Een dreigende brexit, een groot aantal vluchtelingen, een wankele eurozone en voortschrijdende klimaatverandering. Van alle kanten wordt Europa door crises getroffen, maar niet iedereen legt zich daarbij neer. De Europa-estafette loopt langs lokale initiatieven waarbij mensen zélf een crisis te lijf gaan, onafhankelijk van 'Brussel' en nationale politici.

Week 3: Hongarije

In de derde week van de Europa-estafette doet correspondent Edwin Koopman verslag vanuit Hongarije. Het land van het omstreden vluchtelingenhek en het aankomende referendum over de vluchtelingencrisis. Het land dat geregeerd wordt door een premier met autocratische neigingen, en waar een extreem-rechtse partij het stoppen van 'zigeunerterreur' als speerpunt heeft. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de schoppende cameravrouw.

Er is, kortom, misschien wel geen EU-lidstaat waar oplossingen voor Europese crises zo ver weg lijken als in Hongarije. Toch zijn het juist misstanden die vaak tot verzet leiden. En zeker in Boedapest bruist het van de lokale initiatieven. Want zoals de bezoekers van het jaarlijkse Sziget-festival weten: er is volop leven in de Hongaarse hoofdstad. Maar ook op ruime afstand van Boedapest vindt Koopman een opvallend initiatief. In dit artikel vind je alle estafette-reportages uit Hongarije van zijn hand.

Fietsende maffia en wegwerpcamera's voor daklozen

Armoede is een groot probleem in Hongarije. Tussen de 10 en de 13 duizend mensen in Boedapest zijn dakloos. Maar zij staan er niet helemaal alleen voor. Zo is er een groep Hongaren die zich de 'Budapest Bike Maffia' noemt. Zij verzamelen gedoneerd voedsel, dat bijvoorbeeld overblijft van de markt, koken dit en brengen het vervolgens per fiets naar mensen in nood. Maar zoals Edwin Koopman merkt wanneer hij bij de Bike Maffia op bezoek gaat, organiseert deze hulporganisatie ook andere acties.

Op een andere plek in Boedapest deelt stadsgids Bernadett Fékete wegwerpcamera's uit aan daklozen. Het doel hiervan? De stad door de ogen van daklozen laten vastleggen. De beste foto's worden geselecteerd voor een kalender en een tentoonstelling, en de opbrengst daarvan gaat dan naar de daklozen.

Dansen voor tolerantie

Terwijl armoede al een groot probleem is voor Hongarije in het algemeen, geldt dit in het bijzonder voor de Roma. Deze bevolkingsgroep, die ook wel als 'Zigeuners' bekend staat, vormt zo'n 10 procent van de Hongaarse bevolking. Toch leven zij vrij gescheiden van andere Hongaren, en discriminatie tegen de Roma is nog altijd een groot probleem. De bekende Hongaarse dirigent Iván Fischer wil hier iets tegen doen, en organiseert daarom een grote dansvoorstelling in hartje Boedapest, waaraan zowel Roma-kinderen als andere Hongaarse jongeren deelnemen.

Maar het zijn niet alleen Roma die met intolerant gedrag te maken hebben in Hongarije. De toenemende homofobie, aangemoedigd door een aantal Hongaarse politici, baart eveneens grote zorgen. Tegelijkertijd lijkt het aantal bezoekers van de Gay Pride van Boedapest hierdoor alleen maar toe te nemen. Edwin Koopman gaat er een kijkje nemen.

Boedapest knapt op

Een economische crisis gaat vaak gepaard met leegstand. Tel daar nog wat matig management bij op, en je hebt een verklaring voor de vervallen gebouwen en de verwaarloosde wijken in Boedapest. Een aantal jonge stedebouwkundigen probeert deze wijken weer tot leven te wekken, door eigenaars van leegstaande panden in contact te brengen met sociale ondernemers. En zoals Edwin Koopman ziet wanneer hij zo'n pand bezoekt, kan dit soms tot verrassende resultaten leiden.

Een economische crisis kan ook tot kritische reflectie leiden. Moeten we eigenlijk wel altijd economische groei nastreven? Is dat überhaupt haalbaar binnen de grenzen van onze planeet? En zo niet, zijn er andere manieren van samenleven mogelijk? Het Hongaarse bedrijf Cargonómia denkt van wel en wil het goede voorbeeld geven. Edwin Koopman doet verslag.

De terugkeer van de schillenboer

Naast alle hoofdstedelijke initiatieven bezoekt Edwin Koopman ook het kleine Hongaarse dorpje Nagyvázsony, waar de schillenboer een heuse come-back beleeft. Weet jij nog wat dit is? Wanneer je de onderstaande reportage luistert en het bijbehorende artikel leest, ben je helemaal op de hoogte.

De Europa-estafette

De Europa-estafette is een rubriek van De Sportzomer op NPO Radio 1, en wordt gemaakt door correspondent van het VPRO-programma Bureau Buitenland. Vorige week maakte de estafette enkele stops in Duitsland: een overzicht daarvan vind je hier. De volgende bestemming van de estafette is Griekenland.