Argos
Rambouillet
Het conceptakkoord van Rambouillet is voor de NAVO, als de bombardementen stoppen, nog steeds de basis voor een regeling in Kosovo. Op grond van het niet aanvaarden van Rambouillet door Servië hebben de Tweede Kamer en de parlementen van de andere NAVO-landen ingestemd met de NAVO-bombardementen. Want hiermee was de uiterste inspanning om langs diplomatieke weg tot een oplossing te komen gestrand. Argos reconstrueert de rol die Rambouillet speelde bij de beslissing tot bombarderen. Wat stond er nu precies in de bepalingen van het Rambouillet-akkoord? Was het wel geschikt om Servië tot concessies te dwingen? En was de Tweede Kamer wel voldoende geïnformeerd over de inhoud van het akkoord?
-------
Samenvatting:
In Argos een reconstructie van de rol die de vredesbesprekingen in Rambouillet hebben gespeeld bij de beslissing van de NAVO om te gaan bombarderen in het conflict rond de Servische provincie Kosovo. Het conceptakkoord van Rambouillet vormt voor de NAVO, zodra de bombardementen stoppen, nog steeds de basis voor een regeling in Kosovo. Op grond van de Servische verwerping van dit conceptakkoord hebben de Tweede Kamer en de parlementen van andere NAVO-landen ingestemd met de NAVO-bombardementen, want hiermee was de uiterste inspanning om langs diplomatieke weg tot een oplossing te komen gestrand. Maar wat stond er nu precies in de bepalingen van het akkoord? Was het wel geschikt om Servië tot concessies te dwingen? En was de Tweede Kamer wel voldoende geïnformeerd over de inhoud van het akkoord?
Telefonische vraaggesprekken hierover met:
- de Duitse journalist Andreas Zumach (met vertaling);
- de Duitse SDP-parlementariër Herman Scheer (met vertaling);
- PvdA-Kamerlid Apostolou;
- krijgshistoricus Klinkert van de Koninklijke Militaire Academie in Breda;
- emeritus hoogleraar internationaal recht De Waart;
- defensiespecialist Rob de Wijk van Instituut Clingendael; Geïllustreerd met HA-fragmenten, een fragment van het Radio 1 Journaal met een stemfragment van minister De Grave van Defensie en stemfragmenten van polemoloog Leon Wecke, NAVO-woordvoerder Jamie Shea en minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken. Met een citaat uit de militaire bijlagen van het verdrag van Rambouillet.
-----------
Inleidende teksten, misschien niet volledig:
TEKST 1
De polemoloog Leon Wecke op 1 april van dit jaar over het Akkoord van Rambouillet. De NAVO-bombardementen op Servië zijn dan een week bezig. Bombardementen, die de NAVO is begonnen, omdat Milosevic het conceptakkoord van Rambouillet niet wilde ondertekenen.
Rambouillet, dat bij het begin van de NAVO-acties zo’n belangrijke rol speelde, en die rol ook nu nog speelt. De weigering om te ondertekenen gaf in maart voor de Tweede Kamer en de parlementen van de andere NAVO-landen de doorslag om in te stemmen met de NAVO-bombardementen. Want hiermee, zo luidde de redenering, was de uiterste inspanning om langs diplomatieke weg tot een oplossing te komen gestrand.
Argos reconstrueert vandaag de rol die het Rambouillet-Verdrag speelt in de oorlog om Kosovo. Wat stond er nu precies in de bepalingen van het Akkoord? Was het wel geschikt - of zelfs bedoeld - om Servië tot concessies te dwingen? En: was de Tweede Kamer wel voldoende geïnformeerd over de inhoud van het Akkoord om een verantwoorde beslissing te kunnen nemen over het begin van de NAVO-acties?
TEKST 2
Kosovo als praktijkoefening voor het nieuwe concept van de NAVO. Aldus minister De Grave van Defensie afgelopen weekeinde in het Radio 1-Journaal. De Grave was in Washington, waar de NAVO zijn 50-jarige verjaardag vierde. Bij die gelegenheid presenteerde het militaire bondgenootschap officieel zijn nieuwe concept voor de toekomst en sprak uiteraard ook over de oorlog met Servië.
TEKST 3
NAVO-woordvoerder Shea in Washington over ‘our five fundamental objectives’, de vijf eisen waaraan Milosevic moet voldoen, wil de NAVO stoppen met de bombardementen. Ook in het vervolg van de ‘praktijkoefening Kosovo’ zal het Akkoord van Rambouillet een belangrijke rol spelen, want de laatste van die vijf eisen betreft Rambouillet. Nu de bombardementen al meer dan een maand aan de gang zijn, vormt het Rambouillet-verdrag nog steeds de basis waarop de NAVO-landen een regeling voor Kosovo willen treffen.
Het Rambouillet-akkoord is opgesteld door de zogenaamde ‘Contactgroep voor ex-Joegoslavië’, waarin naast de NAVO-landen de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en Italië ook Rusland zitting heeft. In februari en maart van dit jaar is er stevig over onderhandeld, eerst in Rambouillet.
TEKST 4
Minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken op 15 februari 1999, toen de onderhandelingen in het kasteel van Rambouillet een beslissende fase ingingen. Milosevic moet een gewapende interventiemacht accepteren. Dat was de kern van het probleem, aldus de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, die ook trots verzekerde dat Nederland, hoewel geen lid van de Contactgroep, toch echt wel volledig op de hoogte werd gehouden.
