Argos
Saman Shwan Muhammad
Samenvatting:
Argos over de handelwijze van politie Limburg-Zuid in de zaak van de verdwijning van de 11-jarige jongen Saman.
Saman Shwam Muhammad is afkomstig uit een Iraaks-Koerdische familie die in 1995 naar Nederland vluchtte en in afwachting is van een verblijfsvergunning. Hij verdween op 10 januari
1999 uit een vrouwenopvanghuis in Maastricht, waar hij samen met zijn moeder en broertjes woonde. Sindsdien is hij spoorloos.
In de reportage staat de vraag centraal of de politie het inmiddels gesloten opsporingsonderzoek naar Saman wel volgens de regels van het CRI heeft uitgevoerd. De politie heeft immers niet eens een buurtonderzoek ingesteld en ook heeft de politie nagelaten om te gaan praten op de scholen die Saman in het verleden heeft bezocht.
De reportage bevat vraaggesprekken hierover met:
- de voorzitter van het vrouwenopvanghuis in Maastricht;
- een omwonende van het opvanghuis;
- een woordvoerder van de Maastrichtse politie;
- de directeur van basisschool 'De Tandem' in het Groningse Zuidbroek die Saman twee jaar heeft bezocht;
- twee voormalige buurtbewoonsters van Saman in Zuidbroek;
- journalist Jasper Groen van 'Dagblad De Limburger';
- kamerlid Femke Halsema van GroenLinks (telefonisch).
Geïllustreerd met fragmenten van onder andere de Tv-programma’s 'NOVA' en 'Vermist', citaten uit het handboek 'Vermiste personen. Registratie en Opsporing' van het CRI en een nagespeeld vraaggesprek met de persofficier van Justitie van het arrondissement Maastricht.
--------
Inleidende teksten, misschien niet volledig:
Tekst 1
Sinds zondagmiddag10 januari van dit jaar wordt de 11-jarige Saman Shwan Muhammad uit Maastricht vermist.
Negen dagen na de verdwijning van Saman wordt in Maarn een dertienjarig meisje vermist, Sybine Jansons. Het televisieprogramma NOVA van 28 januari:
Tekst 2
Politie en pers stortten zich in januari van dit jaar massaal op de zaak Sybine Jansons. Een beloning van 100.000 gulden, een recherchebijstandsteam van 65 politiemensen, een grootscheeps buurtonderzoek en luchtfoto’s met hulp van de Koninklijke Luchtmacht. Het mocht allemaal niet baten. Ruim een maand later werd het stoffelijk overschot van Sybine in de buurt van Utrecht gevonden.
Negen dagen voor de verdwijning van Sybine, op 10 januari dus, verdween de 11-jarige Saman Shwan Muhammad uit een opvanghuis in Maastricht waar hij met zijn moeder en twee broertjes verbleef. Die verdwijning kreeg veel minder aandacht van de media. Argos onderzoekt vandaag de verdwijning van Saman en de opsporingsmethoden van de politie. Heeft de politie al het mogelijke gedaan om Saman te vinden?
Tekst 3
Directeur Vels van het Emmaus opvanghuis in Maastricht. Saman verdwijnt op een zondagmiddag, zonder papieren en zonder geld. Bij het avondeten merkt zijn moeder dat Saman er niet meer is. Samen met de leiding van het opvanghuis schakelt ze meteen de politie Limburg Zuid in.
Het gezin van Saman is in 1995 vanuit Iraaks Koerdistan naar Nederland gevlucht. Ze kregen vrij snel na aankomst een permanente verblijfsvergunning, de zogenaamde A-status. De moeder van Saman verblijft op het moment van de verdwijning met drie haar van haar kinderen sinds twee weken in het Maastrichtse opvanghuis. Ze is daar heen gevlucht na een ruzie met haar echtgenoot.
De politie komt meteen naar het opvanghuis en geeft het signalement van Saman door aan alle dienstdoende patrouillewagens. “Veel meer kunnen we nu niet doen. We kunnen alleen wachten op goed bericht”, dat schrijft een medewerker van het opvanghuis over de reactie van de politie in het logboek van die tiende januari, de dag dat Saman verdween
Sinds 1996 hebben de politiecorpsen het themaboek ‘Vermiste Personen, Registratie en Opsporing’, een boek van de CRI, de Divisie Centrale Recherche Informatie. Het boek bevat richtlijnen voor de politie met betrekking tot opsporingsactiviteiten bij vermissingen.
