Nederlandse ziekenhuizen hebben afgelopen jaren enkele tientallen medewerkers ontslagen wegens diefstal van medicijnen. Dit blijkt uit een inventarisatie van radioprogramma Argos onder 78 ziekenhuisinstellingen. Tussen 2006 en 2016 werden zeker 35 ziekenhuismedewerkers weggestuurd omdat zij ongeoorloofd medicatie hadden meegenomen. Van die ontslagzaken vonden er 22 recent plaats (2014 tot en met 2016).

Voor zover bekend gaat het in de meeste gevallen om verpleegkundigen. Zij hadden het hoofdzakelijk gemunt op slaap- en kalmeringsmiddelen als temazepam en oxazepam. Daarnaast werden er in veel gevallen ook opiaten meegenomen.

Argos vroeg de ziekenhuizen naar deze cijfers vanwege een uitzending over de gevaren van de nachtdienst voor verpleegkundigen en patiënten. Een groot deel van het verplegend personeel blijkt hevige last te ondervinden van de nachtdiensten. Slaapgebrek en oververmoeidheid maakt het nachtwerk zwaar. De druk neemt verder toe, omdat oudere verpleegkundigen geen nachtdiensten meer hoeven te doen en de aanwas onder jongere verplegers stokt.

Een fors aantal verplegers zoekt daardoor hulp in pillen. Argos meldt zaterdag de resultaten van een peiling van beroepsvereniging V&VN onder ruim 1800 verpleegkundigen en verzorgenden. Daaruit blijkt dat 21 procent slaapmiddelen gebruikt om na een nachtdienst te kunnen slapen: 16 procent gaf aan soms een slaappil te nemen, 5 procent slikt altijd. Daarnaast zei nog eens 7 procent in het verleden slaaptabletten te hebben gebruikt. Deze en andere resultaten uit de peiling verschijnen volgende maand in een themanummer over de nachtdienst van het vakblad van V&VN.

Directeur Sonja Kersten van V&VN noemt het in Argos ‘heel gevaarlijk en ernstig’ dat ziekenhuismedewerkers hun toevlucht moeten zoeken tot slaapmiddelen om op de been te blijven. ‘Ik voel me heel erg geroepen om ervoor te zorgen dat we daar snel verandering in gaan aanbrengen. We moeten het beroep weer veilig maken, zodat we goede zorg kunnen leveren.’

Deskundigen wijzen verder op het gevaar dat nachtwerk met zich meebrengt, niet alleen voor de nachtwerkers zelf maar ook voor anderen. ‘Er zijn geluiden dat bij het ongeluk in de kernreactor van Tsjernobyl vermoeidheid ten gevolge van het werken ’s nachts een rol heeft gespeeld’, zegt chronobioloog Marijke Gordijn. ‘Wie vier uur later gaat slapen dan normaal, functioneert eigenlijk net zo slecht als iemand die zoveel alcohol heeft gedronken dat hij niet meer zou mogen autorijden.’

In Argos vertelt een verpleegkundige op de intensive care-afdeling van het UMC Utrecht hoe zij onder meer door vermoeidheid tijdens de nachtdienst vergat de beademingsmachine van een longpatiënt aan te zetten. De fout werd op tijd ontdekt, waardoor de patiënt er zonder schade vanaf kwam. ‘Maar daarna dacht ik echt van: wat is hier gebéurd? Echt, ik heb het gewoon niet gezien! Vreselijk. Maar die vermoeidheid heeft hierbij natuurlijk wel een rol gespeeld.’