Argos
Inzage BVD-dossiers
Argos over inzage in BVD-dossiers naar aanleiding van de toestemming aan leden van de Vereniging Voorkom Vernietiging (VVV) om inzage te krijgen in hun dossiers. De informatie die de BVD geeft is echter zeer beperkt, omdat de dienst geen inzage geeft in zaken die nog actueel zijn. Ook ligt er al een wet klaar om inzage in de toekomst weer onmogelijk te maken.
Aan het woord:
- Kees Kalkman, onderzoeksmedewerker van AMOK, lid van het algemeen bestuur van GroenLinks en lid van de Vereniging Voorkom Vernietiging, die inzage heeft gekregen in zijn BVD-dossier. Het bleek dat hij ook werd verdacht van zaken waar hij niet bij betrokken was.
- Roger Vleugels, voorzitter van de Vereniging Voorkom Vernietiging, over de gegevens waar mensen inzage in krijgen.
Hij leest een aantal nietszeggende gegevens uit zijn eigen dossier voor en gaat vervolgens in op het feit dat de PSP en AMOK door de BVD werden en worden geobserveerd en mensen door bemoeienis van de BVD een baan misliepen.
- Roland van Munster, over het dossier van zijn grootvader dat de BVD bijhield tot zestien jaar na diens dood.
- Riet S., oud-medewerkster bij de Rijkspolitie in Nijmegen, die plotseling werd ontslagen na een beschuldiging van de BVD dat zij contacten zou hebben met het Amsterdams Solidariteitscomité Vluchtelingen. Later bleek dat zij slechts informatie had opgevraagd voor een vluchteling.
------------
Inleidende teksten (niet compleet):
Tekst 1
Kees Kalkman uit Utrecht. Vanaf eind jaren zestig politiek actief in deze stad. Op allerlei terreinen: van studentenvakbeweging toen, tot antimilitaristisch onderzoek nu. Ooit lid van het befaamde Muurkrant-collectief.
Kalkman is een van de 200 leden van de 'Vereniging Voorkom Vernietiging', die nu, na zes jaar juridische strijd, via een uitspraak van de Europese rechter inzage in hun BVD-dossiers hebben afgedwongen. Deze maand hebben alle leden van de vereniging antwoord gehad van de BVD. En velen hebben inmiddels ook al op de een of andere manier inzage gehad.
Argos maakt vandaag de balans op: hoe open is Nederlands geheime dienst. Wat laat de BVD wel zien en wat niet? Wat is de verstrekte informatie waard? En is er nu meer duidelijkheid over beroepsverboden uit het verleden?
Roger Vleugels is voorzitter van de 'Vereniging Voorkom Vernietiging'. Ook heeft hij een juridisch adviesbureau, gespecialiseerd in processen rond Openbaarheid van Bestuur. Vleugels kruist geregeld de degen met vertegenwoordigers van de BVD tijdens de rechtszittingen, die nodig zijn om inzage af te dwingen. En hij heeft als enige een volledig overzicht over de inhoud van alle inzage-dossiers die de BVD tot nu toe heeft verstrekt.
Tekst 2
VPRO-collega Huub Jaspers. Ook hij vroeg de BVD om inzage in zijn dossier. Maar hij werd er niet veel wijzer van.
De BVD hanteert zo zijn eigen criteria om de aanvragen te beoordelen, vertelt Roger Vleugels.
Tekst 3
Het andere criterium van de BVD om inzage te verstrekken is dus dat het materiaal 'niet actueel' mag zijn. Maar wat is dat: 'niet actueel'. Roger Vleugels.
