Argos
De ondergang van de NV Stichtse Glasverzekeringsmaatschappij
Afgelopen woensdag gaf de Verzekeringskamer voor het eerst toe dat het toezicht op Vie d'Or te kort is geschoten. Argos onthult de ware toedracht van de teloorgang van nog een andere verzekeringsmaatschappij, de NV Stichtse, als gevolg van het falende toezicht. Deze tot voor kort de grootste glasschade verzekeringsmaatschappij van Nederland ging volgens de nieuwe eigenaar ten onder aan gesjoemel. Argos bericht over de betrokkenheid van een oud-bestuurslid van de Verzekeringskamer, een voormalig Eerste Kamerlid van het CDA, de lijstaanvoerder van de VVD in Alphen a/d Rijn en de accountants van Coopers & Lybrand.
Persbericht:
Grootste glasverzekeringsmaatschappij aan gesjoemel ten onder.
Het voormalig CDA Eerste Kamerlid, J. Kiers heeft een vergoeding van 250.000 gulden ontvangen van de kopers van de verzekeringsmaatschappij waar hij zelf commissaris was, voor zijn bemiddeling. De tot voor kort grootste glasverzekeringsmaatschappij van Nederland, de NV Stichtse, is ten onder gegaan aan wanbeleid en gesjoemel waarbij vooral de voormalig directeur, de commissarissen en de huisaccountants een uiterst dubieuze rol hebben gespeeld, zo stelde één van de nieuwe eigenaren (sinds sept 92), de heer H.J. Vissers vanmorgen in Argos. De huisaccountant Coopers en Lybrand verzuimde in de jaarcijfers van 1991 te vermelden dat 3,4 miljoen gulden van het eigen vermogen van de Stichtse, in de vorm van onroerend goed verpand was aan de ABN/AMRO. Ook bleken er bij reconstructie van de uiterst gebrekkige boekhouding twee identieke afrekeningen met de assurantietussenpersoon 'gevolmachtigde' Schlencker (goed voor bijna de helft van de omzet van de Stichtse) te bestaan die echter sterk uiteenlopende saldotegoeden aangaven. Volgens de aanvankelijk in de boekhouding gehanteerde afrekening had de Stichtse 3,1 miljoen gulden tegoed van Schlencker maar volgens een tweede afrekening zou dit tegoed slechts 70-duizend bedragen. Door deze en andere vormen van creatief boekhouden werden vermogen en solvabiliteitspositie bijzonder geflatteerd.
Dit alles gebeurde onder het toezicht van onder meer commissaris, de heer C.M. Graadt van Roggen, die op 19 november 1991 bij de Stichtse aantrad nadat hij op 1 juli van dat jaar onder onduidelijke omstandigheden zijn bestuurslidmaatschap van de Verzekeringsraad had opgegeven.
Ook lieten de commissarissen toe dat de voormalige directeur M.J. Maring in betrekkelijk korte tijd enige tonnen aan de kas van de Stichtse onttrok voor bordeelbezoek en kledingaankopen, terwijl de achterstallige overuren van de 140 werknemers niet langer konden worden uitbetaald. De heer
Maring zit namens de VVD in de Gemeenteraad van Alphen a/d Rijn en zal bij de komende verkiezingen als lijsttrekker optreden.
De huidige eigenaar, de heer Vissers concludeert: "Als je de Stichtse bekijkt, een bedrijf dat ouder is dan honderd jaar, die 98 jaar van haar bestaan winst gemaakt heeft,en je bekijkt dan het jaarlijkse resultaat tussen eind 1989 en eind 1991 dan kun je alleen maar constateren dat er een aantal mensen vijftien miljoen heeft zoekgemaakt. De commissarissen die er zaten, moeten hebben geweten wat er binnen hun verzekeringsmaatschappij aan de hand was. De externe accountant heeft de plicht er voor te zorgen dat wat er gebeurd is in een boekjaar ook in het jaarrapport terecht komt, dat is niet gebeurd en de Verzekeringskamer heeft een veel te passief beleid gevoerd en heeft het maar over zich heen laten komen."
Draaiboek en inleidende teksten:
Cor Galis + Tune
Kopfragment.
in: Als je de Stichste bekijkt, een bedrijf dat ouder is dan 100 jaar
- Vissers.
- Glasteam Twente
- Vissers
uit: en heeft het maar over zich heen laten komen. +
(snijden en brekenglas + PLAAT: I love de sound of ...)
tekst 1.
