkantoor van de ABN AMRO Bank in Amsterdam Zuidoost.
Geïllustreerd met oude geluidsfragmenten, een fragment van het Tv-programma 'NOVA' waarin een stemfragment van de Amsterdamse hoofdofficier van Justitie Vrakking en een nagespeeld telefonisch antwoord van een woordvoerder van de ABN AMRO Bank over het beleid inzake coderekeningen.
-----------
Persbericht:
“Twintig Nederlandse coderekeninghouders bij ABN/AMRO aan de Sarphatistraat”
Achter 20 coderekeningen (nummerrekeningen), die aan buitenlanders zouden toebehoren, bij het ABN/AMRO-filiaal in de Amsterdamse Sarphatistraat gaan in werkelijkheid Nederlanders schuil. “Aantoonbaar waren er 20 Nederlandse connecties.” Dat zegt de Amsterdamse advocaat Victor Koppe in het VPRO-radioprogramma Argos (radio 1, vrijdag 4 februari 2000). Koppe is advocaat van een van de vier verdachten in het grote bankfraude-schandaal, dat in 1997 werd ontdekt bij de ABN/AMRO aan de Sarphatistraat.
De coderekeningen, waarbij de identiteit van de rekeninghouder verscholen blijft achter een nummer, bieden de mogelijkheid om de belasting te ontduiken. De Officier van Justitie in Amsterdam zou o.a. volgens berichtgeving in de Volkskrant van vorige week opdracht hebben gegeven geen nader onderzoek te doen naar deze coderekeningen bij de ABN/AMRO aan de Sarphatistraat. Er is niets tegen te ondernemen, zo luidt de argumentatie van het OM, omdat de coderekeninghouders allemaal buitenlanders zouden zijn.
Volgens Koppe, als advocaat volledig op de hoogte van het dossier in deze zaak, doen in 20 gevallen de buitenlandse rekeninghouders dienst als stroman voor Nederlanders. Koppe zegt in Argos: “Formeel was het zo dat iedere rekeninghouder voordat hij een nummerrekening kreeg bij de ABN/AMRO, aannemelijk moest maken dat hij woonachtig was in het buitenland. Maar dat sloot niet uit dat een dergelijke buitenlander een Nederlander kon machtigen. Dat was geen theoretisch scenario. Dat gebeurde ook daadwerkelijk. En de bank wist ook dat er in een aantal situaties Nederlandse gemachtigden waren. Aantoonbaar waren er 20 Nederlandse connecties.”
Een woordvoerder van de ABN/AMRO geeft hierop in Argos een ontkennende reactie: “Er is niet één Nederlander die bij ons een nummerrekening heeft lopen.”
------------
Inleidende teksten, misschien niet volledig:
Tekst 1
Verslaggever Olivier Stam bij het ABN/AMRO-kantoor in de Sarphatistraat in Amsterdam.
Hier, bij dit filiaal van Nederlands grootste bank, De bank, werd in 1997 de grootste bankfraude uit de Nederlandse geschiedenis ontdekt. Die fraudezaak kwam vorige week opnieuw uitvoerig in het nieuws. In eerste instantie figureert ABN/AMRO daarin als slachtoffer, maar steeds meer komt de vraag naar boven: is ABN/AMRO zelf ook dáder?
De afgelopen dagen kwam nog een ander grote fraudezaak in de financiële wereld opnieuw in het nieuws, de beursfraudezaak, de zogenaamde ‘Clickfonds-affaire’, ook begonnen in datzelfde jaar 1997. In díe zaak rijst steeds meer de vraag: wat blijft er over van de forse beschuldigingen over witwassen en handel met voorkennis, waarmee het Openbaar Ministerie de zaak bijna tweeëneenhalf jaar geleden hoog inzette.
Argos vandaag over de vraag: wat hebben deze twee affaires met elkaar te maken?
Een verhaal over coderekeningen en belastingfraude.
Tekst 1-B
De fraude bij het ABN/AMRO-filiaal aan de Sarphatistraat in Amsterdam kwam eind 1996 intern aan het licht. De bedrijfsveiligheidsdienst van de bank ontdekte toen dat vier accountmanagers maar liefst 180 miljoen gulden hadden verduisterd van houders van zogenaamde ‘coderekeningen’. De ABN/AMRO-leiding wilde de zaak kost wat kost intern houden en ook buiten het bereik van het Openbaar Ministerie. Maar een publicatie in De Telegraaf doorkruiste dat, vertelt de Amsterdamse advocaat Victor Koppe. Koppe is raadsman van één van de vier verdachte accountmanagers.
