VAN RIJN HOUDT NOG STEEDS INFORMATIE ACHTER OVER VERWIJDERDE MAILS

HILVERSUM, 23 jan. – Staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid heeft de Tweede Kamer nog steeds niet het hele verhaal verteld over ambtelijke mails die op het ministerie van VWS zijn verwijderd. Ondanks herhaalde verzoeken om openheid van zaken te geven, probeert Van Rijn ‘een rookgordijn op te trekken’ en ‘de kaarten zo veel mogelijk tegen de borst te houden’. Dit zegt hoogleraar staatsrecht Wim Voermans vandaag in radioprogramma Argos.

Volgens Voermans is deze kwestie vergelijkbaar met de bonnetjesaffaire in de Teeven-deal en de zaak rond forensisch deskundige George Maat. ‘Er is een soort oestercultuur aan het ontstaan als het gaat om openbaarheid van informatie in Nederland. Daar moeten we snel van af.’ Hij noemt de opstelling van Van Rijn ‘werkelijk schokkend’.

Een voormalig ambtenaar van het ministerie van VWS meldde eind oktober in Argos dat hij in opdracht van zijn leidinggevende allerlei correspondentie had verwijderd over de inzet van zogeheten mystery guests of loktieners door de gemeente Utrecht. Utrecht wilde deze loktieners inzetten bij de controle op de verkoop van alcohol. De gemeente stelde een plan op om ter goedkeuring voor te leggen aan de staatssecretaris. Nadat Van Rijn zijn sympathie voor het Utrechtse werkscenario had uitgesproken, kreeg de VWS-ambtenaar te horen dat de mails moesten verdwijnen.

Argos kreeg kopieën van deze documenten toegespeeld, maar kreeg de mails niet boven water met Wob-verzoeken bij de gemeente Utrecht en het ministerie van VWS. Argos kreeg te horen dat er geen documenten waren over het overleg over de loktieners, omdat dit uitsluitend mondeling was gegaan.

Na de uitzending suggereerde VWS tegen de Volkskrant en de NOS dat de ambtenaar de mails op eigen initiatief had verwijderd en dat het ministerie hier niets van wist. Later gaf Van Rijn aan de Tweede Kamer toe dat de leidinggevende opdracht had gegeven om ‘mails terug te halen’.

Uit Argos blijkt vandaag dat Van Rijn opnieuw onjuistheden verkondigt. In antwoord op een lange reeks aanvullende vragen van de Kamer meldt de staatssecretaris dat de gevraagde informatie over de loktieners te allen tijde bij VWS aanwezig is geweest en openbaar is gemaakt. Maar dit blijkt niet te kloppen. Argos beschikt over nog een document over de loktieners. Het gaat om een mail ter voorbereiding op de vergadering waarin het voorstel van Utrecht met Van Rijn werd besproken.

"Dit is werkelijk schokkend" 

hoogleraar voermans

‘Werkelijk schokkend’, oordeelt hoogleraar Voermans. ‘Eerst wordt zeer onvolledig iets gegeven naar aanleiding van uw aanvankelijke Wob-verzoek. Dan komt er een radio-uitzending, en dan worden alleen die dingen gedeeld die in de uitzending worden genoemd. Maar zelfs dan nog, na 84 Kamervragen, wordt een belangrijk document dat duidelijker laat zien hoe deze kwestie verlopen is, alsnog achtergehouden. Gekker moet het niet worden.’

Van Rijn erkent in zijn antwoorden aan de Kamer dat de leidinggevende ambtenaar beter anders had kunnen handelen, maar dat er geen opzet in het spel was om sporen te wissen. De leidinggevende wilde met haar opdracht slechts voorkomen dat ‘onjuiste informatie zou worden verspreid’.

Voermans zegt daarover in Argos: ‘Dat is de omkering van alle waarden. Ik ken geen bepaling in de Wet openbaarheid van bestuur die zegt dat alleen informatie aan derden mag worden verspreid die de minister juist acht. Ik ken wel een land waar ze dat doen: dat heet China, en andere nette dictaturen waar alleen “juiste” informatie naar buiten gebracht mag worden. Het gaat er om dat je openbaarheid betracht en dat dus ook fouten opgespoord kunnen worden, of onjuiste informatie, of wellicht ongelukkige acties. Dáár is de Wob voor bedoeld, niet om alleen de “juiste” informatie te geven.’

Tweede-Kamerleden Lea Bouwmeester (PvdA) en Linda Voortman (GroenLinks) reageerden vanmiddag tussen 14.00 en 15.00 uur live in Argos op Radio 1.

Beide Kamerleden vinden het met hoogleraar Voermans schokkend dat nog niet alle documenten zijn vrijgegeven. Voortman: ‘Er is nog geen volledige openheid van zaken gegeven.’  Bovendien vindt Voortman het kwalijk dat staatssecretaris van Rijn ten onrechte een ambtenaar heeft beschuldigd van het verwijderen van documenten terwijl het een opdracht was van het managementteam. ‘Ik vind dat ze moeten zeggen: het spijt ons, we hebben een voormalige collega niet netjes behandeld.’