Tekst 4
Het lijkt erop dat de politie Limburg Zuid geen buurtonderzoek bij het opvanghuis waaruit Saman verdween, heeft gedaan. Dit in tegenstelling tot de richtlijnen uit het CRI-handboek. En die richtlijnen zijn bedoeld voor het geval er geen vermoeden is van een misdrijf. Als dat wel zo is adviseert het handboek nog veel uitvoeriger politieonderzoek. Zou de Maastrichtse politie een misdrijf hebben uitgesloten, en daarom geen buurtonderzoek hebben gedaan? Jack van Kleef, politiewoordvoerder.
Tekst 5
De politie verspreidt een opsporingsposter en schakelt de media in. Op 26 januari, 16 dagen na de verdwijning van Saman, wordt er via de landelijke zenders een politie-opsporingsbericht uitgezonden. Ook andere media besteden in die periode aandacht aan de zaak. Dagblad De Limburger volgt de verdwijning van Saman op de voet. Via journalist Jasper Groen van de Limburger horen we dat Saman van oktober 1995 tot september 1997, in Zuidbroek, een dorp in Noord Oost Groningen, heeft gewoond.
Tekst 6.
We pakken het CRI-handboek ‘Vermiste personen’ erbij, het boek met richtlijnen voor de politie in geval van vermissingen. Het boek geeft speciale richtlijnen voor vermissing van jongere kinderen. Pagina 39.
Tekst 7
In strijd met de richtlijnen van de CRI, de Divisie Centrale Recherche Informatie, heeft de Limburgse politie eind maart, tweeëneenhalve maand na de verdwijning van Saman, geen contact opgenomen met de school waar Saman twee jaar les had. Politiewoordvoerder Jack van Kleef.
Tekst 8
In de CRI-richtlijnen staat ook duidelijk vermeld contact op te nemen met de voormalige buren van het vermiste kind. In het Groningse dorp Zuidbroek was Annie Adams twee jaar de buurvrouw van Saman.
Tekst 9
De opsporingsposter die anderhalve week na de verdwijning van de elfjarige Saman gemaakt is door de politie Maastricht hangt in Maastricht en in diverse Asielzoekerscentra in het land maar níet in het Groningse dorp Zuidbroek. Martzen Huizinga
Tekst 10
Vanuit het Groningse Zuidbroek verhuis het gezin van Saman in september 1997 naar Capelle aan de IJssel. Ook met de buren in Capelle heeft de politie Maastricht de eerste weken geen contact opgenomen. Zij vertellen ons dat ze van Samans verdwijning hoorden via de televisie. Adjunct directeur Verschoor van basisschool De Klimop, waar Saman bijna een jaar les heeft gehad, vertelt ons dat de politie nooit contact met hem heeft opgenomen. Jasper Groen, journalist van dagblad De Limburger deed dat wel en kreeg van de school een recente schoolfoto van Saman.
Tekst 11
De foto op de opsporingsposter die de politie gemaakt heeft is lijkt niet op Saman. Saman is op die foto 7 jaar. Op de foto die Jasper Groen van het schoolhoofd in Capelle kreeg is Saman maar liefst vier jaar ouder. Woordvoerder van de Maastrichtse politie Jack van Kleef.
Tekst 12
Het TROS-programma ‘Vermist’ van 4 februari, dat is bijna ruim drie weken na de verdwijning van Saman, besteedt voor de tweede keer aandacht aan de zaak.
Tekst 13
Saman zou dus in het noorden van het land gesignaleerd zijn. Volgens politiewoordvoerder Van Kleef zijn die tips niet nagetrokken omdat ze te vaag zouden zijn. Maar er waren nog meer tips.
Tekst 14
Terwijl bij de verdwijning van Sybine Jansons, die negen dagen na Saman vermist werd, veel tips binnenkwamen en ook nagetrokken werden gebeurde er dus met de tips in de zaak Saman niet veel. Een medewerkster van de CRI verklaarde naar aanleiding van de zaak Sybine Jansons in NOVA dat het erg is dat alle tips, hoe vaag ook, worden nagetrokken.
Tekst 15
Waar zit Saman Swhan Muhammad?