Een week later was er nog steeds geen akkoord, zo berichtte correspondent Thijs Berman van het Radio 1-Journaal vanuit Rambouillet.
TEKST 5
Een militaire interventiemacht, om een politiek akkoord in Kosovo uit te voeren, dat bleef een heikel punt voor de Servische machthebbers.
De nieuwe onderhandelingen in maart, dit keer in Parijs, leverden opnieuw niets op. Vervolgens begon de NAVO op 24 maart met de bombardementen op Servië, gesteund door de parlementen van alle NAVO-lidstaten. In de meeste landen gebeurde dat met verbazingwekkend weinig discussie en opschudding. Maar na een paar weken ontstond er in de Bondsdag, het Duitse parlement, wel de nodige commotie, nadat het in Berlijn uitgegeven dagblad ‘die Tageszeiting’, de TAZ, in de eerste helft van april een serie artikelen publiceerde over het concept-verdrag van Rambouillet.
Ze zijn geschreven door Andreas Zumach, journalist met als standplaats Geneve. In 1997 ontving hij in New York uit de handen van VN-secretaris-generaal Kofi Anan zelf de VN-prijs voor journalistiek. Zumach was in februari en maart als verslaggever aanwezig in Rambouillet en Parijs bij de onderhandelingen over het verdrag voor Kosovo en ging vervolgens op onderzoek uit.
Wij spraken deze week met Zumach en hij vertelde waarom zijn artikelen over Rambouillet in Duitsland zoveel opzien baarden. Zoveel, dat woordvoerder Angelika Beer van de Duitse regeringspartij de Groenen verontwaardigd verklaarde: als ik dit eerder had geweten, had ik niet ingestemd met de NAVO-luchtaanvallen tegen Milosevic.
Andreas Zumach:
TEKST 6
De artikelen uit de militaire bijlage van het Rambouillet-verdrag zorgden in Duitsland voor zoveel opschudding, omdat ze volstrekt onbekend waren bij vrijwel alle parlementariërs. Slechts een enkeling was vertrouwelijk ingelicht door de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Fischer, vertelt Andreas Zumach.
TEKST 7
Hermann Scheer, Bondsdaglid voor de sociaaldemocratische SPD en lid van het partijbestuur, bevestigde dit deze week tegenover ons.
TEKST 8
Andreas Zumach:
TEKST 9
Een aantal dagen na de TAZ-publicatie kwam staatssecretaris Volmer van Buitenlandse Zaken met een schriftelijke reactie ter verdediging van ‘Appendix B’. Een van zijn argumenten luidde dat Milosevic over deze passages had kunnen onderhandelen met de NAVO, als hij had gewild.
Zumach begrijpt goed waarom staatssecretaris Volmer met dit argument kwam.
TEKST 10
Hoe is de informatievoorziening over Rambouillet in het Nederlandse parlement gegaan. Dat leggen we voor aan Tweede Kamerlid Apostolou van de Partij van de Arbeid.
Tekst 11
In Nederland is de Tweede Kamer steeds voorgespiegeld, aldus Kamerlid Apostolou, dat de Russen de hele tijd zijn blijven meedoen
Journalist Andreas Zumach heeft de informatie die hij heeft gepubliceerd over de opstelling van Rusland, onder meer gekregen van de Russische onderhandelaars zelf. En ook ambtenaren op het Russische ministerie van Buitenlandse zaken hebben het hem bevestigd.
Tekst 12
Over het militaire deel van het verdrag van Rambouillet viel, volgens Zumach, wat de westerse leden van de Contactgroep betreft niet te onderhandelen. En hij heeft ook te horen gekregen waarom:
TEKST 13
Volstrekte bewegingsvrijheid voor de NAVO-troepen in heel Joegoslavië. Juist dat bleef voor Milosevic onacceptabel, zoals Radio 1-correspondent Harald Dorenbos begin maart in de opmaat naar het definitieve mislukken van Rambouillet al berichtte:
TEKST 14
Ondanks alle opschudding in Duitsland, sijpelde daarvan bijna niets door in Nederland. Als wij een aantal Nederlandse deskundigen om commentaar vragen, blijken we in alle gevallen hen voor het eerst te confronteren met het bestaan van de omstreden artikelen uit de militaire Appendix B van het concept-Verdrag van Rambouillet. De historicus Klinkert bijvoorbeeld, verbonden aan de sectie krijgsgeschiedenis van de Koninklijke Militaire Academie in Breda.
TEKST 15
Krijgshistoricus Klinkert van de KMA in Breda.
We leggen ‘Appendix B’ ook voor aan emeritus-hoogleraar Internationaal Recht De Waart:
TEKST 16
Emeritus-hoogleraar De Waart.
Defensie-deskundige Rob de Wijk legden we de bepalingen uit de militaire bijlage van het verdrag van Rambouillet een week geleden al voor, vlak voordat hij naar de NAVO-top in Washington vertrok. Gisteren vroegen we hem, net terug uit de VS, om een reactie.
TEKST 17
Boze tongen beweren dat de westerse landen bij de onderhandelingen over Rambouillet doelbewust hebben aangestuurd op militaire actie. Vandaar de voor Servië onaanvaardbare bepalingen in de militaire bijlage bij het verdrag van Rambouillet.
Journalist Andreas Zumach gelooft niet in dat soort complottheorieën. Volgens hem is er iets anders aan de hand.