Argos
Escalerende problemen in de asielopvang
"De overheid heeft de normen van fatsoen overschreden." Harde woorden van dr. Feldmann, hoofd van de stafafdeling Medische Opvang van het COA, het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers, vandaag in Argos. Argos gaat over de escalerende problemen in de asielopvang. Gisteren nog vroeg het COA samen met vluchtelingenorganisaties in een aan de regering gerichte brandbrief aandacht voor de nijpende situatie. Meer dan twaalfduizend mensen zitten langer dan een jaar in een asielzoekerscentrum en vijfduizend zelfs langer dan drie jaar. Dat leidt tot ernstige psychische problemen, agressie en overmatig drank- of drugsgebruik. Hulpverleners zitten met de handen in het haar en hebben soms zelf mentale begeleiding nodig.
-------------
Argos over de problemen in de asielopvang en het asielbeleid van staatssecretaris Schmitz van Justitie.
Op 28 mei 1998 vroeg het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) samen met een aantal vluchtelingenorganisaties in een aan de regering gerichte brandbrief aandacht voor de nijpende
situatie: meer dat twaalfduizend mensen zitten langer dan anderhalf jaar in een asielzoekerscentrum en vijfduizend van hen zelfs langer dan drie jaar. Hierdoor ontstaan psychische problemen, agressie en overmatig drank- of drugsgebruik. Ook voor de hulpverleners is het werk vaak zo zwaar dat zij soms mentale begeleiding nodig hebben.
De reportage bevat vraaggesprekken hierover met:
- voorzitter Jan Nico Scholten van VluchtelingenWerk Nederland;
- arts Bloemen van het Steunpunt Gezondheidszorg Vluchtelingen Pharos;
- hoofd medische opvang COA Titia Feldmann ("De fatsoensnorm wordt overschreden");
- een Iraanse asielzoeker (in het Nederlands) die al drie jaar in het AZC Utrecht zit en lange tijd depressief was;
- een Somalische asielzoekster in het AZC Utrecht, die wacht op woonruimte;
- coördinator Van Loon van VluchtingenWerk in het AZC in Utrecht;
- de dochter en de echtgenoot van de Letse asielzoekster Federova, die op straat zijn gezet nadat de moeder de directrice van het AZC had mishandeld;
- advocaat Stieger die de Letse familie bijstaat;
- verpleegster Edith Bruggink die in het AZC Nijmegen werkzaam was.
De programmamaakster brengt een bezoek aan een Iraanse asielzoeker in het AZC in Utrecht. Ook leest de dochter van de Letse vrouw een brief voor die zij aan het RIAGG stuurde en waarin zij ingaat op de slechte gezondheidstoestand van haar moeder. Bevat tevens een voorgelezen reactie van woordvoerder Rensman van het Ministerie van Justitie
--------------
Inleidende teksten, niet volledig:
Tekst 1-A
Jan Nico Scholten, voorzitter van de Vereniging VluchtelingenWerk Nederland, gisterenmiddag op een persconferentie. Zijn organisatie sloeg daar alarm over de onhoudbare situatie in de asielzoekerscentra. Vluchtelingenwerk doet dit appel aan de kabinetsinformateurs samen met de stichting Pharos, het Steunpunt Gezondheidszorg Vluchtelingen. Pharos-arts Bloemen waarschuwt dat de klimaat in de centra steeds ongezonder wordt. Niet alleen voor de asielzoekers, maar ook voor de hulpverleners .
Tekst 1-B
De oproep aan de kabinetsinformateurs wordt door nog een organisatie ondersteund. En dat is - opmerkelijk genoeg - het COA, het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers, de organisatie die in opdracht van het ministerie van Justitie de asielzoekerscentra beheert. Het hoofd Medische Opvang van het COA, de arts Feldman, kapittelt in deze uitzending het regeringsbeleid.
Tekst 1-C
In Argos vandaag: de gezondheidssituatie in de asielzoekerscentra, waar op het ogenblik zo´n veertigduizend asielzoekers hun dagen slijten.
Tekst 2
De Iraanse meneer X. We noemen hem zo omdat hij zijn naam liever niet wil noemen.
Meneer X krijgt visite. Een Somalische vrouw stapt zijn kamer in het asielzoekerscentrum binnen. Als minderjarige vluchtte zij in haar eentje naar Nederland. Ze woont hier nu al twee jaar en sinds een maand heeft ze een verblijfsvergunning. Maar ze zit nog steeds in het AZC-Utrecht, omdat er nog geen woning beschikbaar is. Het enige dat ze de afgelopen jaren kon doen, was Nederlands leren. Verder was het wachten, wachten en nog eens wachten.
Tekst 3
Dochter Maria Federova leest een brief voor die de RIAGG afgelopen maart stuurde
naar het asielzoekerscentrum in Stevensbeek . Een brief over de labiele toestand van haar moeder. De familie Federova, afkomstig uit Letland, bestaat uit vader, moeder en twee volwassen dochters. In maart woonden ze al vier jaar in het AZC-Stevensbeek, in een kamer van zes bij drie meter.
