100 dagen in de vergeten wijk

Na eerdere series in het onderwijs (100 dagen voor de klas) en de psychiatrie (100 dagen in je hoofd) gaan VPRO-programmamakers Nicolaas Veul en Tim den Besten opnieuw het experiment aan om als bijzonder stagiairs hun onderwerp te doorgronden. Dit keer in een van de wijken waar bijna niemand écht naar omkijkt, de Haagse wijk Laak.

Het wordt wel een achterstandswijk of probleemwijk genoemd, maar de bewonerscommissies hebben het liever over een ‘vergeten wijk’. Hoewel Laak op steenworp afstand ligt van zowel het stadsbestuur als het Binnenhof hebben bewoners niet het gevoel dat er echt naar hun problemen geluisterd wordt.

Terwijl Tim als opbouwwerker in een buurtcentrum onder meer voedselpakketten uitdeelt, gaat Nicolaas op huisbezoek als maatschappelijk werker. Ze raken steeds meer vertrouwd met de mensen die ze als sociaal werker begeleiden en tegelijkertijd daagt hun verblijf in Laak hen uit om hun eigen maatschappelijke betrokkenheid onder de loep te nemen.

Waar functioneert ons sociale vangnet goed, waar ontstaan de gaten en waar dreigen mensen er echt doorheen te glippen? Hoe vinden ze dat we in Nederland met de genoemde problemen omgaan en hoe zou het eventueel anders kunnen en moeten? En hoe sociaal zijn Tim en Nicolaas eigenlijk zelf? Wat betekenen zij voor anderen die het in veel opzichten minder goed hebben? 

De serie 100 dagen in de vergeten wijk, die start in de week na de verkiezingen, schetst een scherp beeld van een wijk zoals er vele zijn in ons land, een beeld dat even onthutsend als hartverwarmend is.

Regie: Katinka de Maar
Eindredactie: Maarten Slagboom
Research: Karen Al
Productie: Bircan Ünlü, Ruud Hermans
Camera: Jasper ten Berge
Geluid: Carla van der Meijs
Montage: Joël Hielckert & Rémi van der Heiden
Vormgeving: Joost Gulien
Marketing & publiciteit: Christa Niekamp
Online redactie: Nick Boers

Tim en Nicolaas betrekken een appartement aan de rand van Laak. Bij het verkennen van de wijk stuiten ze direct op de rauwe emoties van mensen die het veel minder fijn vinden wonen in de wijk dan voorheen. Waar Nicolaas zich soms met moeite kan bedwingen om bewoners te wijzen op soms stigmatiserende opmerkingen, heeft Tim meteen de lol te pakken.

In zijn rol als opbouwwerker in het Vadercentrum deelt hij voedselpakketten uit en voelt hij zich als een vis in het water. Nicolaas ontmoet zijn eerste cliënten als maatschappelijk werker, onder wie de Colombiaanse Andrea, die samen met haar zoontje op straat dreigt te belanden.

Nicolaas bijt zich samen met zijn stagebegeleider steeds meer vast in de zaak van Andrea. Ook maakt hij kennis met de grote groep Poolse en Bulgaarse arbeidsmigranten die veelal werken in de kassen van het Westland. Zowel hij als Tim worden er door hun stages op gewezen hoe weinig ze in hun dagelijks leven eigenlijk met de sores van hun buurtgenoten bezig zijn.

Tim ontmoet een ongedocumenteerd persoon, die maar wat graag papieren zou hebben, en een zogenoemde autonome, die op geen enkele manier met overheidsinstanties te maken wil hebben.

Door op stap te gaan met iemand van de woningbouwcoöperatie leert Nicolaas sommige bewoners en hun problemen in een vroeg stadium kennen. Zo ontmoet hij meneer Govaert, een eenzame hoarder die graag uit zijn isolement wil breken. Ook treft hij in een schimmelwoning een Soedanees gezin dat gebukt gaat onder oorlogstrauma’s.

Tim is intussen gefascineerd door het verhaal van de Syrische vluchteling Wael. Hij betrapt zich erop dat hij nieuwsgierig is naar zijn verhaal, maar niet zo goed weet wat hij voor hem kan betekenen. Zijn stagebegeleider vindt dat hij het werk anders moet aanpakken.

Terwijl Nicolaas steeds meer verantwoordelijkheden krijgt, loopt Tim langzaam maar zeker vast in zijn stage. Nicolaas probeert cliënt Elma zover te krijgen dat ze hulp aanvaardt bij het op orde krijgen van haar administratie. Tim ontmoet John, een ondernemer die in de schuldsanering terecht is gekomen.

Als Tim en Nicolaas samen de problemen in de wijk in kaart brengen, komen ook hun verschillende visies op de samenleving aan de oppervlakte. Hoe ver reikt de verantwoordelijkheid van de overheid nou eigenlijk echt? En wat mag je van mensen zelf verwachten als het gaat om het verbeteren van hun situatie?

Nu het einde van de stage nadert proberen Tim en Nicolaas een analyse los te laten op hun maanden in Laak. Waar Nicolaas vooral zijn visie op het sociale vangnet van Nederland aanscherpt komt Tim tot steeds duidelijker conclusies over de vereisten van het sociaal werk en wat zo’n intensieve stage met hem doet. Een betrokken collega helpt hem om tot inzichten te komen over zowel het werk als zichzelf.

Nicolaas spiegelt zich aan Jan, een kunstenaar die economisch dakloos is en worstelt met zijn situatie. Tijdens het kerstdiner in het wijkcentrum zien Tim en Nicolaas veel van hun cliënten terug.