In ARGOS vanmorgen het verhaal over de ondergang van de NV Stichtse Glasverzekeringsmaatschappij. Een verhaal dat vooral ook gaat over het falen van de controleurs. Terwijl in korte tijd het bedrijf miljoenen verloor, keken de commissarissen, de accountants en de Verzekeringskamer toe zonder iets te doen. Het verhaal ook van extreem hoge onkostenrekeningen, omstreden commissies, misleiding en miljoenenclaims.
Het drama van de Stichtse Glasverzekeringsmaatschappij lijkt een beetje op dat van levensverzekeraar Vie d'Or: in beide gevallen schoot het toezicht tekort. Woensdag drong de Verzekeringskamer aan op meer bevoegdheden om debacles zoals met Vie d'Or in de toekomst te kunnen voorkomen. Nu kunnen ze alleen ingrijpen met hele zware middelen en dan is het medicijn vaak nog erger dan de kwaal, aldus de voorzitter van de Verzekeringskamer, de heer Vermaat.
B.1. Vermaat
in: Ja, dus te vroeg ingrijpen is fout
(bij te vroeg ingrijpen schaadt ik de belangen van de polishouders. Wat voor gummiknuppeltje zou U willen hebben? Daar denken we over na. Het moet in elk geval buiten elke publiciteit blijven.
Laat U daarom wel eens situaties voortbestaan omdat ingrijpen nog schadelijker is voor de polishouders? Ja.
uit: minst slechte is voor de polishouders. Ja./ 1.47.
tekst 2.
Ook bij de Stichtse Glasverzekeringsmaatschappij greep de Verzekeringskamer lange tijd niet in.
Twee jaar geleden werd de Stichtse overgenomen door de Larive-groep.
De Stichtse was nog niet zo heel lang geleden de grootste glasverzekeraar in Nederland. Honderd jaar dekte ze het risico van glasschade. Een onderneming met een jaarlijks premie inkomen van rond de 15 miljoen gulden en een kleine 140 mensen in dienst. Het personeel bestond voor het grootste deel uit glaszetters. De Stichtse verzekerde niet alleen glasschade, maar voerde de reparaties ook zelf uit.
Achtennegentig jaar lang maakte de Stichtse een bescheiden winst. De laatste twee jaar van zijn bestaan ging het mis. Dat was in 1992, kort nadat de voormalig eigenaar, de glasgigant FlachGlas, het bedrijf had verkocht. Kopers waren H. Vissers en J. Donders, beiden partners in de maatschap LaRive die slechtlopende ondernemingen opkoopt en saneert.
Met Vissers spreken we over hoe hij in juni 1992 in contact kwam met de Stichtse. Dat ging via meneer J. Kiers, commissaris bij de Stichtse. Kiers is voormalig Eerste Kamerlid van het CDA, hij is oprichter en eigenaar van een handvol onroerend goed- en ontwikkelingsmaatschappijen, zijn naam werd ooit genoemd in een schandaal rondom de stichting Verantwoord Wonen die gewikkeld was in fraude. Kiers is nu onder meer actief in Brussel waar hij zoiets is als lobbyist voor het midden-en kleinbedrijf bij een mede door hemzelf opgerichte organisatie.
A.2. Vissers (kan ook korter of zelf helemaal in tekst.)
in: Meneer Kiers kwam hier binnen
(Stichtse dochter van Flachglas. Het zag er allemaal goed uit. Flachglas wilde van de Stichtse af omdat ze zichzelf concurrentie aandeden. De Stichtse groeide kapot. Dat zelf repareren dat leek slim maar was veel te duur. Bijvoorbeeld doordat ze verplicht waren glas af te nemen van Holst.)
uit: precies, zo zit het in elkaar. 4.21.
tekst 3.
Bij Larive dachten ze de zaak te kunnen redden door het repareren en het verzekeren van elkaar te scheiden.
De jaarrekening over 1991 gaf een klein verlies te zien. Er waren meer schulden dan tegoeden bij de Stichtse. Maar door de glaszetters en het verzekeringsbedrijf uit elkaar te halen, en vervolgens door te verkopen konden de schulden worden afgelost en schoot er nog een leuk bedrag over voor Vissers en zijn compagnon. Zo zag de situatie er tenminste uit op basis van de cijfers, waar de accountants van Coopers & Lybrand hun goedkeuring aan hadden verleend. De koop werd gesloten, de rol van commissaris Kiers van de Stichtse beperkte zich tot het bemiddelen.
Vissers.
in: Meneer Kiers is degene die ons opmerkelijk heeft gemaakt
(Kiers werd ruimschoots beloond. Eerst wilde hij aandelen maar we gaven hem 250.000 gulden.
21.09uit: dat was het de mensen die het initiatief daartoe genomen hadden waard. 3.20.
tekst 4.