Moeder Federova was niet opgewassen tegen de spanningen, de apathische sfeer en het gebrek aan privacy. Ze werd depressief, kreeg nachtmerries en praatte steeds meer over zelfmoord. Ze takelde geestelijk af onder de ogen van haar man en kinderen die er niets aan konden doen. Psychotherapeute Neeskens van de RIAGG zag voor mevrouw Federova maar een oplossing: zo snel mogelijk weg uit het asielzoekerscentrum anders zou het weleens fout kunnen aflopen. Maar dat advies werd volgens de familie in de wind geslagen door de directie van het AZC.
Op 24 april, een maand na de brief, escaleert de situatie: mevrouw Federova valt de directrice van het asielzoekerscentrum aan. Mevrouw Federova wordt door de politie meegenomen naar het politiebureau in Boxmeer.
Tekst 4
Volgens de advocaat van de familie, meester Stieger, had de leiding van het AZC gebruik moeten maken van een clausule die de wet biedt, wanneer een asielzoeker ernstig ziek is. In zo´n geval kan hij in een woning worden geplaatst buiten het asielzoekerscentrum.
Tekst 5
We vragen het AZC-Stevensbeek om een reactie. Plaatsvervangend directeur Van den Brink :
Tekst 6
Advocaat Stieger probeert uitzetting van de familie Federova te voorkomen. De kans op uitzetting is groter geworden, nu een psychiater van Justitie onlangs heeft bepaald dat de psychische toestand van mevrouw Federova geen beletsel vormt voor de uitzetting van de familie. Stieger is daar erg kwaad over.
Tekst 7
We benaderen de betrokken psychiater voor een reactie, maar die weigert elk commentaar. Wel krijgen we een reactie van woordvoerder Rensman van het ministerie van Justitie.
Tekst 8
Aldus woordvoerder Rensman van Justitie. Maar voor Maria Federova duurt het wachten al veel te lang.
Tekst 9
Het advies van de psychotherapeut van de RIAGG in de kwestie van de familie Federova heeft tot niets geleid. Dit is symptomatisch voor de onduidelijke positie waarin de medische hulpverleners rond de asielzoekerscentra terecht zijn gekomen. Op de eerste plaats zijn dat de artsen en verpleegkundigen op de centra zelf, die in dienst zijn van het COA. Maar daarnaast kunnen dat ook huisartsen, RIAGGS en maatschappelijk werkers van buiten het asielzoekerscentrum zijn die bij de medische zorg aan de asielzoekers worden ingeschakeld.
De stichting Pharos, het Steunpunt Gezondheidszorg Vluchtelingen, begeleidt deze hulpverleners, vertelt de arts Bloemen die voor Pharos werkt.
Tekst 10
Edith Bruggink is verpleegkundige. Zij werkte zes en een half jaar in verschillende asielzoekerscentra, het laatst bij de medische opvang in het Asielzoekerscentrum in Nijmegen. Zij vindt dat crisissituatie in de gezondheidszorg voor asielzoekers nog veel verder gaat dan enkel de machteloosheid van individuele hulpverleners. Want volgens haar komt de samenwerking tussen AZC en hulpverleningsinstellingen van buiten het centrum, zoals de RIAGG, in de praktijk maar nauwelijks van de grond.
Tekst 11
Verpleegkundige Edith Bruggink stopte afgelopen oktober definitief met haar werk in asielzoekerscentra. Uit gewetenswroeging. Ze wilde niet langer, zoals ze het zelf zegt, ‘ dweilen met de kraan open en dingen glad strijken, die eigenlijk ontzettend krom zijn’.
Tekst 12
De medische opvang in de AZC ´s wordt op dit moment gereorganiseerd. Op 1 januari 2000 moet die reorganisatie zijn voltooid. Alle verpleegkundigen en artsen van het COA komen dan in dienst van de Gemeentelijke Geneeskundige Diensten, de GGD ´s. Het is de bedoeling dat de hulpverlening aan asielzoekers daardoor verbetert. Maar ondanks die reorganisatie worden de problemen onder de asielzoekers op dit moment toch alleen maar groter. En draaien steeds meer mensen door.
Dat vinden niet alleen de medische hulpverleners, maar wordt zelfs erkend door de leiding van het COA bij monde van mevrouw Feldmann, hoofd Medische Opvang van deze organisatie.
Tekst 13
De Nederlandse overheid overschrijdt de fatsoensnorm met het huidige asielbeleid, vindt mevrouw Feldmann van het COA, de organisatie die dit beleid moet uitvoeren. Voorzitter Scholten van Vluchtelingenwerk Nederland is blij met deze bondgenoot uit onverwachte hoek.
Tekst 14
Een streng doch rechtvaardig beleid. Dat is al jarenlang het motto van de Nederlandse asielpolitiek. Maar dit beleid heeft vanuit het oogpunt van gezondheidszorg zijn grenzen bereikt, vindt de arts Bloemen van de stichting Pharos.