Dit zijn cellen die zelf nog leven en functioneren, maar zo oud zijn dat ze niet meer delen. Deze cellen lijken de oorzaak voor ouderdomsverval in ons lichaam. Maier doet onderzoek naar de mogelijkheid om deze cellen tot een halt te roepen zodat we langer gezond kunnen leven.
Utrecht: Senescente cellen
Hoe komt het dat de ene persoon gezond oud wordt en de ander al vroeg kampt met allerlei gezondheidskwalen? Andrea Maier, hoogleraar gerontologie aan de VU, zoekt naar het antwoord op deze vraag en denkt dat de boosdoeners de zogenaamde senescente cellen zijn.
oorzaak
Volgens Maier gaan we er te snel van uit dat ouderdomskwalen niet te voorkomen zijn. We willen ongemakken en gebreken die met de jaren komen wel allemaal behandelen, maar zoeken we niet naar de achterliggende de oorzaak van veroudering van het lichaam. Volgens Maier zouden we langer gezond kunnen blijven als we het proces van lichaamsveroudering beter begrijpen. Daarom zoekt ze uit welke factoren de staat van ons lichaam zo verslechteren.
©
VPRO
Andrea Maier, Vrije Universiteit Amsterdam
ontsteking
Wat is het probleem met senescente cellen nu precies? Senescent betekent verouderend. De cellen waar het over gaat zijn dus niet dood maar zijn wel zo oud, dat ze niet meer kunnen delen om nieuwe, jonge cellen te maken. De energiestofwisseling van een senescente cel gaat door, maar minder efficient dan bij een jonge cel. Daardoor komen er meer zogenaamde vrije zuurstofradicalen vrij, een restproduct van de energiestofwisseling. En die vrije radicalen kunnen schade toebrengen aan de cel. Jonge cellen zetten speciale enzymen in tegen vrije zuurstofradicalen maar bij senescente cellen werken deze enzymen ook niet meer goed. Er ontstaat daardoor een soort ontstekingsreactie. Maier ontdekte dat patiënten die langer leven en gezond ouder worden, minder senescente cellen in hun lichaam hebben dan leeftijdgenoten die veel met ziektes te maken hebben.
jonger en sterker
Wat Maier het liefst zou willen is de senescente cellen uit te schakelen; we zouden langer leven en met minder ziektes. Hier is Maier optimistisch over. Bij muizen is het al gelukt om senescente cellen te verwijderen uit het lichaam, met de gewenste resultaten: de veroudering stopte en de muizen werden zelfs sterker. Succes bij muizen betekent niet dat de techniek ook al op mensen toegepast kan worden. Op dit moment is er dan ook nog geen behandeling. Als je met de kennis van nu de senescente cellen te lijf zou gaan, zou je waarschijnlijk meer schade aanrichten dan voorkomen. Maiers onderzoek richt zich daarom vooral op kennis verzamelen over de werking van senescente cellen in ons lijf: bijvoorbeeld hoeveel senescente cellen mensen hebben of hoe de cellen zich verspreiden over het lichaam. Maar op termijn ziet Maier wel mogelijkheden voor therapieën, zoals antilichamen tegen senescente cellen die door het hele lichaam verspreid worden.