Mede door de vorstelijk betaalde bemiddeling van commissaris Kiers kon meneer Vissers op 9 september 1992 de Stichtse opkopen voor 4 miljoen gulden. Er werd met de vorige eigenaar, de Duitse glasgigant Flachglass, afgesproken dat die meteen weer een gedeelte van het bedrijf zou terugkopen.
Eén dag later, op 10 september, werd Vissers als nieuwe eigenaar met de eerste verrassing geconfronteerd.
Vissers.
in: Tien september stapte de bankier binnen om te zeggen dat het bankkrediet ingetrokken werd
(het verhaal over de 3,4 miljoen die in onderpand bleek te zijn. Overigens wordt bedrag en het betreffende onroerend goed niet genoemd. De vraag is nu wie er aansprakelijk is Flachglass of de externe accountants.)
uit: of dat dat flachglass is./ (2.21.)
in: (tuu tuu, Coopers en Lybrand)
uit: ik kom daar nog even op terug. (snijden + glasgerinkel)
7.04.
tekst 5.
"Ik weet zeker dat hij het wel wist"' zegt meneer Oord. Daarmee verraadt hij onbedoeld op de hoogte te zijn van het onderpand. Maar Vissers zegt dat hij van niets wist. Zou het het wel weten dat verandert dat niets aan de verplichting van de accountants op zoiets in de jaarcijfers te vermelden. Meneer Oord die beloofde op de zaak terug te komen, heeft niets meer van zich laten horen.
Vissers heeft inmiddels een klacht ingediend tegen Coopers en Lybrands. Helaas kan die pas in behandeling worden genomen als er een nieuwe raad van tucht - die nodig is geworden na een fusie van de accountantsorganisaties - is geïnstalleerd
Opmerkelijk detail is dat één van de belangrijkste partners in de maatschap Coopers en Lybrand, drs A Schilder, sinds kort voorzitter is van het NIVRA, het Nederlands Instituut van Registeraccountants. En de Raad van Tucht, waar Vissers vervelend genoeg nu niet meer terecht kan, valt onder de Nivra.
Schilder is voorts hoogleraar accountantscontrole aan de Universiteit van Amsterdam en voorzitter van de projectgroep Aanpak Fraudepreventie, treffend afgekort als PAF. Maar die mooie functies bieden toch geen garantie voor de kwaliteit van de controle van de accountants van Coopers en Lybrand. Die worden opnieuw - de zoveelste in een reeks - met een claim achtervolgd.
Maar er was meer aan de hand bij de Stichtse dan het niet vermelden van het in onderpand geven van een deel van het vermogen. Volgens de heer Vissers van de Larivegroep is er ook nog het raadsel van de afrekening met de assurantietussenpersoon, alias 'gevolmachtigde' Schlencker die voor een derde de omzet van de Stichtse in handen had . Volgens de kwartaalafrekening, waar er normaal altijd maar een van is, moest Schlencker nog 3.8 miljoen aan de Stichtse afdragen. Maar de nieuwe eigenaren waren stomverbaasd dezelfde afrekening nog een keer te vinden maar met een heel ander bedrag: geen 3.8 miljoen maar slechts zeventigduizend gulden. Met andere woorden, de zaken waren rooskleurig en vals voorgesteld. Visser omschrijft de vondst in de boekhouding als regelrecht gesjoemel.
En de accountants hadden dat toch kunnen weten omdat de huisaccountants van de Stichtse en van Schlencker een en dezelfde zijn: Coopers & Lybrand.
Zijn dit nou de situaties die Hirsch Ballin voor ogen staat als hij de accountants wil verplichten - een verplichting waar de accountants mordicus tegen zijn - fraude die ze in de boeken tegenkomen aan het Openbaar Ministerie te melden?
Bij het grasduinen in de administratie de Stichtse viel het ene na het andere lijk uit de kast.
Vissers.
in: Ja, wij zijn de Stichtse binnengekomen
(gegevens over wie verzekerd was, wie betaald had en wie niet betaald had ontbraken grotendeels. We hadden niet verwacht dat bij een verzekeringsmaatschappij de administratie zo minimaal zou kunnen zijn. Er waren ook nauwelijks aanmerkingen van de externe accountants of de verzekeringskamer op die gebrekkige administratie te vinden. Ze hadden op die tekortkomingen moeten wijzen. def. van de taak van de verzekeringskamer, vooral belangen van de verzekerden beschermen.
uit: dat die niet zoek raakt? Dat is juist. 1.57.
tekst 6.
