De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid adviseert minister Asscher om stukloon af te schaffen. Uit onderzoek bij pakketbezorger DHL blijkt volgens de inspectie dat uitbetaling op basis van stukloon leidt tot vergoedingen onder het minimumloon. Dit staat in een intern rapport van de Inspectie SZW dat onderzoeksprogramma Argos (Radio 1) heeft ingezien.
Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid noemt de uitkomsten van het inspectieonderzoek zaterdag in Argos ‘een schande’. Hij zegt het advies om stukloon af te schaffen ter harte te nemen. ‘Dat rapport laat zien dat de mensen die onze pakjes thuis komen bezorgen niet betaald worden zoals je dat in Nederland verwacht. Veel van die bezorgers kunnen als gevolg van het stukloon, waarbij zij alle risico’s hebben, eigenlijk niet het minimumloon verdienen.’
De Inspectie deed onderzoek naar de situatie van twintig pakketbezorgers bij DHL. Zij werken allen op basis van stukloon. In totaal werken er bij DHL 2700 van de ongeveer 5000 pakketbezorgers op basis hiervan. De inspectie constateerde na een indicatieve loonberekening dat het merendeel van de onderzochte bezorgers onder het minimumloon uitkomt, soms tot 40 procent onder het minimum.
Door de niet-transparante loonstroken en de vele variabelen (zoals vertragingen als gevolg van files op de weg of doordat ontvangers van pakjes niet thuis zijn) kan de inspectie niet goed controleren of de bezorgers al dan niet aan een minimumloon komen. Daardoor is handhaving door de inspectie onmogelijk.
‘Een heel belangrijke aanbeveling die wij hebben gedaan, is af te stappen van het stukloon en te gaan belonen op basis van gewerkte uren’, zegt een van de arbeidsinspecteurs in Argos.
Indien minister Asscher dit advies integraal overneemt, heeft dit niet alleen gevolgen voor andere pakketbezorgdiensten die (een vorm van) stukloon betalen - zoals PostNL en DPD - maar ook voor andere sectoren waar betaling op basis van stukloon gebruikelijk is, zoals de tuinbouw en de schoonmaakbranche. Uit onderzoek blijkt dat 2,1 procent van de Nederlandse arbeidskrachten stukloon verdient. Dat komt neer op 155.000 mensen.
Zomer 2016 wordt de bijna vijftig jaar oude Wet Minimumloon herzien. Dit najaar gaat daarover een brief naar de Tweede Kamer. Volgens minister Asscher is het doel van deze herziening dat handhaving wel mogelijk wordt.
Asscher noemt het in Argos ‘frustrerend’ dat de inspectie wel constateert dat werknemers worden onderbetaald, maar dat zij op grond van de huidige wetgeving weinig kan beginnen ‘omdat stukloon gewoon is toegestaan’. De bewindsman geeft aan dat de overheid ‘best ver mag gaan’ om dit probleem aan te pakken. ‘Onderbetaling is uiteindelijk niet alleen slecht voor de werknemer, maar ook voor alle nette bedrijven die de mensen wel fatsoenlijk willen betalen.’