Voice over Volkan: Hoi, met Volkan… Daar ben ik weer! Leuk dat je weer naar Trees luistert, sorry alvast voor m’n verkouden stem

MUZIEK

Voice over Volkan: Soms heb je na een gesprek dat je iemand beter wil leren kennen. Dat diegene jou met meer vragen dan antwoorden achterlaat. Zo heb ik me gevoeld na het interview met m’n tante toen ik voor Trees een reportage over depressie maakte. Ik was toen benieuwd of m’n tante wel een depressie had en of het niet verward werd met een burn out. Wat ik niet te horen kreeg was hoe het komt dat mijn tante zich depressief voelt. En zij is niet de enige die zich dagelijks somber voelt. 26% van de Turks-Nederlandse vrouwen is depressief of heeft last van depressieve klachten. Daarmee torent ze ver boven alle andere bevolkingsgroepen in Nederland uit. Meer dan de 11% Nederlandse Nederlanders, of de 15% Turkse mannen, of de 18% Marokkaanse vrouwen. 26% steekt boven alles en iedereen uit. Ik ga daarom terug m’n tante met de vraag: waarom zijn jullie zo depressief?

Voice over Volkan: Maar voor ik de familietour opga. Hoe weten we dat eigenlijk, dat al die vrouwen, die 26%, depressief zijn?

Tanja Traag van ‘t CBS: We vragen dat aan mensen. Heeft u last gehad van sombere of depressieve gevoelens?

Voice over Volkan: Dit is socioloog Tanja Traag van het CBS… Ze vragen het gewoon, want elk jaar houdt ‘t CBS een Gezondheidsenquête.

Tanja: De steekproef bestaat uit 9500 respondenten

Voice over Volkan: Met de gezondheidsenquête probeert het CBS onder andere de mentale gezondheid van Nederlanders in kaart te brengen.

Tanja: Uit ons onderzoek bleek dat 26% van de Turkse vrouwen die gaven aan dat ze dat soort klachten hadden gehad, maar omdat het een steekproef is, zit daar een betrouwbaarheidsmarge omheen, wat concreet betekent dat het percentage vrouwen zo tussen de 21% en 30% ligt.

MUZIEK

Voice over Volkan: Mijn tante is een van de vrouwen met depressieve gevoelens…

Interview Nuray Duvan-Tezel: Depressie is dat je geen vreugde meer beleeft aan 't leven. Niets heeft meer smaak. Je hebt nergens zin in, zelfs niet om te leven. Alsof het eten geen smaak heeft, heeft het leven geen smaak. 

Voice over Volkan: Ik ben weer bij m’n tante. Een half jaar geleden deden we ’n beetje lacherig over haar gevoelens. Het was toen voor ons allebei ons eerste interview. De toon van het gesprek nu is veel serieuzer, en opener.  Ik durf haar nu te vragen hoe zij depressief is geworden. Ze begint over het verleden. 

Nuray: Eigenlijk speelt het verleden en mijn jongere jaren daar een rol in. De onderdrukking die ik toen heb beleefd

Voice over Volkan: Nuray verhuist op haar zestiende naar Nederland. De veranderingen die ze toen meemaakte is ze nog steeds niet vergeten.

Nuray: Ik mocht niet naar school toen ik hier kwam. Ik wilde heel graag, maar dat mocht niet. En ik wilde dat niet zomaar naast me neerleggen, maar ik moest me daarin schikken. Je zelfvertrouwen verdwijnt. Je kan heel veel dingen niet meer doen. Je wordt beperkt. 

Volkan: Was dat in Turkije anders?

Nuray: Ik was in Turkije veel vrijer. Hier, in Nederland, waren er heel veel beperkingen. Mijn vader was bang dat wij, de kinderen, iets verkeerds gingen doen in het vreemde land waar we waren. 

Voice over Volkan: Ik vraag haar wat het beginpunt van haar depressie was…

Nuray: Ik denk dat ‘t de begon toen Recep (mijn man) samen met zijn broers een patatzaak opende. Wij waren net getrouwd, hadden een kind en ik had alle verantwoordelijkheden. Recep was nooit bij ons en zijn kind. Hij kwam alleen maar naar huis om te slapen en alle verantwoordelijkheid lag in mijn handen, en dat kon ik niet aan. 

