Argos
Zorgverlof
Argos over zorgverlof en de vraag wat er geregeld is voor mensen die iemand in hun omgeving moeten verzorgen. Bij een onderzoek dat in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken werd uitgevoerd mochten er uitsluitend gevallen worden beschreven waarin het zorgverlof goed geregeld was; resultaten van een steekproef die een onderzoekster op eigen houtje deed mochten uitsluitend worden opgenomen in een bijlage. De toenmalige minister Melkert van Sociale Zaken was van mening dat werkgevers en werknemers samen wel tot een oplossing van de problemen zouden kunnen komen, waarbij hij zich beriep op een advies van de Stichting van de Arbeid van maart 1997. Wel kwam Melkert met de 'wet financiering loopbaanonderbreking', maar daarbij is een werknemer nog steeds afhankelijk van een gunst van de werkgever. Doordat er zo weinig geregeld is, nemen werknemers in een aantal gevallen hun toevlucht tot de Ziektewet.
Het programma bevat vraaggesprekken hierover met:
- een man die zijn ernstig zieke vrouw moest verzorgen en problemen kreeg met het bouwbedrijf waarbij hij al meer dan veertig jaar in dienst was;
- een vrouw (die anoniem wil blijven) die haar zieke zoon moest verzorgen en haar toevlucht nam tot de Ziektewet;
- maatschappelijk werker Martijn van Tuin (?) van het Wilhelmina Kinderziekenhuis;
- onderzoekster Margo Brouns die in opdracht van de toenmalige minister Melkert van Sociale Zaken onderzoek deed naar zorgverlof, maar daarbij een zeer beperkte onderzoeksopdracht kreeg;
- staatssecretaris Verstand van Emancipatiezaken over de 'positieve' resultaten van het onderzoek;
- beleidsmedewerker Leontien Bijleveld die namens de vakbond FNV optrad in de Stichting van de Arbeid en van mening is dat zorgverlof geregeld moet worden in de CAO.
-------
Inleidende teksten, niet volledig:
Tekst 1:
Staatssecretaris Verstand van Emancipatiezaken. Ze heeft Wim Rutjes uit Broekhuizervorst die zijn stervende vrouw wil bijstaan, op dit moment niks te bieden. Want voor werknemers die tijdelijk minder willen werken om een ziek kind of een zieke partner te verzorgen is nog steeds nauwelijks iets geregeld in Nederland.
Vandaag in Argos hoort u het verhaal van enkele van deze gedupeerden. Een verhaal dat het ministerie lange tijd niet wilde horen. Een verhaal dat zelfs door wetenschappers niet aan het ministerie mocht worden verteld. Argos ondervraagt vandaag onder andere de nieuwe D'66 staatssecretaris van Sociale Zaken. Wat wil zij regelen voor mensen zoals Wim Rutjes?
Tekst 2:
Wim Rötjes werkt bijna veertig jaar bij een bouwbedrijf in Limburg als hij hoort dat zijn vrouw borstkanker heeft. Een paar dagen na de operatie gaat Rötjes weer aan de slag. Het lijkt een tijdje goed te gaan met zijn vrouw. Een paar jaar later krijgt ze echter weer klachten en ontdekt de specialist uitzaaiingen in haar arm. Met die arm kan mevrouw Rötjes al snel niks meer doen. Ze heeft hulp nodig. Hulp die de thuiszorg aanvankelijk niet kan bieden omdat er een wachtlijst is.
Wim Rötjes meldt zijn baas dat ie minder wil werken om zijn vrouw te verzorgen. De directeur zegt dat dit niet kan en Rötjes besluit zich dan maar voor drie halve dagen in de week ziek te melden. De rest van de tijd werkt hij gewoon. Via de chef van de afdeling en de bedrijfsarts krijgt Rötjes van de directeur te horen dat hij weer fulltime aan de slag moet. Rötjes vraagt een gesprek aan met de directeur, maar die laat weten voorlopig geen tijd te hebben. Ondertussen gaat het steeds slechter
Tekst 3:
Nu, ruim een half jaar na het overlijden van zijn vrouw, zit Rötjes nog steeds thuis. Hij is overspannen geraakt door alle problemen rond het ziekbed en het overlijden van zijn vrouw. Vooral de houding van zijn directeur, bij wie hij al veertig jaar in dienst was, heeft hem zwaar teleurgesteld. We bellen met de maatschappelijk werker en een lid van de ondernemingsraad van zijn bedrijf die beiden zijn verhaal bevestigen.
Tekst 4:
We stuitten op meer gevallen van werknemers die grote ruzie krijgen met hun werkgever omdat ze zorgverlof willen. Een aantal mensen wil dat echter niet voor onze microfoon vertellen omdat ze bang zijn voor represailles van hun werkgever.
Een moeder met een ernstig zieke zoon, wil na enig nadenken haar verhaal toch vertellen, maar alleen anoniem. We hebben haar daarom een andere naam gegeven.
Annemarie en Jan Van Welten krijgen in 1993 de schrik van hun leven. Hun zoon Tim van elf blijkt een tumor te hebben in zijn been. Voor behandeling wordt ie opgenomen in een academisch ziekenhuis, op twee-en-een-half uur rijden van hun woonplaats. Zijn ouders willen graag bij hun zoon zijn, in het ziekenhuis. En hebben daarvoor de medewerking van de werkgever nodig.
Tekst 5:
Jan Van Welten krijgt weinig steun van zijn baas en zijn collega’s. Ondertussen gaat het niet goed met Tim. Jan blijft langer weg van zijn werk dan zijn baas lief is. Hij krijgt regelmatig telefoontjes met de vraag wanneer hij weer komt werken.
