Argos

De duistere wereld van groene smokkel

De panda, de tijger, de orang oetan. Als je aan bedreigde soorten denkt, denk je het eerst aan dit soort dieren. Maar veruit de meest bedreigde soorten op de planeet zijn planten.

Meer dan 30-duizend plantensoorten op de aarde worden met uitsterven bedreigd, zoals traag groeiende cactussen, orchideeën of uiterst zeldzame coniferen. En net zoals in ivoor, slangenhuiden of papegaaien, wordt er ook illegaal gehandeld in beschermde planten. De schatting van Interpol is dat er wereldwijd voor 20 miljard dollar per jaar omgaat in de illegale handel in planten en dieren.

In deze reportage richten wij ons op de stroperij van zeldzame planten en de wereldwijde handel in zulke soorten. Welke rol speelt Nederland? Op welke schaal komen bedreigde en beschermde planten ons land binnen? En wat is de kans dat je bij het tuincentrum een plant koopt die illegaal is verkregen?

Een reportage van verslaggever Mijke van Wijk. In de studio reageert wetenschapper Barbara Gravendeel. Zij is orchidoloog bij Naturalis en tevens bijzonder hoogleraar Plant Evolution aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Gravendeel en haar team van promovendi deed de afgelopen jaren onderzoek naar de handel in orchideeën.

Lees ook het interview met Gravendeel hieronder en bekijk de video die we maakten over de belemmeringen die kwekers en botanische tuinen ondervinden bij het creëren van legaal aanbod.

Zaterdag 14 augustus, 14 uur, NPO Radio 1

Abonneer je op Argos-podcast

De wekelijkse radio-uitzending van Argos is ook te beluisteren als podcast via ►Spotify ►ApplePodcasts ►Stitcher ►RSS-feed. Meer weten? Klik hier.

sprekers

Leni Duistermaat

plantkundige bij Naturalis Leiden

Rogier van Vugt

kaschef bij Hortus Botanicus Leiden

Anton Huitema

Oud-douanier. Thans werkzaam voor de Verenigde Naties als specialist in illegaal hout en CITES

Tim Boekhout van Solinge

Criminoloog gespecialiseerd in illegale handel van planten

Meriam Wortel

Inspecteur bij toezichthouder NVWA

achtergrondverhalen

Stijging illegale handel in plantproducten door corona

'Tijdens de lockdown zagen we een piek in de illegale handel in orchideeënknollen.' Wetenschapper Barbara Gravendeel doet onderzoek naar de handel in orchideeproducten, zoals de smaakmaker salep. Dit goedje, gemaakt van orchideeën, wordt als smaakmaker onder meer in ijsjes en koffie gebruikt. Ook worden er medicinale eigenschappen aan toegedicht.

Over het Oprah-effect op de vraag naar plantproducten en waarom de groene stroperij van nu ons kan beroven van de medicijnen van de toekomst.

 

Video: Kweker Koos wil zeldzame orchideeën redden

Kweker Koos Wubben heeft een kas vol bijzondere orchideeën. De 87-jarige Koos staat te popelen om zijn kostbare collectie te vermeerderen en beschikbaar te stellen aan andere kwekers, botanische tuinen en verzamelaars. Bijkomend voordeel: hoe meer orchideeën er legaal beschikbaar zijn, hoe minder aantrekkelijk het wordt om ze uit het wild te halen. Toch vertrekken er nauwelijks planten of zaden uit de kas van Koos. Het probleem: Wie planten of zaden van beschermde soorten wil verkopen of uitwisselen moet daarvoor een speciale vergunning hebben. En die zijn zo duur dat het economisch onrendabel is.

‘Als een plant de markt overspoelt en heel weinig waarde heeft, nog maar een paar euro waard is per stuk, dan gaat niemand meer naar de natuur om die planten uit het wild te halen.’