Argos
AKZO
De waarde van het aandeel AKZO wil maar niet uit het dal klimmen, de winstcijfers vallen tegen en de werkgelegenheid bij de vezeldivisie staat op de tocht. Het gaat niet goed met de Arnhemse chemiegigant. Argos over AKZO en de 'aandeelhouders- economie'. Verdringt korte termijn-winst voor de aandeelhouders de lange termijn-perspectieven? Waarom werd de centrale researchafdeling onlangs gesloten? Was de overname van het Britse Courtaulds medio vorig jaar wel verstandig? Is de verzelfstandiging van de vezeldivisie onder de naam Acordis een doodgeboren kindje? Een voormalige AKZO-manager klapt uit de school.
---------
Samenvatting:
Argos over het chemieconcern AKZO Nobel en de aandeelhouderseconomie.
Aan de orde komen: de problemen binnen het bedrijf; het beleid van AKZO Nobel om het hogere personeel voor een deel in opties uit te betalen; het toenemende belang van de aandeelhouders; de vraag of korte termijn winst voor de aandeelhouders de lange-termijnperspectieven van het bedrijf verdringt; de reden van de sluiting van de centrale onderzoeksafdeling van AKZO; de vraag of de overname in 1998 van het Britse lak- en vezelbedrijf Courtaulds door AKZO Nobel wel verstandig was; de weigering van AKZO om in de vezeldivisie te investeren; de vraag of de verzelfstandiging van de vezeldivisie onder de naam Acordis een doodgeboren kindje is.
De reportage bevat vraaggesprekken hierover met:
- voormalig directeur van AKZO research, Noor van Andel;
- Arjan van Witteloostuijn, hoogleraar bedrijfskunde en bedrijfseconomie aan de Universiteit van Maastricht (telefonisch);
- districtsbestuurder Ben Roodhuizen van FNV Bondgenoten;
- voormalig directeur Cees Lepere van de Stichting voor de Technische Wetenschappen in Utrecht.
Bevat een kort verslag van een bezoek aan de Amsterdamse optiebeurs met een vraaggesprek met een medewerker over de bedrijvigheid op de optiebeurs. Geïllustreerd met een TV-fragment van het NOS 'Journaal'.
------------
Inleidende teksten, misschien niet volledig:
Tekst 1
Ben Roodhuizen, FNV-districtsbestuurder, kan zijn oren niet geloven. En researcher Noor van Andel is verbijsterd. Van Andel was tot 1 februari van dit jaar directeur ‘corporate research’ van de Arnhemse chemiegigant AKZO/Nobel.
Het rommelt bij AKZO. Het aandeel AKZO wil maar niet uit het dal klimmen, de winstcijfers vallen tegen en de werkgelegenheid bij de vezeldivisie staat op de tocht.
Een voormalig topmanager van AKZO praat vandaag in Argos over de problemen bij het bedrijf. Over het toenemende belang van de aandeelhouders. En over de vraag of korte-termijn-winst voor die aandeelhouders de lange termijn-perspectieven verdringt.
Waarom werd de centrale researchafdeling van AKZO onlangs gesloten? Was de overname van het Britse Courtaulds medio vorig jaar wel verstandig? En is de verzelfstandiging van de vezeldivisie onder de naam Acordis een doodgeboren kindje?
Argos over AKZO en de ‘aandeelhouderseconomie’.
Tekst 2
Het gaat er hectisch aan toe op de vloer van de optiebeurs in Amsterdam. De stand van de AEX-index wordt dagelijks vermeld op het NOS-journaal en het NOS-nieuws. Want de koers van de aandelen is de laatste jaren belangrijk nieuws geworden. Wie zijn spaarcenten tegenwoordig niet in aandelen belegt, is ongeveer even ouderwets als degene die vroeger zijn geld in een oude sok stopte. Topmanagers van bijna alle grote bedrijven krijgen hun loon gedeeltelijk uitbetaald in opties. Ook binnen de bedrijven is de waarde van het aandeel belangrijk. In de hal van het hoofdkantoor van AKZO in Arnhem hangt naast een aantal moderne sculpturen een tv-monitor waarop de actuele stand van het aandeel AKZO wordt bijgehouden. Noor van Andel, directeur van de afdeling ‘corporate research’, passeerde die monitor tot 1 februari van dit jaar elke dag als hij naar zijn werkkamer liep.