Na een zorgelijke negen maanden gaat het eindelijk wat beter met zoon Tim. Hij mag naar huis om daar verder te herstellen. Jan Van Welten gaat weer voltijds aan het werk. Ook zijn vrouw Annemarie Van Welten vindt in die tijd een baan.
Tekst 6:
Op aanraden van een collega stapt Annemarie Van Welten naar de Arboarts en vertelt hem wat er aan de hand is. De arts stelt voor dat ze zich ziek meldt. Op haar werk wordt verdeeld gereageerd.
Tekst 7:
Annemarie Van Welten meldt zich ziek, maar voelt zich daar niet prettig bij. Omdat er geen wettelijke regeling voor zorgverlof bestaat maakt ze gebruik van de ziektewet. Ook haar verhaal wordt bevestigt door haar bedrijfsarts.
Martijn van Tuin weet dat Annemarie van Welten niet de enige is die zijn toevlucht neemt tot de ziektewet. Van Tuin is als maatschappelijk werker verbonden aan het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht. Ouders van ernstig zieke kinderen vinden bij hem een luisterend oor voor hun verdriet en hun ongerustheid. En daarnaast helpt Van Tuin ze ook met het oplossen van praktische problemen. Bijvoorbeeld problemen met de werkgever.
Martijn van Tuin, maatschappelijk werker in het Wilhelmina Kinder Ziekenhuis in Utrecht.
De problemen van mensen als Van Welten en Rutjes worden algemeen onderkend. Maar ziet de overheid die problemen ook?
In 1995 besloot de toenmalige minister van Sociale Zaken, Melkert, een onderzoek te laten doen naar zorgverlof. Hij benaderde daarvoor de onderzoekers Margo Brouns en Marianne Grünell van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Melkert had een heel specifieke onderzoeksopdracht in zijn hoofd, vertelt Margo Brouns.
Tekst 9
Het is duidelijk: het ministerie is maar geïnteresseerd in een deel van het verhaal: ze wil alleen de positieve verhalen horen. Dat paste beter in het beleid dat Melkert van te voren had uitgezet. Namelijk: zo min mogelijk bemoeienis van de overheid, werkgevers en werknemers moesten het zelf maar zien op te lossen.
Buiten de opdrachtgever om besluit Brouns om toch te kijken naar de echte praktijk van zorgverlof in Nederland.
Tekst 10
Tegen de zin van het ministerie van Sociale Zaken tonen Margot Brouns en haar collega Marianne Grünel aan dat werknemers er vaak helemaal niet uit komen met hun werkgever als ze zorgverlof willen opnemen. We zijn benieuwd hoe er op dit moment op het ministerie tegen dat rapport aangekeken wordt. Die vraag leggen we voor aan de staatssecretaris van sociale zaken mevrouw Verstand. Natuurlijk kent de staatssecretaris het onderzoek van Brouns en Grünel.
Tekst 11
Het is duidelijk: Melkert en zijn ambtenaren hebben de niet gewenste resultaten effectief onder tfel gewerkt. Zelfs de huidige staatssecretaris is niet op de hoogte van de volledige bevindingen van de onderzoekers. Of ze wil die resultaten niet weten.
Tot aan het einde van zijn regeerperiode volhardde Melkert in zijn mening dat werkgevers en –werknemers best samen een oplossing kunnen verzinnen. Hij beroept zich daarbij een advies van de Stichting van de Arbeid van (DATUM???) De Stichting van de Arbeid is een adviesorgaan van de regering, waarin werkgevers en vakbonden met elkaar praten. De vakcentrale FNV kent de verhalen van werknemers die problemen krijgen op hun werk als ze voor een zieke partner of kind willen zorgen. Toch komt de vakbond samen met de werkgevers tot het volgende advies aan de overheid:
CITAAT:
"De Stichting onderschrijft de opvatting van het kabinet dat het ‘primair een zaak is van werkgevers en werknemers om te zoeken naar vernieuwing en aanpassing van aspecten zoals arbeidsduur, arbeidspatronen en arbeidsvoorwaarden.’
En:
"Zij vertrouwt erop dat, uitgaande van normale verhoudingen tussen werkgever en werknemer, in voorkomende gevallen een passende oplossing wordt gevonden."
Tekst 12
De FNV lijkt wel erg goed van vertrouwen. Want wat moeten werknemers als Van Welten en Rötjes, voor wie zorgverlof onbespreekbaar was op het werk? We leggen dit voor aan Leontien Bijleveld, beleidsmedewerker die namens de FNV heeft meegepraat in de Stichting van de Arbeid.
Tekst 13
Leontien Bijleveld van de FNV is duidelijk: ze hebben hun best gedaan maar er zat politiek niet meer in. Na het advies van de Stichting van de Arbeid (VAN WANNEER???), werd er door Melkert wel iets geregeld: een financiering van loopbaanonderbreking. Dat betekent dat werknemers nu een vergoeding kunnen ontvangen van een bedrag van netto ongeveer 600 gulden in de maand. Dat bedrag is geen recht waar werknemers een beroep op kunnen doen, mar een gunst, die werkgevers aan werknemers kunnen verlenen. Bijleveld is desondanks te spreken over de regeling.
Tekst 14
Leontien Bijleveld van de vakcentrale FNV. Ook bij de vakbond is maar al te goed bekend dat in de huidige situatie werknemers overgeleverd zijn aan de luimen van hun werkgever. Melkert is weg op sociale Zaken. Paars 1 is opgevolgd door Paars 2 en in het nieuwe regeerakkoord staat dat de regering van plan is alle verlofregelingen onder te brengen in een kaderwet. Wat betekent dat voor het zorgverlof? Die vraag leggen we voor aan D'66 staatssecretaris Verstand.