Voice over Volkan: Maar ondanks dat ze ongelukkig is met de situatie woont Nuray nog altijd in Nederland. Ik vraag haar waarom

Nuray: Maar aan de andere kant denk je, ik heb een dochter en zoon, zij hebben een toekomst. Als je naar Turkije gaat zie je dat er geen goed onderwijs is, en dus deed ik alles wat ik kon doen om m’n kinderen te helpen. Als ik terugkijk dan heb ik nergens een gedachte dat ik m’n kinderen anders had moeten opvoeden. Zodoende zijn mijn kinderen heel belangrijk en daarom ben ik hier ook gebleven. 

MUZIEK

Voice over Volkan: Haar kinderen zijn de reden dat ze hier blijft. Maar daarmee blijft haar depressie wel bestaan. 25 jaar slikt ze al antidepressiva en twintig jaar geleden ging ze een keer naar de psycholoog, dat bleef bij 1x.

Nuray: Zo'n drie maanden ga ik naartoe. Na jouw reportage ben ik ermee begonnen. En het doet me goed.

Voice over Volkan: Na de reportage van de serie opgebrand waagt ze nog een poging en gaat ze bij een psycholoog langs. Een Turkse wel te verstaan. M’n tante is groot fan. Waarom?

Nuray: Zij begrijpen mij beter… Omdat zij het gedachtegoed hebben. Turken begrijpen me. Een Nederlander begrijpt mij niet denk ik. 

Voice over Volkan: Ze geeft me een voorbeeld.

Nuray: Zoals je bij ons Turken niet met schoenen naar binnen mag, bij de Nederlanders wel, en dat is een klein voorbeeld. En zo is het ook met de grotere dingen. 

Voice over Volkan: Ik ben blij dat m’n tante de weg naar de psycholoog heeft gevonden. Ze slikte daarvoor jaren antidepressiva, net als ruim 20.000 andere Turks-Nederlandse vrouwen. De zorg vinden lijkt me de manier om van je depressie af te komen, misschien is dat wel een reden dat ze depressief zijn. Misschien krijgen ze niet de optimale zorg? Ik vraag onze researcher Michelle om deze theorie te onderzoeken, maar eerst een theetje zetten.

Briefing Michelle Salomons: Er zijn twee manieren om behandeling te krijgen voor je depressie. Dat is antidepressiva. Of reguliere manieren, naar de psycholoog. De combinatie is dan het beste schijnt. En als je kijkt naar de cijfers van antidepressiva gebruik dan zie je eigenlijk dat de Turks-Nederlandse vrouwen die depressief zijn en antidepressiva slikken dat dat percentage even groot is als bij de Nederlandse Nederlanders. Dus toen dacht ik misschien is het dan dat ze minder vaak naar de psycholoog worden doorverwezen, want blijkt dat als je pillen slikt en praat heel goed werkt terwijl als je alleen pillen slikt minder goed werkt. Dus misschien dat ‘r daar dan een soort van gat te vinden was, maar dat was ook niet het geval. Dat is best wel opvallend, want daarin, het enige wat boven water staat is dat de grootste groep is die aan depressie leidt en de cijfers laten geen gekke dingen zien… 

Is mijn vraag nog altijd, waarom is die Turks-Nederlandse vrouw koploper dan? De zorg die ze krijgen lijkt hetzelfde te zijn… Waarom ze nou depressief blijven… Daar moeten we op doorwroeten…

Voice over Volkan: Uit de cijfers kan ik niet opmaken dat de zorg anders is voor Turkse Nederlandse vrouwen dan van andere groepen. De cijfers zeggen dat ze net zo vaak als andere antidepressiva slikken en worden doorverwezen naar de psycholoog. Die grafieken kan je ook inzien als je nu de app opent… Toch blijft er iets knagen… Want wat gebeurt er bij de psycholoog? M’n tante zei hierover:

Nuray: Een Turkse zorgverlener heeft het zelf ook beleefd, hij weet wat er speelt onder Turken, ik denk dat hij het daarom beter snapt dan Nederlandse psychiaters. 

Voice over Volkan: Volgende keer ga ik uitzoeken hoe ’t de Turks-Nederlandse vrouwen afgaat bij de psycholoog…