Bij de verzekeringskamer controleren ze met honderd werknemers zo'n zestienhonderd verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen. Het liefst hult de verzekeringskamer zich in stilzwijgen. Toch worden ze elk jaar machtiger. Het bedrag dat de Verzekeringskamer controleert zal binnen enkele jaren oplopen tot duizend miljard. De positie van de verzekeringskamer staat steeds vaker ter discussie. Zo stelde de rekenkamer onlangs vast dat de Verzekeringskamer te veel op eigen houtje kan bepalen hoe ze toezicht houdt op de verzekeraars. Ook in het debacle Vie d'Or wordt de verzekeringskamer van alles verweten.
INTERVIEW VERMAAT.
24.45in: (Vr) Meneer Vermaat is het toezicht van de verzekeringskamer streng?
(U stelt zulke open vragen. Hans: Ja dat komt omdat U niet over concrete zaken wilt praten.
25.54uit: goed in de gaten moeten worden gehouden.
26.31in: En daar heb je dus een wettelijke toezichthouder
26.34uit: voor nodig.
27.24in: Nou lees ik in één van Uw jaarverslagen (Vie d'Or
29.07uit: algemene economische toestand af./
29.42in: Ik denk dat uh, als je achteraf kijkt
30.10uit: heel weinig voor.
33.24in: Nou, daar zou ik op dit moment geen getal voor durven noemen.
(komt het voor dat U dubieuze jaarrekeningen ziet? Heel weinig.)
34.15uit: en dat komt een enkele keer wel voor.
45.59in: Mag ik U eens een concreet voorbeeld geven
(in de boeken staat een post onroerend goed maar in werkelijkheid hebben ze dat in onderpand in gegeven aan een bank.
47.31uit: die mogelijk aan het licht komen. (5.45)
tekst 7.
In het geval van Stichtse kwam het dus niet aan het licht en schoot de controle van de verzekeringskamer tekort.
Niet alleen de verzekeringskamer en de accountants hebben gefaald maar ook de toenmalige directeur de heer M.J. Maring heeft een merkwaardige rol gespeeld, aldus Vissers.
Vissers
in: Uit de administratie bleek onder andere (over tonnen aan uitgaven die volgens Visser niets met de bedrijfsvoering te maken hadden.)
uit: vele tonnen. 1.02.
tekst 8.
We vragen meneer Vissers schriftelijke bewijsstukken te laten zien die zijn beschuldigingen aan het adres van voormalig directeur Maring rechtvaardige. We krijgen een ordner vol door ex-directeur Maring ondertekenende creditcardslips, kopieën van door hem gedane betalingen over een tijdsbestek van achttienmaanden in 1989 en 1991. Deze creditcard stond op naam van de Stichtse, de uitgaven kwamen dus ten lasten van de Stichtse. We lezen bijvoorbeeld:
(andere stem.)
- september 89 Relaxhuis Recreta in Zeist f 985,-
- november 89 Society Shop - f 1384
- november 89 Ogerr Fashin Amsterdam 5000,-
- jan 91 Recreta Zeist f 1050,-
- jan 91 Recreta Zeist f 1150,-
- februari 91 Oger Adam f 5395,-
- februari 91 Society Shop 1340,-
vervolg tekst
Bij elkaar opgeteld komen we al gauw aan een kleine 2 ton, tweehonderdduizendgulden aan uitgaven door de heer Maring gedaan bij het bordeel Recreta in Bilthoven, kledingzaken in de woonplaats van ex-directeur, een fotoshop ect ect. Deze luxe uitgaven staan in schril contrast tot het geldgebrek bij de Stichtse in die periode. Geldgebrek dat bijvoorbeeld blijkt uit het niet uitbetalen van achterstallige overuren aan de 140 werknemers.
We leggen de vondst aan oud-directeur Maring voor.
Maring 1.
in: Ik kan er het volgende over zeggen
- de bordeelrekeningen.
- het onderpand.
- Kiers hield alles in eigen hand.
uit: alleen gedaan. 5.50.
tekst 9.
Oud-directeur Maring heeft inmiddels emplooi gevonden als directeur-partner bij een consultancy bureau ion Amsterdam. Hij zit namens de VVD in de Gemeenteraad van Alphen aan de Rijn en hield krachtige pleidooien voor vertrek van burgemeester M.Paats die omstrreden raakte door zijn rol in de gifzaak in de Coupepolder. Bij de komende Gemeenteraadsverkiezingen zal Maring zelfs als lijsttrekker voor de VVD optreden en maakt hij kans wethouder te worden.
Hij is overigens ook overrompeld door een claim van tien miljoen van Vissers van LaRive.