Tekst 2
Officier van Justitie De Graaff, die advocaat Koppe noemt, doet bij het Amsterdamse Openbaar Ministerie de ABN/AMRO-fraudezaak. En diezelfde De Graaff is ook de officier van Justitie in die andere zaak, de ‘operatie Clickfonds’. De beursfraudezaak, waarin het Openbaar Ministerie na een overrompelend begin, compleet met een heuse inval in de nette Amsterdamse Beurs in oktober 1997, steeds meer gas moet terugnemen.
Tekst 3
Het NOS-radionieuws van 21 augustus 1999. Opnieuw moest het Openbaar Ministerie een aantal aanklachten tegen één van vier de hoofdverdachten in de beursfraudezaak, de in Zürich gevestigde vermogensbeheerder Dirk de Groot, laten vallen. De oorspronkelijke beschuldigingen waren niet mis: handelen met voorwetenschap, het witwassen van criminele gelden, deelneming aan een criminele organisatie, valsheid in geschrifte en belastingfraude. Maar na meer dan twee jaar onderzoek heeft de zaak alleen nog maar geleid tot schikkingen en veroordelingen op grond van belastingontduiking. Voor de andere, meer spectaculaire aanklachten is nog steeds nauwelijks bewijs gevonden. Misschien is dat wel de reden dat het Openbaar Ministerie ineens veel meer nadruk op het belang van die belastingfraude legt. Zoals bijvoorbeeld de Amsterdamse hoofdofficier Vrakking in de tv-rubriek NOVA.
Tekst 4
In diezelfde uitzending van NOVA van februari 1998 verklaarde de Amsterdamse hoofdofficier Vrakking dat belastingfraude ineens zelfs de kérn is geworden van de beursfraudezaak. Die belastingontduiking gebeurde met behulp van zogenaamde coderekeningen. Dat zijn rekeningen op nummer of op een andere naam dan de naam van de gebruiker van de rekening, zodat de identiteit van de rekeninghouder geheim blijft.
Tekst 5
Ook bij hoofdverdachte Dirk de Groot is, zoals u net al hoorde, de meest spectaculaire aanklacht, misbruik van voorwetenschap, vervallen.
De Groot beheerde in Zwitserland een zogenaamde ‘Treuhand’ waarin Nederlandse belastingbetalers buiten het bereik van de Nederlandse fiscus gelden hadden belegd.
Met de vermogens die ik beheerde, was niets bijzonders aan de hand, zei De Groot in onze uitzending van 3 april 1998. Gewoon geld van Nederlandse rekeninghouders.
Tekst 6
We zijn weer terug in Amsterdam, in de Sarphatistraat. Verslaggever Olivier Stam krijgt geen coderekening in het ABN/AMRO-filiaal, waar drie jaar geleden de grote fraudezaak werd ontdekt.
Advocaat Victor Koppe is raadsman van een van de vier verdachte accountmanagers in deze zaak. Maar hij is óók advocaat van een achttal verdachten in de Clickfonds-zaak. Vanuit zijn kennis van beide dossiers ziet hij grote overeenkomsten tussen deze twee op het eerste gezicht zo verschillende financiële affaires.
Tekst 7
Bij de code- of nummerrekeningen van het ABN/AMRO-filiaal in de Sarphatistraat zou het alleen om buitenlandse rekeninghouders gaan. Die zijn hier niet belastingplichtig. Maar dat betekent niet, vertelt advocaat Koppe dat Nederlanders die ook zo’n coderekening wilden, niet bij de ABN/AMRO terecht konden.
Tekst 8
Zo komen we met het verhaal van de coderekeningen terecht in Zwitserland, het land van het bankgeheim. Juist daar in Zwitserland begon Argos in april 1998 een onderzoek naar de belastingmoraal van de Nederlandse banken in den vreemde.
In de jaren negentig begon internationaal de jacht op het witwassen van zwart geld. In Nederland moeten sinds 1994 ongebruikelijke transacties worden gemeld. Banken moeten bij hun cliënten informeren naar de herkomst van grote geldbedragen. Zwitserland hoort ook bij de club van 26 landen die proberen het zwarte geldcircuit aan te pakken. Maar in onze uitzending van 3 april 1998 bleek het een fluitje van een cent om honderdduizend gulden cash te storten op coderekeningen bij filialen van Nederlandse banken in Zwitserland.
We belden toen ook met de ABN/AMRO in Zwitserland. Daar werd in eerste instantie erg verbaasd op onze vraag gereageerd.
Om privacy-redenen speelden we het gesprek na.
