Eén ding is duidelijk: Abou Jahjah is een controversieel figuur. Haatprediker, antisemiet en ayatollah in maatpak zijn enkele van de illustere bijvoeglijkheden die hem ten deel zijn gevallen; overal waar hij opduikt, ontstaat gedonder. Toen uitgeverij de Bezige Bij hem als auteur binnenhaalde, dreigden schrijvers als Tommy Wieringa, Jessica Durlacher en Marcel Möhring de uitgeverij te verlaten. Waarom zulke heftige reacties? Abou Jahjah laat zich nogal gepeperd uit. Met de aanslagen op 11 september schreef Abou Jahjah in zijn boek Tussen twee werelden een gevoel van victorie te voelen. Hij heeft zich tegen de staat Israël uitgesproken en hij is tegen het zionisme. Sommigen interpreteren dit als dat hij een hekel aan joden heeft, maar volgens Abou Jahjah is van dat laatste geen sprake. Integendeel, hij bewijst de joden er juist een dienst mee door de mens en zijn culturele identiteit te scheiden van het politieke – zei hij in gesprek met Jeroen Pauw. Met het vorderen der jaren hoeven we niet te verwachten dat hij er milder op wordt. ‘Ik blijf dingen schrijven en tweeten die mensen boos maken.’ En over zijn Zomergasten-avond zegt hij in het tijdschrift Humo: ‘Voor veel kijkers wordt het een choquerende avond.’
Als eerste Zomergast van 2016 ontvangt Thomas Erdbrink komende zondag activist en publicist Dyab Abou Jahjah. Een 'choquerende avond' over radicalisme, Brussel en de Black Panthers.
1. 90 VPRO-leden hebben hun lidmaatschap opgezegd
2. We komen te weten wat zijn nieuwe beweging Movement X behelst
Abou Jahjah werd begin deze eeuw bekend met de Arabisch Europese Liga, waarmee hij opkwam voor de rechten van migranten. Het nieuwe Movement X moet een burgerrechtenbeweging zijn die allochtonen én autochtonen verenigt om elke vorm van discriminatie uit te roeien. Begonnen in België, maar ook in Nederland wil de beweging voet aan de grond krijgen. Zo’n veertig mensen uit verschillende gelederen van de Nederlandse maatschappij, waaronder een aantal prominente activisten, denkers en artiesten, zijn met Abou Jahjah aan het bedenken hoe de deze beweging hier te lanceren. Wat gaat die beweging voor Nederland betekenen?
3. brussel wordt neergezet als stad van de toekomst
Huh? Wat? Brussel? Hoofdstad en broeihaard van jihadisme? Met de wijk Molenbeek waar de aanslagen in Parijs vakkundig onder de radar konden worden beraamd, en de onbestuurlijke 19 deelgemeenten en zes politiedistricten die nauwelijks samenwerken – een walhalla voor terroristen. Abou Jahjah ziet Brussel juist als de ideale plek om verschillende groepen mensen op een gelijkwaardige manier met elkaar te laten samenleven. In Brussel heeft meer dan zestig procent van de inwoners een migratieachtergrond – en daar liggen volgens hem kansen. Als er geen meerderheid is, zijn er ook geen minderheden meer, en dat vindt Abou Jahjah hoopvol. Hij zal in de uitzending ingaan op de mogelijkheden en kansen van de stad.
4. De avond gaat over radicalisme
Abou Jahjah’s nieuwe boek, dat dit najaar verschijnt, heet Pleidooi voor radicalisering. Wil dat zeggen dat Abou Jahjah voor bomgordels en kalasjnikovs is? Nou nee. Abou Jahjah onderscheidt verschillende vormen van radicalisme: utopisch, reactionair en constructief radicalisme. Hij zegt zelf voorstander van de laatste vorm te zijn. Bij de eerste twee gaat het in zijn optiek om alles afbreken wat er al in een samenleving is en opnieuw beginnen – je gooit het kind met het badwater weg. Nationalistische bewegingen doen dat volgens hem; die willen de tijd terugdraaien en alle vluchtelingen het land uit hebben. Abou Jahjah ziet de multiculturele samenleving daarentegen als een verworvenheid, waar op voortgebouwd moet worden; we moeten er iets van zien te maken. ‘België is een multicultureel en multi-etnisch land per definitie’, schrijft hij in een van zijn columns in de Belgische krant De Standaard. ‘Dat biedt dus kansen om echt tot een nieuwe vorm van samenhorigheid te evolueren, in een context van superdiversiteit.’
5. het fragment uit de documentaire the black panthers: vanguard of the the revolution
In dit fragment zien we hoe de FBI de Panthers kapot probeerde te maken; het toont volgens Abou Jahjah aan hoe een staat een activistische beweging in de kiem kan smoren. Zijn eigen AEL werd door de inlichtingendiensten ook als bedreiging voor de samenleving gezien. In het fragment zien we ook Pantherlid Fred Hamtpon – voor Abou Jahjah toonbeeld van het volwassen worden van activisme: iemand die niet uitsluitend meer voor de eigen groep sprak maar bruggen probeerde te bouwen en samenwerking creëerde met anderen.
Maandag 1 augustus is de documentaire in zijn geheel te zien op NPO Cultura vanaf 22.00 uur.