Tekst 4
Als deelnemer aan vroegere kraakacties in Nijmegen ben je in de ogen van de BVD dus nog steeds gevaarlijk en krijg je niets te zien van de BVD. En dat gebeurt zelfs niet, als je ten onrechte bepaalde activiteiten in de schoenen geschoven krijgt, zo ontdekte Kees Kalkman. In 1984 deed de antimilitaristische actiegroep Onkruit een inval bij de militaire Contra Inlichtingendienst en vond daar geheime documenten, die later ook werden gepubliceerd. Bij die documenten zat een heel opmerkelijk organisatieschema. Een schema van een soort Nederlandse aftakking van de Duitse terreurorganisatie Rote Armee Fraktion. Kees Kalkman:
Tekst 5
Zodra het om terrorisme gaat, hult de BVD zich in geheimzinnigheid. Zoals vroeger gebeurde bij alles wat naar communisme riekte. Maar bij de CPN, de Communistische Partij Nederland, tijdens de Koude Oorlog de hoofdvijand en bijna het bestaansrecht van de BVD, is dat nu voorbij, vertelt Roger Vleugels.
Tekst 6
U luistert nog steeds naar radio, VPRO aan de Amstel, het programma ARGOS. Vandaag over de BVD-dossiers. Meer dan honderd mensen kregen de laatste maanden na jaren procederen eindelijk inzage in hun dossier. Maar wat stelt de informatie die zij te zien krijgen voor, vragen we aan Roger Vleugels die alle dossiers heeft gezien.
Tekst 7
Ook Roland van Munster uit de Betuwe had het vermoeden dat hem een baan was onthouden. Hij vroeg in 1991 om inzage in zijn BVD-dossier, nadat hij als conducteur bij de Nederlandse Spoorwegen in zijn proeftijd ineens was ontslagen. Van Munster vermoedde dat zijn ontslag iets te maken had met zijn familie. Hij kwam namelijk uit een communistisch nest. Maar Van Munster kreeg nul op rekest van de BVD. De dienst wilde zelfs niet zeggen of er überhaupt een dossier van hem was.
Toen kreeg de zaak een bizarre wending. Want Van Munster kreeg wel inzage in delen van de BVD-dossiers van zijn vader en van zijn grootvader. Bij zijn vader ging het om slechts een velletje, maar van zijn opa kreeg hij 75 pagina's. Grootvader Van Munster was voor de oorlog een vooraanstaand communist geweest, onder meer correspondent van het Russische persbureau Tass en ook actief in het toenmalig Nederlands-Indië. Tijdens oorlog had hij in het verzet gezeten en was in het concentratiekamp Dachau omgekomen. Maar niet voor de BVD, ontdekte Roland van Munster tot zijn verbijstering.
Tekst 8
Het vermoeden dat de BVD in het verleden de hand heeft gehad in afwijzingen bij sollicitaties en geknakte carrières, was voor veel leden van de Vereniging Voorkom Vernietiging de belangrijkste reden om inzage te vragen in hun BVD-dossier. Maar uit de dossiers die ze nu van de BVD hebben gekregen, valt dat lang niet altijd gemakkelijk op te maken, vertelt Roger Vleugels.
Tekst 9
Riet S. uit Nijmegen. Ze werkte in 1992 als administratieve kracht bij de Nijmeegse rijkspolitie. Plotseling werd ze met onmiddellijke ingang op straat gezet. En dat gebeurde na een gesprek op de kamer van haar hoogste baas, rijkspolitiechef Aad Meijboom. Daar werd ze door een functionaris van de BVD, die ook aanwezig was bij dat gesprek, beschuldigd. Beschuldigd van contacten met het Amsterdams Solidariteits Komitee Vluchtelingen, een organisatie die steun verleent aan afgewezen asielzoekers. Voor een bevriende asielzoeker had ze met deze club gebeld om informatie. Kort na haar ontslag, in oktober 1992, spraken we met een verontwaardigde Riet S.
Tekst 10
Riet S. wilde weten hoe de BVD aan de informatie over haar was gekomen en vroeg onmiddellijk na haar ontslag om inzage in haar BVD-dossier. Dat werd haar in eerste instantie geweigerd maar een maand geleden heeft ook zij inzage gehad. Het enige dat zij van de BVD kreeg, is een verslag van het gesprek in 1992 met de BVD-er op de kamer van haar chef. En daar schiet ze niet veel mee op.