Tekst 3
Van Andel, tot twee maanden geleden research-directeur bij AKZO.
En niet alleen bij AKZO zijn de ogen van het management voortdurend gericht op de waarde van het aandeel. Dat is bij veel bedrijven de laatste jaren het geval. Dat levert niet alleen een hectische beurs in Amsterdam op, maar dat heeft ook belangrijke gevolgen voor de manier waarop bedrijven worden geleid, zegt Arjen van Witteloostuin. Hij is hoogleraar bedrijfskunde en bedrijfseconomie aan de universiteit van Maastricht.
Tekst 4
Een trotse Cees van Lede, voorzitter van de Raad van Bestuur van AKZO, bij de aankoop van het Britse bedrijf Courtealds in april vorig jaar. Met 6,3 miljard gulden was het toen de op één na grootste overname in de Nederlandse geschiedenis. Al in het eerste jaar zou de aandeelhouder van deze fantastische aankoop profiteren, zo verklaarde Van Lede op een persconferentie. Maar dat pakte anders uit. Kort na de aankoop, in juli vorig jaar, zakte de beurs in en daalde ook het aandeel AKZO flink in waarde. Daardoor kon AKZO de enorme uitgave voor de aankoop van Courtealds niet financieren met de uitgifte van nieuwe aandelen. Gevolg is dat AKZO tot op de dag van vandaag een extra schuldenlast van honderden miljoenen torst. Bovendien bleek Courtealds helemaal niet zo’n Rolls Royce te zijn als Van Lede dacht. Vooral de vezeldivisie draait erg slecht. In het eerste half jaar leverde dat AKZO een verlies van 55 miljoen gulden op. De bedoeling van AKZO om de vezeldivisie van AKZO en Courtealds samen te voegen en als zelfstandig bedrijf onder de naam Acordis verder te laten gaan krijgt daardoor steeds minder steun onder het personeel van AKZO, zo vertelt districtsbestuurder Ben Roodhuizen van FNV-Bondgenoten.
Tekst 5
We bellen met een aantal hoogleraren bedrijfskunde. In die gesprekken valt de naam van Van Andel verschillende keren. Met hém moeten we zeker eens gaan praten, zo wordt ons aangeraden.
Noor van Andel, de voormalige directeur van AKZO-research. Hij is de enige topmanager bij AKZO die altijd heeft geweigerd zich in opties te laten uitbetalen. .
Tekst 6
Van Andel verwoordt de visie van een man van de techniek. Tegenwoordig geldt dat in het bedrijfsleven als een ouderwets geluid. Bedrijfseconoom professor Witteloostuin vertelt hoe dat komt.
Tekst 7
De laatste jaren is bij alle grote bedrijven een teruggang te bespeuren in fundamenteel onderzoek. Research moet sneller geld opleveren. ‘Productgroepen’ of ‘Business Units’ krijgen bij alle bedrijven meer invloed op het onderzoek. Cees le Pair was achttien jaar lang directeur van de Stichting Technische Wetenschappen in Utrecht. In die functie had hij regelmatig contact met de researchafdelingen van vele bedrijven. Volgens Le Pair is het verhaal van Van Andel zeker geen uitzondering.
Tekst 8
We benaderden AKZO in oktober vorig jaar met het verzoek om een interview met Van Andel. Maandenlang werden we aan het lijntje gehouden maar Van Andel kregen we niet te spreken. Tot begin februari. Toen ging Van Andel met de Vut. Dat gaf ons de mogelijkheid hem privé te benaderen. Zonder tussenkomst van de afdeling voorlichting was een interviewafspraak snel gemaakt, thuis, bij de open haard.