Op 10 februari ontvangt de politie Maastricht via de moeder van Saman een fax uit Irak. In die fax meldt een oom van Saman dat Saman bij hem in Irak in de stad Suleimania zit. Wij beschikken over een kopie van die fax. Er staat een zeer vage foto van een jongetje en een man op. Volgens het verhaal op de fax is Saman helemaal alleen vanuit Maastricht op een trein met onbekende bestemming gestapt. Halverwege werd hij bang en is op een andere trein gestapt die hem naar België bracht. Daar ontmoette hij toevallig een Koerdische familie die hem meenam naar Iraaks Koerdistan. Daar kwam Saman in de middelgrote stad Suleiman toevallig zijn oom tegen. Die oom vertelt in de fax dat Saman niet meer terug wil naar Nederland. De afzender van deze fax is niet te traceren omdat de faxcode van de afzender onherkenbaar is. Politiewoordvoerder Jack van Kleef over de informatie uit Irak.
Tekst 16
Er is een aantal wilde verhalen over de verblijfplaats van Saman, maar over het waarheidsgehalte van die verhalen is niets bekend.
We hadden een afspraak met de moeder van Saman in het opvanghuis in Maastricht waar Saman destijds verdween. Daar aangekomen was moeder Janfiaf Yusef Saka spoorloos verdwenen. Ze was ondergedoken vanwege de echtscheidingsperikelen met haar man. Vorige week dinsdag lukte het ons tenslotte haar te traceren op een geheim adres in de regio Maastricht. Ze wilde ons wel te woord staan maar niet voor de microfoon. Ze zegt bang te zijn voor represailles van de politie. Die heeft, volgens haar zeggen, maar een paar keer naar Saman gevraagd maar daarna is het in de gesprekken met de politie vooral over haarzelf gegaan. Dat komt omdat de politie eraan twijfelt of Saman wel echt haar zoon is. En inmiddels is de IND, de Immigratie en Naturalisatiedienst, een onderzoek gestart naar de samenstelling van het gezin. Dat kan gevolgen hebben voor hun verblijfsvergunning.
Moeder Janfiaf zegt te geloven dat Saman in Irak zit. Maar als we haar vragen of ze contact met Saman heeft gehad na diens verdwijning dan antwoord ze ontkennend.
Tekst 17
Op 31 maart werd het opsporingsonderzoek naar de elfjarige Saman stopgezet.
Maar Saman is nog steeds spoorloos. Waarom stopt de politie dan toch met zoeken? Woordvoerder Van Kleef.
Tekst 18
Persofficier van Justitie Steegs van het arrondissement Maastricht acht het niet zinvol voor de microfoon een reactie te geven. “We wisten niet meer waar we moesten zoeken. Dat is dan einde verhaal”, verklaart ze. U hoort een leteerlijke weergave van een deel van het gesprek.
Tekst 19
Politie en justitie zien geen opsporingsmogelijkheden meer.
Drie weken geleden, op 26 april, opende minister Korthals van Justitie een nieuwe website voor Vermiste Kinderen op Internet. Op die website plaatst de CRI op verzoek van de politiecorpsen foto’s en andere informatie over vermiste kinderen in Nederland. Maar Saman staat er niet op. Politiewoordvoerder Van Kleef.
Tekst 20
Vandaag, Bijma twee weken nadat we met Van Kleef gesproken hebben staat Saman er nog steeds niet op.
Tekst 21
Wat opvalt in de reconstructie van de zaak Saman is dat de politie een groot aantal duidelijke richtlijnen van de CRI, de Divisie Centrale recherche Informatie, niet heeft uitgevoerd. Volgens Woordvoerder Van Kleef heeft dat een speciale reden. Hij heeft tegenover ons letterlijk over “een familie van zwervenden”.
Tekst 22
We legden dit argument voor aan de CRI. Een woordvoerder vertelde ons dat het boek vermiste personen beslist geldt voor álle vermiste personen. “Vluchtelingen zijn juist een extra kwetsbare groep”, zei zij tegen ons. We legden deze zaak voor aan Femke Halsema, lid van de Tweede kamer voor groen Links.
Tekst 23
Mevrouw Adams, die twee jaar naast Saman woonde in het Groningse Zuidbroek hoorde van ons dat het onderzoek gestaakt is.