Tekst 9
De Nederlands sprekende medewerker van ABN/Amro-Zwitserland sprak ons een beetje belerend toe. Maar gaandeweg het gesprek werd hij wat toeschietelijker. Uiteindelijk bleek dat er geen moeilijke vragen aan ons zouden worden gesteld als we maar niet met meer dan 140.000 gulden aankwamen.
Ook bij de Zwitserse filialen van andere Nederlandse banken was het raak We konden in sommige gevallen zelfs moeiteloos miljoenen guldens wegzetten op coderekeningen. We vroegen in april 1998 de woordvoerder van het hoofdkantoor van de ABN/Amro om een reactie:
Tekst 10
Maar hoe kan het dan dat we toch 140.000 gulden cash zonder vragen bij de bank konden wegzetten, legden we de woordvoerder van ABN/Amro voor. We kregen een kort antwoord.
Tekst 11
We vroegen ook een reactie aan voorzitter Blocks van de Nederlandse Vereniging Van Banken over deze handelwijze van de Nederlandse banken in Zwitserland waaronder de ABN/AMRO. Het was volgens Blocks in strijd met de gedragsregels die de banken onderling hebben afgesproken.
Tekst 12
Ook vroegen we een reactie aan het Openbaar Ministerie. Waarom, zo wilden we weten, wordt een Nederlandse vermogensbeheerder in Zwitserland zoals Dirk de Groot die werkt met coderekeningen, wél vervolgd, en een Nederlandse bank in Zwitserland die hetzelfde doet, níet. De reactie van het OM was kort:
Tekst 13
We leggen dezelfde vraag ook voor aan advocaat Victor Koppe, advocaat in zowel de beursfraudezaak als in de fraudezaak bij de ABN/AMRO. Waarom De Groot wel en de ABN/AMRO niet.
Tekst 14
Advocaat Victor Koppe. Ook volgens hem is de Clickfonds-affaire vooral een belastingfraude-zaak, zoals u ook al eerder de Amsterdamse hoofdofficier Vrakking hoorde zeggen:
Tekst 15 = BREAKTEKST
U luistert naar radio 1, de VPRO, het programma Argos. Vandaag over coderekeningen en belastingfraude. Over de bankfraudezaak bij de ABN/AMRO én over het beursfraudeschandaal. En over de vraag wat die twee zaken met elkaar te maken hebben.
Het Centraal Planbureau schatte in 1997 dat Nederlanders in één jaar, 1994, een bedrag van 71 miljárd gulden naar buitenland hebben gebracht om aan de fiscus te ontkomen. Dus bij de Nederlandse banken in het buitenland moet ook het nodige te verdienen zijn voor de fiscus.
Maar het standpunt van het Openbaar Ministerie blijft: aan de coderekeningen van Nederlanders bij Nederlandse bankfilialen in het buitenland, kunnen we niets doen, omdat het om banken in het buitenland gaat. En in de binnenlandse zaak van de fraude bij het ABN/AMRO-filiaal aan de Sarphatistraat heeft het OM laten weten niets tegen de coderekeninghouders te zullen ondernemen, omdat het hier allemaal buitenlanders betreft. Maar is dat ook zo?
Advocaat Koppe, advocaat in beide fraudezaken:
Tekst 16
Advocaat Koppe.
Hij wijst het klimaat rond de coderekeningen bij het ABN/AMRO-filiaal aan de Sarphatistraat aan als een ontlastende omstandigheid voor zijn cliënt, een van de vier verdachte accountmanagers. Maar wie zegt dat de ABN/AMRO-leiding op de hoogte is geweest van de praktijk met de coderekeningen aan de Sarphatistraat.
Tekst 17
De verslaggever krijgt ook op het hoofdkantoor van de ABN/AMRO in Amsterdam-Zuid geen duidelijkheid over de coderekeningen bij deze bank. Uiteindelijk krijgen we wel een telefonische reacties van een woordvoerder van de ABN/AMRO.
We geven zijn antwoorden letterlijk weer, eerst over de coderekeningen aan de Sarphatistraat.
Tekst 18
Vervolgens leggen we de ABN-woordvoeder ook de vraag voor of ABN/AMRO in Zwitserland met haar coderekeningen niet hetzelfde doet als Dirk de Groot, hoofdverdachte in de beursfraudezaak.
Tekst 19
De publiciteit van vorige week over de fraudezaak bij ABN/AMRO vormde voor het Tweede Kamerlid Giskes van D66 aanleiding om Kamervragen te stellen aan de ministers van Justitie en Financiën.