In de uitzending ‘De Binnenlandse Veiligheidsdienst en de genocide in Indonesië’ berichtte Argos over ons onderzoek naar de toenmalige Nederlandse opstelling tegenover het moordlustige Soeharto-regime. We doken daarvoor in verschillende archieven en vonden veelzeggende details over de rol van Nederland in vrijgegeven CIA-documenten, in diplomatieke rapportages en in de notulen van de Ministerraad. Er was méér dan dat we kwijt konden in onze radio-uitzending en het Parool-artikel. Andere interessante vondsten uit het archief kunt u hieronder luisteren.
BVD-persoonsdossier 4985 – Slamet Faiman
BVD-persoonsdossier 4985 gaat over Slamet Faiman. Net als Rachmad Koesoemobroto was hij actief in het Nederlandse verzet tegen de Duitse bezetter. In tegenstelling tot Koesoemobroto was hij overigens wel een overtuigd communist.
BVD-persoonsdossier 41186 – Carmel Budiardjo
BVD-persoonsdossier 41186 gaat over Carmel Budiardjo, een bekende Britse mensenrechtenactiviste. Zij werd na de ’30 september-coup’ in Indonesië gearresteerd.
Luister welke rol de Britse geheime diensten MI5 en MI6 speelden bij het gevangenhouden van Budiardjo en welke informatie de BVD over haar verzamelde.
BVD-persoonsdossier 113167 – Anek Hanafi
BVD-persoonsdossier 113167 gaat over Anek Hanafi, een Indonesische ex-diplomaat die bij de nieuwe machthebbers in Jakarta in ongenade gevallen was.
Luister hoe Hanafi, op de vlucht voor het Soeharto-regime, in Amsterdam door een observatieteam werd achtervolgd.
BVD-persoonsdossier 8030 – Tress Soenito-Heijligers
BVD-persoonsdossier 8030 gaat over Trees Soenito-Heijligers. Zij vertrok met haar man en kinderen in 1953 uit Nederland, toen haar Indonesische echtgenoot als ongewenst vreemdeling het land werd uitgezet. In Indonesië nam zij als advocaat de verdediging op zich van een vermeende communist, die uiteindelijk ter dood werd veroordeeld.
Luister wat de BVD vond in de koffer van Heijligers, toen zij in 1953 van een Azië-reis terugkeerde op Schiphol.
BVD-persoonsdossier 5221 – Willem Frederik Wertheim
BVD-persoonsdossier 5221 gaat over jurist en socioloog Willem Frederik Wertheim. Na een aanstelling als hoogleraar aan de Rechtshogeschool in Batavia en internering in een Japans concentratiekamp, werd hij door de Universiteit van Amsterdam aangesteld als hoogleraar niet-Westerse sociologie.
Luister wat de BVD antwoordde op een vraag van de Indonesische inlichtingendienst over Wertheim.
De rol van oliemaatschappij Shell
Bij ons archiefonderzoek vonden we een Amerikaans document, een verslag over de houding van Shell Indonesië tegenover de communistenjacht.
Luister hoe inschikkelijk een Nederlandse Shell-manager was, toen het Indonesische leger een van communisme verdachte huisbediende kwam 'ophalen'.
achtergrond
De Binnenlandse Veiligheidsdienst en de genocide in Indonesië
luister de uitzending
De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) hield tijdens de bloedige decennia van de Soeharto-dictatuur in Indonesië tientallen Indonesiërs in de gaten, die voor korte of langere tijd in Nederland verbleven. Het gaat om vermeende communisten of om mensen die volgens de BVD contact onderhielden met communisten; mensen die in Indonesië moesten vrezen opgepakt, gemarteld en vermoord te worden.
Dit blijkt uit uitgebreid archiefonderzoek van Argos en Het Parool in de ruim zeventigduizend BVD-persoonsdossiers, die eind 2022 door de AIVD, de opvolger van de BVD, werden overgedragen aan het Nationaal Archief. Wie waren de Indonesiërs die door de BVD in de gaten werden gehouden? Wat is er met hen gebeurd?
BVD wisselde informatie over vermeende Indonesische communisten uit met CIA en Soeharto-regime
lees meer
De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) hield tijdens de bloedige decennia van de Soeharto-dictatuur in Indonesië tientallen Indonesiërs in de gaten, die voor korte of langere tijd in Nederland verbleven. Informatie over deze mensen werd uitgewisseld met de CIA, de Britse geheime diensten MI5 en MI6 en de Duitse Bundesnachrichtendienst (BND). In een enkel geval werd ook informatie uitgewisseld met de Indonesische autoriteiten.