Tekst 9
Van Andel, directeur van de onlangs opgeheven centrale onderzoeksafdeling van AKZO. De Raad van Bestuur is helemaal niet gediend van de uitvindingen van de eigen researchers, want AKZO wil helemaal niet verder met de vezeldivisie. Dat heeft topman Van Lede zelf herhaaldelijk in de pers laten weten. Cees le Pair van de Stichting voor de Technische Wetenschappen kent het verhaal van Van Andel. Een verhaal, dat hij de laatste jaren steeds vaker hoort, ook uit andere bedrijven.
Tekst 10
AKZO-topman Van Lede heeft regelmatig laten weten dat de afsplitsing van de vezeldivisie van AKZO mede gebeurt om tegemoet te komen aan de wens van de aandeelhouders. Hoogleraar bedrijfskunde Witteloostuin wijst erop dat het afsplitsen van bedrijfsonderdelen een veel voorkomende trend is sinds de opkomst van de ‘aandeelhouders-economie’.
Tekst 11
AKZO heeft de vezeldivisie al afgesplitst onder de naam Acordis. En dat bedrijf is te koop. Niet omdat Acordis geen winst maakt. Want het bedrijf maakt wél winst, alleen niet genoeg. Daarom moet het weg. Maar heeft een zelfstandig vezelbedrijf wel levenskansen. Ex-AKZO-manager Van Andel ziet de toekomst voor Acordis somber in. En dat komt doordat de AKZO-top de nieuwe supervezel, die Van Andels researchafdeling heeft uitgevonden, niet ziet zitten en wil verkopen aan de hoogste bieder.
Tekst 12
Misschien wordt het van AKZO afgesplitste vezelbedrijf Acordis in de toekomst dus wel bedreigd door een vinding, afkomstig uit het researchlaboratorium van datzelfde AKZO. Als we dit sombere toekomstperspectief voorleggen aan vakbondsbestuurder Ben Roodhuizen, reageert hij met ongeloof.
Tekst 13
We wilden onze bevindingen ook voorleggen aan de AKZO-leiding. Op 9 maart, ruim drie weken geleden dus, stuurden we een fax met vijf vragen aan Cees van Lede, de voorzitter van de Raad van Bestuur. Na een verschillende keren heen en weer bellen kregen we na een week van de voorlichter te horen dat die fax nu toch echt op het bureau van Van Lede lag. Ze beloofde ons diezelfde week nog terug te bellen. Dat gebeurde niet. Daarom namen we deze week zelf maar weer contact op. En toen kregen we te horen dat de heer Van Lede, helaas, deze week geen enkele mogelijkheid had ons te woord te staan.
De kritiek van voormalig directeur Van Andel werd tegenover ons wel bevestigd door leden van de ondernemingsraad van AKZO. Bovendien hoorden we dat er in de Raad van Bestuur eind vorig jaar een verschil van mening was gerezen over de voorgenomen sluiting van de centrale researchafdeling. Joop Sistermans, adviseur van de Raad van Bestuur, nam om die reden namelijk ontslag bij AKZO. Sistermans bevestigde dat zelf tegenover ons.
Dat conflict is ook opgemerkt door FNV-vakbondsman Roodhuizen.
Tekst 14
En het aandeel van AKZO? Dat is sinds de dramatische beursval in juli vorig jaar amper nog gestegen. Terwijl de AEX-index gestaag uit het dal klom en nu bijna terug is op haar oude niveau, heeft het aandeel AKZO op het moment een waarde van 75 gulden. Dat is 40% minder dan de waarde van datzelfde aandeel acht maanden geleden. En dat vinden ze niet leuk bij AKZO, zegt professor Witteloostuin wel zeker te weten.