We bellen met de voormalige commissarissen. Zoals met de heer C.M.Graadt van Roggen. Ooit directeur van de verzekeraar Nieuw Rotterdam waar ook Maring werkte. Hij werd op 19 november 1991 door Maring als com. bij de Stichtse binnengehaald. Daarvoor had hij tot 1 juli deel uitgemaakt van het bestuur van de verzekeringskamer. Weer later zou hij genoemd worden als adviseur/medewerker van Maes Beheer, de persoonlijke vennootschap van Frans Maes die directeur was van Vie d'Or. En Vie d'Or - zo komen we weer terug bij het begin - eindigde in een debacle en verspeelde miljoenen.
Even terug naar de periode dat Graadt van Roggen lid van het bestuur van de Verzekeringskamer was. Toch zo'n mooie en eervolle kroonbenoeming. Waarom zo vragen we hem heeft hij die eigenlijk opgezegd.
Graadt van Roggen.
in: Nou ik ben meer een zakenman.
uit: wat ik wou in ieder geval. 3.14.
tekst 10.
Het vertrek van Graadt van Roggen bij de Verzekeringskamer is altijd omringd gebleven met mysteries. Het bestuur van de Verzekeringskamer weigert informatie te geven. Voorzitter Vermaat wordt kregelig als we de naam van het vertrokken bestuurslid noemen. Later antwoordt de verzekeringskamer dat ook de Wet Openbaarheid van Bestuur haar niet kan dwingen de reden bekend te maken omdat het belang niet opweegt tegen de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer. Het ministerie van financiën wil eveneens geen mededeling doen. Zo gaat de geruchtenvorming binnen de verzekeringswereld verder.
We vragen Graadt van Roggen waarom hij, als oud bestuurslid van de verzekeringskamer, nooit aan de bel trok
toen het onderpand van 3,4 miljoen opeens niet in de jaarrekening kwam.
Graadt van Roggen
in: Nou ik weet dat als Nederlands commissaris
uit: (bankverklaring) achterhouden zijn, ja. 2.38.
tekst 11.
Terug nu naar meneer Vissers, de nieuwe eigenaar van de Stichtse, die na aankoop met de ene na de andere verrassing geconfronteerd werd.
Wat is volgens Vissers de achtergrond van die wel erg slordige boekhouding?
B.5. Vissers.
in: Regelrecht gesjoemel in de boeken
(Dat hebben we aan Kiers voorgelegd: dat er verschuivingen hadden plaatsgevonden van 91 naar 92. Kiers zei: "dat is jammer maar de accountant heeft toch z'n handtekening gezet." Vissers zei: "maar dat vrijwaart U niet van Uw verantwoordelijkheid als commissaris. Kiers zei: "Eigenlijk had je dat maar niet moeten vinden ook, je had maar niet moeten zoeken dat was het ook niet boven water gekomen. Wat heb je eraan dat je het weet?"
uit: toen bent U helemaal ontploft? zo ongeveer ja. >-- 1.54.
Kiers
in: Het is woensdagavond (zijn betaling voor de bemiddeling.)
uit: verder is afgedaan. 8.00.
REACTIE VAN VISSERS
tekst 12.
De lezing van meneer Vissers wordt, opmerkelijk genoeg, ondersteunt door oud-directeur Maring.
REACTIE VAN MARING
in: Ik heb later gehoord dat ie er iets aan heeft overgehouden,
- Kiers heeft daaraan verdient.
uit: uit betrouwbare bron meegedeeld. 0.26.
tekst 13.
Met meneer Kiers spreken we afgelopen woensdagnacht natuurlijk over zijn verantwoordelijkheid als com. voor het niet vermelden van belangrijke informatie in de jaarcijfers. Het niet vermelden van het in onderpand geven van een deel van het vermogen had immers invloed op de solvabiliteit?
Kiers (over ontbreken van het onderpand en de gevolgen daarvan voor de solvabiliteit.
in: Ik deel U mening in deze niet, de solvabiliteit
uit: niet fout geweest is. 2.50.
EPILOOG
in een notendop:
1.16.16in: Binnenkomend vinden we een jaarrapport van Coopers
(er is van 91 naar 92 geschoven met een goedkeurende verklaring van C&L, de com. keken toe en de verzekeringskamer slaapt rustig verder. We dachten een bedrijf gekocht te hebben met een negatief vermogen van 232.000 gulden, het bleek meer dan tien miljoen te zijn.)
1.17.28uit: minimaal tien miljoen.
DAT-bandje Vissers 1:
5850: in: Er zijn er drie die we verantwoordelijk stellen
5900:uit: Een van de bestuursleden van Flachglas
5905:in: Het is een absoluut klein wereldje
5916:uit: Ik vind het een absoluut maffioos circuit